Pandora Papers: Ο Βλάντιμιρ Πούτιν “υπάρχει” παντού, αλλά δεν εμφανίζεται πουθενά

Περισσότεροι από 650 ρεπόρτερ από διαφορετικές γωνιές του πλανήτη, συνεργάστηκαν για να τσεκάρουν την επικύρωση 11.903.676  φακέλων (2.94 ΤΒ) από 14 εταιρίες οικονομικών υπηρεσιών σε χώρες όπως οι βρετανικές Παρθένες Νήσοι, ο Παναμάς, το Μπελίσε, την Κύπρο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σιγκαπούρη και την Ελβετία. Δηλαδή από χώρες που είναι γνωστές ως παράδεισοι των offshores. Έτσι προέκυψαν τα Pandora Papers, ως συνέχεια των FinCen Files, Paradise Papers, Panama Papers και LuxLeaks, που έχουν δει το φως της δημοσιότητας την τελευταία επταετία.

Το κουτί της Πανδώρας άνοιξε και αποκάλυψε σε τι διαφέρει ο Βλάντιμιρ Πούτιν από τους παγκόσμιους ηγέτες και τους πολιτικούς που εμπλέκονται στα νέα σκάνδαλα. Κατ’ αρχάς, το όνομα του ανθρώπου που έκανε ζωή την τέχνη της εξαπάτησης δεν υπάρχει στα 2.94 TB που διέρρευσαν και ελέχθησαν από το International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ). Αυτό που υπάρχει είναι η χρήση παράνομων μεθόδων από όλους τους ανθρώπους του -τους συνεργάτες που έχει επί δεκαετίες-, για την αύξηση του πλούτου τους. 

“Ο Πούτιν είναι έξυπνος. Δεν μπορείτε να περιμένετε ότι θα βρείτε το όνομα του σε λογαριασμό. Αν δείτε όμως, το όνομα ‘Kόλμπιν’, να είστε σίγουροι πως τα χρήματα είναι του Πούτιν” δήλωσε ο αναπληρωτής του Αλεξέι Ναβάλνι, Λέονιντ Βολκόφ. Το όνομα “Κόλμπιν” δεν είναι το μόνο που ‘κρύβει’ χρήματα του “Τσάρου”. Ας δούμε την τακτική του, με τη βοήθεια της Guardian. μέλους της κοινοπραξίας που έκανε τον έλεγχο των στοιχείων.

H γυναίκα που από καθαρίστρια έγινε εκατομμυριούχος

Το Σεπτέμβριο του 2003 έγινε μια μυστική μεταβίβαση, σε υπόγειο πολυτελούς καζίνο του Μονακό, χώρα που έχει καταγραφεί στην παγκόσμια συνείδηση ως φορολογικός παράδεισος τον οποίον εμπιστεύονται οι απανταχού ζάπλουτοι. Η μεταβίβαση αφορούσε ένα πολυτελές διαμέρισμα, τέταρτου ορόφου με δυο θέσεις στάθμευσης, μια αποθήκη, θέα στη λαμπρή μαρίνα της πόλης και δικαίωμα στη χρήση της πισίνας του συγκροτήματος Monte Carlo Star.

Το deal έκλεισε στα 3.6 εκατομμυρίων ευρώ. Την επικύρωσε τοπικός συμβολαιογράφος. Το όνομα του αγοραστή ήταν μυστήριο. Επισήμως -στα χαρτιά- αναφέρθηκε ως αγοραστής μια offshore εταιρία που είχε έδρα στις βρετανικές Παρθένες Νήσους. Για την ακρίβεια, η Brockville Development Ltd. Άνηκε σε δυο άλλους οργανισμούς με έδρα τον Παναμά, τη Sefton Securities και μετά την Radnor Investments SA. Ναι, η όλη ιστορία παρέπεμπε σε μπάμπουσκα: όποιος προσπαθούσε να βρει ποιος αγόρασε το πολυτελές διαμέρισμα στο Μονακό, έβρισκε άλλη ‘κούκλα’ κάτω από κάθε άνοιγμα.

Σύμφωνα με τα Pandora Papers, ήταν μια 28χρονη γυναίκα. Το όνομα της ήταν Σβετλάνα Κριβανότζεκ (Svetlana Krivonogikh). Είναι η κυρία που βλέπετε στη φωτογραφία.  Tο 2003 ήταν άγνωστη -δεν την ήξερε κανείς. Αργότερα έγινε εξόχως πλούσια. Η περιουσία της εκτιμάται, τη σήμερον ημέρα, στα 100.000.000 δολάρια. Αφορά -μεταξύ πολλών άλλων- ένα οροφοδιαμέρισμα σε πολυτελή περιοχή της γενέτειρας της, την Αγία Πετρούπολη, ιδιοκτησίες στη Μόσχα και ένα γιότ.

Πώς έκανε περιουσία; Το 2020 η ερευνητική ιστοσελίδα Proekt -εκ των ελάχιστων media που έχουν απομείνει στη Ρωσία ως ανεξάρτητα- υποστήριξε πως η Κριβανότζεκ είχε μεγαλώσει σε διαμέρισμα εργατικής κατοικίας, με την οικογένεια της να μοιράζεται την κουζίνα και το μπάνιο, με πέντε άλλες. Είχε σπουδάσει επιχειρήσεις και είχε δουλέψει ως καθαρίστρια σε ένα κατάστημα. Προς τα τέλη του ’90 είχε αποκτήσει έναν πολύ καλό φίλο. Ή αν θέλετε, έναν ευεργέτη. Το όνομα του μάλλον το φαντάζεστε. Τότε ο Πούτιν ήταν αναπληρωτής Δήμαρχος στην Αγία Πετρούπολη και η γυναίκα αυτή τον συνόδευε συχνά στα ταξίδια της περιόδου που ο “Τσάρος” ανέβαινε τις σκάλες της ιεραρχίας. Το 1998 έγινε επικεφαλής της FSB (μυστικής υπηρεσίας), μετά πρωθυπουργός και το 2000 ο διάδοχος του Μπορίς Γέλτσιν. Το 2003 η Κριβανότζεκ (που πια κυκλοφορεί ως Λουίζα Ροζόβα) απέκτησε την κορούλα της, Ελισαβέτα. Το Proekt υποστήριξε πως πατέρας της ήταν ο Πούτιν και κάπως έτσι προέκυψε η πιο ακραία θεωρία συνωμοσίας.

Η σχέση της Σβετλάνα και του Βλάντιμιρ τελείωσε την εποχή που άρχισαν οι πρώτες φήμες για τη σχέση του με την Αλίνα Καμπάεβα, χρυσή Ολυμπιονίκη της ενόργανης γυμναστικής, 37 χρόνων σήμερα και επικεφαλής σε όμιλο media.

Η Ελισαβέτα δεν απάντησε στις ερωτήσεις που έλαβε από την Guardian. Το αυτό έκανε και η μητέρα της. Στο επίκεντρο πια, δεν τίθεται το αν όντως ο Πούτιν είναι ο πατέρας της 19χρονης, αλλά αν όντως η περιουσία της μητέρας της ανήκει στο ευρύτερο πλαίσιο των στοιχείων που θέλουν όλους τους ανθρώπους που είναι κοντά στον “Τσάρο” να έγιναν πλούσιοι, μέσω υπόγειων (κυριολεκτικά και μεταφορικά) κινήσεων εταιρίας που είχε την έδρα στο Μονακό και χειριζόταν τα οικονομικά του εκ των παγκοσμίων ηγετών.

Η Κριβανότζεκ εργαζόταν ως καθαρίστρια καταστημάτων, όταν ήταν έφηβη πριν σπουδάσει οικονομικά. Το 2000 βρέθηκε με πολλά χρήματα στα χέρια της, με τρόπο που δεν αποκαλύφθηκε και μετά έγινε πολυεκατομμυριούχος (η περιουσία της ξεπερνά τα 100 εκατομμύρια δολάρια), ως ιδιοκτήτρια club με ‘ερωτικά σόου’ και μέτοχος στη Bank Rossiya. Κύριος μέτοχος στην τράπεζα που δημιουργήθηκε στην Αγία Πετρούπολη το 1990, με πόρους του Κομμουνιστικού Κόματος, αλλά εκτοξεύθηκε όταν έγινε πρόεδρος ο Πούτιν, είναι ένας εκ των παλαιότερων φίλων του Πούτιν, ο ολιγάρχης Γιούρι Κοβάλτσουκ, ο οποίος επίσης υπάρχει στα Pandora Papers. Σύμφωνα με το Λευκό Οίκο ο Κοβάλτσουκ είναι “ο προσωπικός τραπεζίτης του Πούτιν”. Βάσει στοιχείων είναι μέτοχος στην Ozon LLC, την Lowbrook Trading (με έδρα στην Κύπρο), εταιρίες που μνημονεύτηκαν στα Panama Papers και συνέδεσαν offshore εταιρίες -και πολλά εκατομμύρια ευρώ- και με έναν ακόμα φίλο του Πούτιν, τον τσελίστα Σεργκέι Ρολντούγκιν.

Πριν περάσουμε στον επόμενο φίλο -του Πούτιν- είναι χρήσιμο να γνωρίζετε επίσης, πως η κόρη του Προέδρου, Κατερίνα είναι παντρεμένη με τον Κιρίλ Σαμάλοφ, γιο ενός άλλου φίλου του Πούτιν, ο οποίος τυγχάνει να είναι και μεταξύ των μετόχων της Bank Rossiya.

Πίσω στον ‘ιδιοκτήτη’ του διαμερίσματος στο Μονακό

Διαβάσατε πως επισήμως το πολυτελές διαμέρισμα στο Μονακό είχε αγοραστεί από την Brockville Development Ltd. Στα έγγραφα αναφερόταν ως επικεφαλής της ο Βρετανός Ίμον ΜακΓκρέγκορ. Ο γιος αστυνομικού από το Μέρσισαϊντ, που εκπαιδεύτηκε στο Λίβερπουλ, προσελήφθη το 1978 στη Moores Rowland, ως εξπέρ επί των φορολογικών. Μιλάει γαλλλικά και αγγλικά και το 1998 ο Πρίγκιπας Ρενιέ (του Μονακό) τον έχρισε Ιππότη. Προηγουμένως είχε γίνει ο άνθρωπος που διαχειριζόταν τις περιουσίες των εκ των πιο πλούσιων της γης.

Στη λίστα ήταν και ο ολιγάρχης Γκενάδι Τίμτσενκο, φίλος του Πούτιν από τις αρχές του ’90. Για την ακρίβεια, τότε ο Τίμτσενκο ήταν έμπορος πετρελαίου στην Αγία Πετρούπολη και ο Πούτιν, ως επικεφαλής της επιτροπής εξωτερικών σχέσεων της πόλης, του είχε εγκρίνει άδεια για εξαγωγές. Στην πορεία, ο Τίμτσενκο έγινε εκ των ιδρυτών της Gunvor, ελβετική επιχείρηση εμπορίου που εξάγει ρωσικό πετρέλαιο. Το 2007 ο πολιτικός επιστήμονας της Μόσχας, Στάνισλαβ Μπελκόφσκι υποστήριξε πως ο δικαιούχος των δραστηριοτήτων της Gunvor -καθώς είναι εκ των ιδρυτών, μολονότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να το αποδεικνύουν.

Η εταιρία χαρακτήρισε γελοίους τους ισχυρισμούς και αρνήθηκε τα πάντα, με τον Πούτιν να τονίζει ότι δεν συνέβαλε ούτε στο ελάχιστο, στην ανέλιξη του Τίμτσενκο. Το 2014 η κυβέρνηση Ομπάμα είχε επιβάλει κυρώσεις στον Τίμτσενκο και σε άλλα μέλη “του στενού κύκλου της ρωσικής ηγεσίας” που δρούσαν κατ’ εντολή του Πούτιν και για λογαριασμό του. Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ είχε δηλώσει ότι “οι δραστηριότητες του Τίμτσενκο, στον τομέα της ενέργειας συνδέονται άμεσα με τον Πούτιν, ο οποίος έχει επενδύσει στην Gunvor και έχει πρόσβαση στα κεφάλαια της”. Για την ιστορία, ο Ναβάλνι έχει υποστηρίξει πως η Gunvor ανήκει στον Πούτιν.

Πώς γινόταν νόμιμα, η εξαφάνιση των ονομάτων των ευεργετημένων

Προφανώς και οι αρχές ζήτησαν από την Moores Rowland να συνεργαστεί, με τους ιθύνοντες να θυμίζουν πως δεν μπορούν να αποκαλύψουν στοιχεία των πελατών της εταιρίας. Στο site της εταιρίας μπορείτε να διαβάσετε πως “παρέχουμε διατήρηση του απορρήτου και την ελαχιστοποίηση των φορολογικών επιβαρύνσεων”.

Σε επικοινωνία με την Guardian, τόνισαν πως “ανέκαθεν τηρούσαμε τους νόμους και τους κανονισμούς” και ότι αναλαμβάνει πελάτες “μετά αυστηρών ελέγχων”. Τα Pandora Papers δείχνουν πως η Moores Rowland παρέχει βοήθεια σε ευκατάστατα άτομα, κάποια εκ των οποίων υπόκεινται σε κυρώσεις των ΗΠΑ, ώστε να αποκρύψουν όσα πραγματικά τους ανήκουν. Ακολουθείται η πεπατημένη με ένα twist: κάθε πελάτης αγοράζει εξατομικευμένη offshore εταιρία, με τη Moores Rowland να αρχίζει από το 2002 να προσφέρει και ένα καινοτόμο σύστημα.

 Αφορούσε την απασχόληση μικρής ομάδας δικών της offshores, στις οποίες εμφανίζονταν ως επικεφαλής δικοί της διευθυντές. Έτσι διατηρούσαν τα περιουσιακά στοιχεία διαφορετικών πελατών. Για παράδειγμα, η Radnor Investments είχε το γιοτ του Τίμτσενκο και μετοχές σε άλλο οργανισμό, τη Roxlane Corporate. Αυτή επέτρεπε στον Τίμτσενκο να χρησιμοποιεί το γιοτ του -μέσω “συμφωνίας εμπιστοσύνης”. Το όνομα “Τίμτσενκο” ωστόσο, δεν υπήρχε πουθενά σε δημόσια έγγραφα. Και η εξαφάνιση του ήταν νόμιμη.

Ο παιδικός φίλος του “Τσάρου”

Ο Τίμτσενκο είχε συστήσει με δυο συνεργάτες από το Λένινγκαρντ την International Petroleum Products (IPP), ιδιωτική εταιρία με ρίζες στην εποχή της Σοβιετίας. Τη διαχείριση της, την ανέλαβε η Moores Rowland. Μέχρι να γίνει Πρόεδρος ο Πούτιν, η εταιρία είχε καταρρεύσει. Τον Οκτώβριο του 2003 παραιτήθηκαν όλοι. Σύμφωνα με τα έγγραφα, πριν ξημερώσει η επόμενη μέρα αντικαταστάθηκαν από τον Πιοτρ Κόλμπιν, παιδικός φίλος του “Τσάρου”.

Ο πατέρας του Κόλμπιν ήταν ήρωας πολέμου, που έγινε δάσκαλος και διευθυντής σχολείου κοντά στη σημερινή Εσθονία. Το 1954 μια οικογένεια από το Λένινγκραντ ενοικίασε ένα δωμάτιο από τη θεία του Κόλμπιν. Ήταν οι Πούτιν. Η κεφαλή και αυτής της οικογενείας είχε τραυματιστεί στον πόλεμο με τους Γερμανούς, στο Λένινγκραντ. Όπως και ο πατήρ Κόλμπιν και ο πατήρ Πούτιν επιβίωσαν της επέμβασης των Ναζί. Οι γιοί τους άρχισαν να κάνουν παρέα όταν ο Πιοτρ ήταν 17 και ο Βλάντιμιρ 16 (το 1969). Μαζί πήγαιναν για χορό στο γειτονικό χωριό και μαζί τσακώνονταν με όποιον τους προκαλούσε. Ο Βλάντιμιρ άρχισε τα μαθήματα τζούντο, γιατί είχε αποφασίσει να γίνει μέλος της KGB. Ο Κόλμπιν δούλεψε σε κρεατοπωλείο.

Ποτέ δεν ξέχασε ο ένας τον άλλον και αφότου ο Πούτιν απέκτησε δύναμη, ήλθε ξανά σε επαφή με τους Κόλμπιν. Στην επιστολή που έστειλε ανέφερε ότι ήθελε να δουλέψει ο Πετρ μαζί του. Το 2001 έγινε επιχειρηματίας. Δική του θυγατρική έδινε εξοπλισμό στη Gazprom. Άλλη έγινε ο κύριος εξαγωγέας της τέταρτης μεγαλύτερες πετρελαϊκής της Ρωσίας (Surgutneftegas). Εκείνος μπήκε -μαζί με τον Τίμτσενκο- και στην IPP και την Gunvor, ως μέτοχος. Το χρήμα έρεε άφθονο, εν τούτοις ο Πετρ ζούσε πολύ συντηρητικά. Έλεγε “δεν είμαι επιχειρηματίας” και αποκαλούσε ως “συντρόφους” όλους τους φίλους του.

Επί δεκαετίες δρούσε στο παρασκήνιο. Το 2012 η εφημερίδα Vedomosti αποκάλυψε πως ήταν ο τρίτος εκ των ιδιοκτητών της Guvnor (μαζί με τον Τίμτσενκο και τον Σουηδό Τόρμπιον Τόρνκβιστ). Όταν οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις στον Τίμτσενκο (2014) η ΙΡΡ μεταφέρθηκε σε εκείνον -πάντα βάσει όσων αναφέρονται στα Pandora Papers. Όσα διαβάσατε για το πώς γνωρίστηκαν οι Κόλμπιν με τους Πούτιν έγιναν γνωστά το 2016, μέσω τηλεοπτικής εκπομπής. Δυο χρόνια μετά ο Πιοτρ Κόλμπιν πέθανε.

Προφανώς και υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι του προέδρου που τον εξυπηρετούν -γνωρίζοντας ότι είναι χρήσιμο να μην τον προ δώσουν. Αυτές είναι οι χαρακτηριστικές περιπτώσεις του πώς εξυπηρετείται ο Πούτιν, πάντα σύμφωνα με τα Pandora Papers, δεν κυριάρχησε των ολιγαρχών. Αυτό που έκανε ήταν να δημιουργήσει ένα νέο φεουδαρχικό σύστημα, στο οποίο οι φίλοι του και οι συνεργάτες του στην KGB είναι οι κύριοι δικαιούχοι. Κάποιοι έκαναν μεγάλες περιουσίες. Μάλλον όμως, δεν τους ανήκουν.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις