Πείνα και φτώχεια στην Τουρκία – Πώς εξηγείται το αφήγημα του Ερντογάν

Σε κακή κατάσταση παραμένει η τουρκική οικονομία, με το Politico να αφιερώνει εκτενές άρθρο – ανάλυση, με αφορμή τις μοχλεύσεις και τις στρατηγικές κινήσεις του Ταγίπ Ερντογάν το τελευταίο διάστημα.

Την ώρα που ο Ερντογάν επιδίδεται σε παζάρια στα εξωτερικά ζητήματα της χώρας του, εντός της, η ύφεση συνεχίζεται.

Είναι χαρακτηριστικό πως, όπως αναφέρει το Politico, τα εστιατόρια στην Κωνσταντινούπολη διατηρούν τα μενού τους κενά, ώστε να τα αλλάζουν κάθε μέρα βάσει τιμών που αναπροσαρμόζονται διαρκώς.

Ο καπουτσίνο έχει εκτοξευτεί στις 30 τουρκικές λίρες, από 20 που κόστιζε πριν ένα μήνα, ενώ οι οδηγοί ταξί διαμαρτύρονται για τις αυξήσεις στα καύσιμα. Ο πληθωρισμός έχει περάσει κάθε όριο, ξεπερνώντας και το 73,5% τον Μάιο. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό από τον Οκτώβριο του 1998.

Τον Απρίλιο, ο πληθωρισμός είχε καταγράψει άλμα από το 61% στο 70%. Οικονομολόγοι ανέμεναν ότι ο πληθωρισμός θα διαμορφωνόταν στο 74% τον Μάιο.

Η ετήσια άνοδος οφείλεται κυρίως στην άνοδο του επιπέδου τιμών των τροφίμων και της ενέργειας, σύμφωνα με στοιχεία της Turkstat.

Σύμφωνα με το MarketWatch, οικονομολόγοι αναμένουν ότι ο πληθωρισμός στην Τουρκία θα παραμείνει κοντά στο 70% μέχρι το τέλος του έτους.

Η χώρα βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο με τις εκλογές να έρχονται το καλοκαίρι του 2023 και τον Ερντογάν να ψάχνει διαφυγή από τη “γωνιά” του ρινγκ. Κάπως έτσι, εξηγείται το γιατί η ρητορική του γίνεται όλο και πιο αδιάλλακτη, απορρίπτοντας τις εκκλήσεις για αλλαγή νομισματικής πολιτικής. Αντιθέτως, το δόγμα που υιοθετεί ο “Σουλτάνος”, είναι η προσπάθεια να κάνει επίδειξη ισχυρής πυγμής σε διπλωματικό επίπεδο.

Σχετικά με το ουκρανικό ζήτημα, η Άγκυρα έχει αναδειχθεί ως βασικός οπλικός προμηθευτής drone, ενώ παράλληλα παίζει το ρόλο του διαμεσολαβητή ανάμεσα σε Κίεβο και Μόσχα. Όπως αναφέρει το Politico, η Τουρκία έχει μεγάλα οικονομικά συμφέροντα και στους δύο αυτούς πόλους, τα οποία και θέλει να διατηρήσει.

Να σημειωθεί εδώ πως η Ουκρανία εξέφρασε την απογοήτευσή της, κατηγορώντας τη Τουρκία πως αγόρασε σιτηρά που έκλεψε η Μόσχα από το Κίεβο.

Και στη Σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη αυτή την εβδομάδα, ο Ερντογάν φρόντισε να είναι στο επίκεντρο των συζητήσεων, απειλώντας ότι θα εμποδίσει τη Σουηδία και τη Φινλανδία να ενταχθούν στη Συμμαχία πριν υποχωρήσουν, αφού δεσμεύτηκαν να βοηθήσουν την Τουρκία να περιορίσει τις κουρδικές δυνάμεις, τις οποίες ο τούρκος πρόεδρος αποκαλεί “τρομοκρατικές”.

Δίπολο “απειλών”

Παράλληλα, ο Ερντογάν φροντίζει να κρατά ακμαίο το εθνικιστικό φρόνημα, μια στρατηγική που κερδίζει ψήφους. Χαρακτηρίζοντας την Ελλάδα ως εξωτερική απειλή για το έδαφος της Τουρκίας και τον κουρδικό αυτονομισμό ως εσωτερική απειλή έχει δημιουργήσει την αίσθηση ότι η χώρα αντιμετωπίζει επιθέσεις από τις οποίες μόνο αυτός μπορεί να την προστατεύσει. Ή τουλάχιστον, αυτό επιδιώκει με κάθε τρόπο.

Αυτό το μοτίβο κινήσεων αντανακλά την αυξανόμενη μόχλευση του Ερντογάν διεθνώς. Για γεωγραφικούς και γεωπολιτικούς λόγους, οι δυτικοί σύμμαχοι χρειάζονται τη συνεργασία της Τουρκίας. Η παρουσία της στη Μέση Ανατολή και κατά μήκος της Μαύρης Θάλασσας την καθιστά απαραίτητο εταίρο, ακόμα κι αν είναι αναξιόπιστος, όπως σχολιάζει εύστοχα το Politico.

“Για τη Δύση, η Ρωσία είναι η κρίση, ο Πούτιν είναι η μεγάλη απειλή και ξαφνικά αυτό κάνει τον Ερντογάν πιο σημαντικό, πιο αποδεκτό και τις υπερβολές του πιο ανεκτές”, δήλωσε ο Karabekir Akkoyunlu, λέκτορας πολιτικής και διεθνών σχέσεων στο Λονδίνο. “Αυτό του δίνει τη δυνατότητα να το παίξει αναγκαίος στη διεθνή σκηνή τη δεδομένη χρονική στιγμή”, σχολιάζει.

Μέχρι τώρα οι δημοσκοπήσεις πάντως δεν ευνοούν τον Ερντογάν. Παράλληλα, η αντιπολίτευση έχει συστρατευθεί και αναμένεται να ανακοινώσει κοινό υποψήφιο απέναντί του.

“Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση ελέγχει μεγάλο μέρος των μέσων ενημέρωσης και του δικαστικού σώματος, αυτές τις εκλογές δεν τις θεωρεί δεδομένες ως νίκη, κάθε άλλο”, προσθέτει ο Akkoyunlu.

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει μετατρέψει τη Μαύρη Θάλασσα σε εμπόλεμη ζώνη, απειλώντας τις εισαγωγές τροφίμων και συντρίβοντας τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας. Η αργή ανάκαμψη από την πανδημία του COVID-19 και το σοβαρό δημοσιονομικό έλλειμμα, απογειώνουν τα προβλήματα της τουρκικής οικονομίας εκτοξεύοντας τον πληθωρισμό και το κόστος ζωής στα ύψη.

Ο Ερντογάν αρνήθηκε να αυξήσει τα επιτόκια. Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν έχει ανακηρύξει τον εαυτό του ως “εχθρό των επιτοκίων” έχοντας ως μόνο γνώμονα να μειώσει το κόστος δανεισμού. Παράλληλα, αναφέρει πως τα υψηλά επιτόκια απαγορεύονται από το Ισλάμ.

“Ένα μέρος του προβλήματος (του πληθωρισμού) είναι ότι ορισμένοι πολίτες επιμένουν να διατηρούν τις αποταμιεύσεις τους σε ξένα νομίσματα, το άλλο μέρος είναι η αύξηση των εισαγωγών λόγω της αύξησης της παραγωγής”, είπε πριν λίγες ημέρες.

Μέσα στο 2022 το νόμισμα της Τουρκίας υποτιμήθηκε κατά 19,8%, σημειώνοντας τη χειρότερη επίδοση ανάμεσα στα νομίσματα των αναδυόμενων αγορών που παρακολουθεί το Bloomberg.

Η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας διατηρεί το επιτόκιο αναφοράς στο 14% από τον Δεκέμβριο, παρόλο που ο ετήσιος πληθωρισμός εκοξεύτηκε τον Μάιο στο 73,5%.

Ενώ λοιπόν ο ηγέτης της Τουρκίας κατηγορείται για αδράνεια στο εσωτερικό, τηρεί ολοένα και πιο δυναμική στάση στο εξωτερικό, από την Ανατολική Ευρώπη έως την Κεντρική Ασία.

Η Τουρκία έχει ακολουθήσει μια παρόμοια πολύπλοκη στρατηγική και σε άλλες περιφερειακές συγκρούσεις. Πρόσφατα, η χώρα διπλασίασε την υποστήριξή της προς την κυβέρνηση της Λιβύης, απέναντι στα συμφέροντα των Ρώσων, ενώ υποστηρίζει το Αζερμπαϊτζάν στη σύγκρουση με την Αρμενία, για την αποσχισθείσα περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Για τον Matthias Finger, οικονομολόγο στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης, η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας δεν είναι μόνο επίδειξη δύναμης, αλλά σχετίζεται με ζητήματα ανάπτυξης της χώρας, σε κλάδους όπως η ενέργεια, τα τρόφιμα και η βιομηχανία.

Με τη Ρωσία και την Ουκρανία, τα οικονομικά συμφέροντα είναι εμφανή — και οι δύο χώρες είναι κορυφαίοι εμπορικοί εταίροι για την Τουρκία. Τα δημητριακά και τα φυτικά έλαια προέρχονται από την Ουκρανία. Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο προέρχονται από τη Ρωσία. Οι τουρίστες προέρχονται και από τις δύο χώρες. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η πτώση των επισκεπτών από τη Ρωσία και την Ουκρανία θα μπορούσε τελικά να κοστίσει στην Τουρκία 3 – 4 δισεκατομμύρια δολάρια σε χαμένα έσοδα.

Την ίδια ώρα, ο Ερντογάν προειδοποιεί πως μια νέα επιχείρηση εναντίον των Κούρδων στη Συρία είναι προ των πυλών, πράγμα που του είναι πιο εύκολο μετά τις εγγυήσεις των Σκανδιναβικών κρατών. Μια επίθεση εναντίον των Κούρδων εκτιμάται πως θα ανέβαζε τη δημοτικότητα του Ερντογάν ενώ παράλληλα, η Άγκυρα εκτιμά πως θα μπορούσε να επιστρέψει πρόσφυγες σε αυτές τις περιοχές της βορείου Συρίας.

Σύμφωνα με τον Karabekir Akkoyunlu, αυτές οι κινήσεις στα σύνορα, όπως και η διαμάχη στο Αιγαίο, αποσκοπούν καθαρά σε δημοσκοπικούς λόγους. Κοινώς, ο Ερντογάν χτίζει πάνω τους το νέο υπαρξιακό αφήγημα του κράτους του.

“Οι πολιτικές που ακολουθεί στα οικονομικά και η κατάσταση στην Ουκρανία, δείχνουν πως ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να αυξάνεται, η ζωή θα γίνει πιο ακριβή και χειρότερη για τον μέσο Τούρκο πολίτη”, προβλέπει ο ίδιος. Και κάπως έτσι, ψάχνει έναν “άλλο δρόμο”, με επικίνδυνες προεκτάσεις και προς την ελληνική μεριά.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις