Περιφερειακές εκλογές στη Γερμανία: Η επικράτηση Σολτς παρά τον περιορισμένο ρόλο του

Ένα χρόνο πριν από τις εθνικές εκλογές για το Bundestag, η έκβαση των τοπικών εκλογών στο ανατολικό γερμανικό κρατίδιο του Βρανδεμβούργου έχει σημασία για το πολιτικό μέλλον ολόκληρης της Γερμανίας.

Το ομοσπονδιακό σύστημα έχει ως αποτέλεσμα οι περιφερειακές εκλογές να θεωρούνται συχνά πολιτικά βαρόμετρα – και, ως εκ τούτου, να προσελκύουν επίσης τη διεθνή προσοχή. Αυτό ίσχυε ιδιαίτερα για τις περιφερειακές εκλογές στο Βρανδεμβούργο την Κυριακή. Αυτές έληξαν με μια οριακή αλλά σαφή νίκη του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) του καγκελάριου Όλαφ Σολτς.

Αν και η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) κατάφερε να συνεχίσει την άνοδό της, έχασε τον διακηρυγμένο στόχο της να γίνει το πρώτο κόμμα, όπως προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Η νίκη του SPD και η σταθεροποίηση του Σολτς

Η νίκη του SPD οφείλεται σε μια εκτεταμένη εκστρατεία κινητοποίησης και στον εξαιρετικά δημοφιλή περιφερειακό ηγέτη του κόμματος, και τοπικό πρωθυπουργό, Dietmar Woidke. Η δημοφιλία του Woidke υπερβαίνει κατά πολύ τους παραδοσιακούς υποστηρικτές του κόμματος, με αποτέλεσμα ψηφοφόροι από άλλα κόμματα να στηρίξουν το SPD, προκειμένου να αποτρέψουν μια επικράτηση του AfD.

Πριν από τις εκλογές, υπήρχαν εικασίες ότι μια νέα ήττα του SPD -όπως στις πρόσφατες περιφερειακές εκλογές στα ανατολικά γερμανικά κρατίδια της Θουριγγίας και της Σαξονίας- θα έθετε υπό αμφισβήτηση τον καγκελάριο Σολτς.

Τα μέσα ενημέρωσης αναφέρθηκαν σε παρασκηνιακές προσπάθειες εντός του κόμματος να αντικαταστήσουν τον αντιδημοφιλή ομοσπονδιακό καγκελάριο με τον πολύ πιο δημοφιλή υπουργό Άμυνας Μπόρις Πιστόριους – παρόμοια με τον τρόπο που οι Δημοκρατικοί στις ΗΠΑ αντικατέστησαν τον άτυχο Μπάιντεν με την αντιπρόεδρο Χάρις λίγο πριν από τις εκλογές. Το θέμα έχει πλέον λήξει. Η επιτυχία του SPD στο Βρανδεμβούργο σταθεροποίησε τη θέση του Σολτς.

Ωστόσο, οι Σοσιαλδημοκράτες δεν κέρδισαν τις περιφερειακές εκλογές χάρη στον Καγκελάριο, αλλά παρά τον Καγκελάριο. «Ο Σολτς είναι πλέον τόσο αντιδημοφιλής που προφανώς θεωρείται επιβαρυντικός», γράφει το περιοδικό Der Spiegel σε μια πρώτη ανάλυση των εκλογών.

Η περιφερειακή οργάνωση του SPD στο Βρανδεμβούργο αρνήθηκε ρητά την εμπλοκή του καγκελάριου στην προεκλογική εκστρατεία. Αυτό αποτελεί δείγμα της εκτεταμένης αυτονομίας του κόμματος σε περιφερειακό επίπεδο, η οποία είναι χαρακτηριστική του ομοσπονδιακού συστήματος – και θα ήταν αδιανόητη σε ένα κεντροκρατικό σύστημα όπως στην Ελλάδα.

Η άνοδος του AfD και της BSW

Το AfD δεν πέτυχε τον στόχο του να γίνει πρώτο κόμμα. Ωστόσο, συνέχισε την άνοδό του με ποσοστό λίγο κάτω από το 30%. Το ακροδεξιό κόμμα δεν έχει καμία πιθανότητα να φτάσει στην εξουσία. Υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των δημοκρατικών κομμάτων ότι η συνεργασία με την παράταξη συνιστά ταμπού.

Ωστόσο, το εκλογικό αποτέλεσμα φανερώνει ότι η ριζοσπαστική δεξιά κατάφερε να επεκτείνει την επιρροή της στην ανατολική Γερμανία. Είναι στην καλύτερη περίπτωση μια μικρή παρηγοριά το γεγονός ότι το κόμμα αυτό είναι πολύ πιο αδύναμο στη Δυτική Γερμανία, όπου ζει η συντριπτική πλειοψηφία των Γερμανών, απ’ ό,τι στην Ανατολική.

Εν τω μεταξύ, η Συμμαχία της Σάρα Βάγκενκνεχτ (BSW), το μοναδικό κόμμα στην Ευρώπη που φέρει το όνομα της αρχηγού του κόμματος, συνέχισε την πρωτοφανή άνοδό της. Μόλις πέντε μήνες μετά την ίδρυσή του στο Βρανδεμβούργο, το κόμμα έφτασε πάνω από δεκατρία τοις εκατό.

Η επιτυχία των λαϊκιστών της Αριστεράς, ορισμένοι από τους οποίους μιλούν την ίδια γλώσσα με τους λαϊκιστές της Δεξιάς, επιβαρύνει κυρίως το Αριστερό Κόμμα “Die Linke”, το οποίο ήταν παραδοσιακά ισχυρό στην ανατολική Γερμανία, αλλά πλέον δεν θα εκπροσωπείται στο περιφερειακό κοινοβούλιο του Βρανδεμβούργου στο μέλλον.

Λίγα λόγια για το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης σε εθνικό επίπεδο, το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU), το οποίο πέτυχε ένα ιστορικά χαμηλό αποτέλεσμα της τάξης του 12%. Αυτό οφείλεται και στο γεγονός ότι πολλοί παραδοσιακοί ψηφοφόροι του CDU τελικά ψήφισαν το SPD προκειμένου να αποδυναμωθεί το AfD.

Ένα χρόνο πριν από τις εκλογές για το Bundestag τον Σεπτέμβριο του 2025, το κόμμα του καγκελάριου έχει ξαναβρεί την ελπίδα. Το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών στη Γερμανία έχει πλέον απομακρυνθεί, σηματοδοτώντας μια ένδειξη πολιτικής σταθερότητας σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από αυξημένη αστάθεια.

*Ο Δρ. Ρόναλντ Μαϊνάρντους είναι πολιτικός αναλυτής, σχολιαστής και Κύριος Ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ