Ποιες είναι οι χώρες που προμηθεύουν με όπλα το Ισραήλ

Οι αλλεπάλληλοι βομβαρδισμοί και ο αποκλεισμός της ανθρωπιστικής βοήθειας έχουν δημιουργήσει ασφυκτικές  συνθήκες ζωής για τους κατοίκους της βόρειας Γάζας, όπου περίπου μισό εκατομμύριο κάτοικοι υποφέρουν από ακραία πείνα, με τη διεθνή κοινότητα, μεταξύ των οποίων και ο μεγαλύτερο σύμμαχος του Ισραήλ, οι ΗΠΑ, να καλεί για μεγαλύτερη πίεση προς την κυβέρνηση Νετανιάχου να κάνει κάτι για να φτάσει στις αποκλεισμένες περιοχές η βοήθεια.

Οι ΗΠΑ, ενώ διαβεβαιώνουν ότι στέκονται στο πλευρό του Ισραήλ και διατυπώνουν σε όλους τους τόνους το δικαίωμα του Ισραήλ στην άμυνά του, προειδοποίησαν ότι μπορεί να διακόψουν την παροχή στρατιωτικών όπλων αν δεν βελτιωθεί η ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα. Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που ο μεγάλος σύμμαχος του Ισραήλ απειλεί να διακόψει την παροχή όπλων. Τον Μάιο, όπως σημειώνει το CNN, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, είχε δηλώσει ότι θα σταματούσε κάποιες αποστολές όπλων στο Ισραήλ αν προχωρούσε η εισβολή στη Ράφα, στη νότια Γάζα. Παρά τις απειλές, ο Πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου συνέχισε την εκστρατεία του, και οι αποστολές όπλων από τις ΗΠΑ συνεχίστηκαν.

Η τελευταία προειδοποίηση, όμως, ανεβάζει την πίεση, καθώς αναφέρεται ότι το Ισραήλ έχει 30 ημέρες για να βελτιώσει την κατάσταση στη Γάζα, διαφορετικά κινδυνεύει να παραβιάσει τους αμερικανικούς νόμους περί στρατιωτικής βοήθειας προς ξένες χώρες. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι η στρατιωτική βοήθεια από τις ΗΠΑ δεν είναι και τόσο σίγουρη.

Παρά το γεγονός πως μια σειρά από άλλες χώρες έχουν μειώσει δραστικά τη στρατιωτική βοήθειά τους προς το Ισραήλ το τελευταίο έτος, οι ΗΠΑ δεν το έχουν κάνει. Ακολουθούν οι χώρες που προμηθεύουν με όπλα το Ισραήλ:

Ηνωμένες Πολιτείες

Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν ο μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων στο Ισραήλ, με το 69% των εισαγωγών όπλων της χώρας το 2023 να προέρχεται από τις ΗΠΑ, σύμφωνα με έκθεση του Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI). Η Γερμανία ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής, καλύπτοντας το 30% των εισαγωγών, ενώ η Ιταλία προσέφερε το 0,9%. Άλλες χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Ισπανία είχαν μικρότερη συνεισφορά.

Τα όπλα που εισάγονται από τις ΗΠΑ έχουν διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στις στρατιωτικές ενέργειες του Ισραήλ κατά της Χαμάς και της Χεζμπολάχ. Στο τέλος του 2023, χιλιάδες κατευθυνόμενες βόμβες και πύραυλοι παραδόθηκαν στο Ισραήλ από τις ΗΠΑ, ενώ μαχητικά αεροσκάφη F-35 και F-15 παραδόθηκαν τον Ιανουάριο του 2024.

Σύμφωνα με ανάλυση του CNN, αμερικανικά πυρομαχικά χρησιμοποιήθηκαν σε πολλές περιπτώσεις κατά τη διάρκεια του πολέμου, περιλαμβανομένων επιθέσεων που σκότωσαν αμάχους. Πρόσφατα, το CNN ανέφερε ότι βόμβες 2.000 λιβρών, κατασκευασμένες στις ΗΠΑ, πιθανότατα χρησιμοποιήθηκαν στην ισραηλινή επίθεση που σκότωσε τον ηγέτη της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, στη Βηρυτό.

Επιπλέον, οι ΗΠΑ παρέχουν οικονομική βοήθεια στο Ισραήλ, έχοντας προσφέρει πάνω από 130 δισεκατομμύρια δολάρια από το 1948. Το 2019, οι δύο χώρες υπέγραψαν ένα Μνημόνιο Κατανόησης, το οποίο διασφαλίζει ότι οι ΗΠΑ θα παρέχουν ετησίως στο Ισραήλ 3,3 δισεκατομμύρια δολάρια μέσω του προγράμματος χρηματοδότησης στρατιωτικής βοήθειας, καθώς και 500 εκατομμύρια δολάρια για την αντιπυραυλική άμυνα.

Γερμανία

Η Γερμανία, η οποία το 2023 συνέβαλε στο 30% των στρατιωτικών προμηθειών του Ισραήλ, έχει μειώσει σημαντικά την παροχή στρατιωτικής βοήθειας κατά τη διάρκεια του 2024. Στις αρχές του έτους, το Διεθνές Δικαστήριο απέρριψε αίτημα της Νικαράγουας να διατάξει τη Γερμανία να σταματήσει την παροχή στρατιωτικής βοήθειας στο Ισραήλ. Ένας από τους βασικούς λόγους ήταν ότι η γερμανική στρατιωτική βοήθεια προς το Ισραήλ είχε μειωθεί από περίπου 200 εκατομμύρια ευρώ τον Οκτώβριο του 2023 σε μόλις 1 εκατομμύριο ευρώ έως τον Μάρτιο του 2024.

Αυτή η απόφαση και η μείωση της βοήθειας υποδεικνύουν τη σημαντική αλλαγή στη στάση της Γερμανίας απέναντι στη στρατιωτική υποστήριξη του Ισραήλ, εν μέρει λόγω των διεθνών πιέσεων και των ανησυχιών για την ανθρωπιστική κατάσταση στην περιοχή.

Στις 10 Οκτωβρίου, ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς δήλωσε ότι η Γερμανία δεν έχει σταματήσει την παροχή όπλων στο Ισραήλ, τονίζοντας ότι η χώρα «έχει προμηθεύσει όπλα και θα συνεχίσει να προμηθεύει όπλα». Πρόσθεσε ότι οι παραδόσεις όπλων προς το Ισραήλ θα συνεχιστούν «στο εγγύς μέλλον».

Άλλωστε η ασφάλεια του Ισραήλ αποτελεί ιστορικά κεντρικό στοιχείο της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής, λόγω του Ολοκαυτώματος που διέπραξε το ναζιστικό καθεστώς κατά των Εβραίων κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ιταλία

Η Ιταλία, σύμφωνα με το SIPRI, έχει προμηθεύσει το Ισραήλ με ελικόπτερα και όπλα, ενώ είναι επίσης εταίρος στο πρόγραμμα κατασκευής του μαχητικού αεροσκάφους F-35, συμβάλλοντας στην κατασκευή εξαρτημάτων. Ωστόσο, τον Ιανουάριο, ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, Αντόνιο Ταγιάνι, δήλωσε ότι η χώρα είχε σταματήσει τις αποστολές όπλων προς το Ισραήλ από τις 7 Οκτωβρίου του περασμένου έτους. Όλες οι συμφωνίες που υπογράφηκαν πριν από εκείνη την ημερομηνία εξακολουθούν να τιμώνται.

Η οργάνωση παρακολούθησης Pagella Politica ανέφερε ότι οι ιταλικές εταιρείες είχαν πουλήσει όπλα αξίας σχεδόν 129 εκατομμυρίων δολαρίων στο Ισραήλ κατά τη διάρκεια της δεκαετίας έως το 2022.

Ηνωμένο Βασίλειο

Η βρετανική κυβέρνηση δήλωσε ότι οι «εξαγωγές στρατιωτικών ειδών στο Ισραήλ είναι χαμηλές». Το 2023, η αξία των αδειών που χορηγήθηκαν για στρατιωτικό εξοπλισμό προς το Ισραήλ ανήλθε σε 23,42 εκατομμύρια δολάρια. Ωστόσο, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει αναστείλει κάποιες από αυτές τις άδειες τον τελευταίο χρόνο.

Ο υπουργός Εξωτερικών, Ντέιβιντ Λάμι, ανέστειλε περίπου 30 από τις 350 άδειες που είχαν χορηγηθεί στο Ισραήλ όταν η κυβέρνηση των Εργατικών ανέλαβε τα καθήκοντά της τον Ιούλιο. Η επίσημη εκτίμηση διαπίστωσε ότι υπήρχε σαφής κίνδυνος ότι τα όπλα αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν «για τη διάπραξη ή τη διευκόλυνση σοβαρών παραβιάσεων του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου».

Η αναστολή των αδειών επηρέασε την προμήθεια ορισμένων εξαρτημάτων για drones και μαχητικά αεροσκάφη F-35. Παρ’ όλα αυτά, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου δεν ανέστειλε την προμήθεια υλικών που δεν χρησιμοποιούνται στη σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς, όπως εξοπλισμός για εκπαιδευτικούς σκοπούς.

Ισπανία

Τον Φεβρουάριο, το Υπουργείο Εξωτερικών, Ευρωπαϊκής Ένωσης και Συνεργασίας της Ισπανίας εξέδωσε δελτίο τύπου σημειώνοντας ότι η κυβέρνηση δεν είχε εκδώσει καμία άδεια πώλησης όπλων προς το Ισραήλ από τις 7 Οκτωβρίου του περασμένου έτους. Στις 11 Οκτωβρίου, ο Ισπανός Πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ καταδίκασε την ισραηλινή επιθετική δράση στον Λίβανο, χαρακτηρίζοντάς την «απαράδεκτη», και ζήτησε από τη διεθνή κοινότητα να σταματήσει τις εξαγωγές όπλων προς το Ισραήλ.

Ο Σάντσεθ τόνισε τη σημασία να σταματήσουν οι εχθροπραξίες που παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και τον ανθρωπιστικό νόμο, όπως αμφισβητείται ακόμη και από το Διεθνές Δικαστήριο.

Γαλλία

Η Γαλλία έχει ιστορικά παράσχει όπλα στο Ισραήλ, αλλά οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών έχουν ενταθεί τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν κάλεσε για τον τερματισμό των εξαγωγών όπλων προς το Ισραήλ, προκειμένου να πιέσει για εκεχειρία στον Λίβανο και τη Γάζα. Στις 5 Οκτωβρίου, ο Μακρόν ζήτησε την πλήρη αναστολή των πωλήσεων όπλων «που χρησιμοποιούνται στον πόλεμο στη Γάζα», και τόνισε ότι η Γαλλία δεν είχε εμπλακεί στις προμήθειες αυτές. Σύμφωνα με το SIPRI, δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν μεγάλες εξαγωγές όπλων από τη Γαλλία προς το Ισραήλ την περίοδο 2019-2023, αν και σημειώνεται ότι η Γαλλία είχε προμηθεύσει εξαρτήματα για όπλα.

Αυτές οι εξελίξεις υπογραμμίζουν την αλλαγή στάσης πολλών ευρωπαϊκών χωρών απέναντι στη στρατιωτική υποστήριξη προς το Ισραήλ, καθώς οι συγκρούσεις στην περιοχή συνεχίζονται.