Ποιος κινεί τα νήματα για το χάος στη ΛΔ του Κονγκό

Η προέλαση των ανταρτών M23 στην ανατολική Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ) έχει προκαλέσει μια διπλωματική και ανθρωπιστική κρίση που εμπλέκει πολλές γειτονικές χώρες.

Ενώ οι συγκρούσεις κλιμακώνονται, η διεθνής κοινότητα ανησυχεί για το ενδεχόμενο η σύγκρουση να εξελιχθεί σε περιφερειακό πόλεμο, καθώς ήδη στρατιωτικές δυνάμεις από διάφορες χώρες της Αφρικής έχουν εμπλακεί στις συγκρούσεις.

Το Σάββατο, οι δύο μεγαλύτεροι περιφερειακοί συνασπισμοί της ηπείρου, η Ανατολική Αφρικανική Κοινότητα (EAC) και η Κοινότητα για την Ανάπτυξη της Νότιας Αφρικής (SADC), συγκαλούν έκτακτη σύνοδο κορυφής, σε μια προσπάθεια να βρεθεί λύση.

Το ερώτημα που προκύπτει ωστόσο, είναι ποιοι κινούν τα νήματα για το χάος αυτό και τι επιδιώκουν; Το BBC αναλύει τους “παίκτες” της κρίσης στη ΛΔ του Κονγκό.

ΛΔ του Κονγκό , ο “πολιορκημένος γίγαντας”

Ο πρόεδρος της ΛΔΚ, Φελίξ Τσισεκέντι, βρίσκεται σε πολιτική και στρατιωτική πίεση. Στόχος του είναι να ανακτήσει τις περιοχές που κατέλαβαν οι αντάρτες M23, με κυριότερη τη Γκόμα, τη μεγαλύτερη πόλη στα ανατολικά της χώρας.

Ο Τσισεκέντι κατηγορεί ανοιχτά τον πρόεδρο της Ρουάντα, Πολ Καγκάμε, ότι υποστηρίζει τους αντάρτες του M23 με όπλα και στρατό, με σκοπό την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου του Κονγκό.

Αν και υπάρχουν αποδείξεις για την εμπλοκή της Ρουάντα σε εκθέσεις του ΟΗΕ, καμία χώρα δεν έχει προχωρήσει σε κυρώσεις κατά του Κιγκάλι, γεγονός που έχει απογοητεύσει τον Τσισεκέντι.

Ο Κονγκολέζος ηγέτης ανησυχεί επίσης για την πολιτική του επιβίωση. Αναλυτές θεωρούν ότι οι ήττες στον πόλεμο ίσως οδηγήσουν σε πραξικόπημα εντός του στρατού ή σε ενίσχυση των εσωτερικών αντιπάλων του.

Ρουάντα, ο “ασταθής παίκτης” της περιοχής

Ο Πολ Καγκάμε είναι ο πιο αμφιλεγόμενος ηγέτης της περιοχής. Παρότι αρνείται κάθε εμπλοκή στη σύγκρουση, η Ρουάντα έχει μακρά ιστορία στρατιωτικών επιχειρήσεων στο Κονγκό.

Ο Καγκάμε ισχυρίζεται ότι η χώρα του αμύνεται ενάντια σε αντάρτικες ομάδες Χούτου, που συνδέονται με τη γενοκτονία της Ρουάντα το 1994 και δρουν στα ανατολικά του Κονγκό.

Η Ρουάντα επιδιώκει:

• Την παγίωση της επιρροής της στην ανατολική ΛΔΚ.
• Την αποδυνάμωση της κυβέρνησης Τσισεκέντι.
• Τη συνέχιση της εκμετάλλευσης των ορυκτών του Κονγκό.

Η Κιγκάλι κατηγορείται από τον ΟΗΕ για λαθρεμπόριο χρυσού και πολύτιμων μετάλλων από το Κονγκό, κάτι που η ίδια αρνείται.

Μπουρούντι, ο “άγρυπνος γείτονας”

Το Μπουρούντι έχει αναπτύξει χιλιάδες στρατιώτες στην ανατολική ΛΔΚ, υποστηρίζοντας την κυβέρνηση της Κινσάσα.

Οι σχέσεις του με τη Ρουάντα είναι εχθρικές, με τις δύο χώρες να αλληλοκατηγορούνται για απόπειρες πραξικοπήματος.

Ο πρόεδρος του Μπουρούντι, Εβαρίστ Νταϊσιμιγιέ, δήλωσε ότι αν η Ρουάντα συνεχίσει την επιθετική της πολιτική, ο πόλεμος μπορεί να εξαπλωθεί και στο Μπουρούντι.

Η χώρα ανησυχεί ότι αν οι αντάρτες M23 προχωρήσουν βαθύτερα στη ΛΔΚ, η αστάθεια μπορεί να επηρεάσει και το ίδιο το Μπουρούντι.

Ουγκάντα, ο “διπλωματικός ισορροπιστής”

Η Ουγκάντα διατηρεί στρατεύματα στο Κονγκό, επισήμως για να καταδιώξει τζιχαντιστικές ομάδες που συνδέονται με το Ισλαμικό Κράτος.

Ωστόσο, κατηγορείται ότι υποστηρίζει έμμεσα το M23, επιτρέποντας στους αντάρτες να χρησιμοποιούν ουγκανδέζικο έδαφος ως βάση ανεφοδιασμού.

Η Καμπάλα επιδιώκει να διατηρήσει την επιρροή της στην ανατολική ΛΔΚ και να αποτρέψει την κυριαρχία της Ρουάντα στην περιοχή.

Νότια Αφρική, ο “ειρηνοποιός που παίρνει θέση”

Η Νότια Αφρική έχει αναπτύξει στρατεύματα στη ΛΔΚ στο πλαίσιο της SADC, στηρίζοντας τον Τσισεκέντι.

Η χώρα έχει έρθει σε ευθεία αντιπαράθεση με τη Ρουάντα, καθώς κατηγόρησε τον Καγκάμε ότι ευθύνεται για τον θάνατο 14 Νοτιοαφρικανών στρατιωτών σε πρόσφατες μάχες.

Ο πρόεδρος Σίριλ Ραμαφόσα προειδοποίησε ότι αν η Ρουάντα συνεχίσει τις επιθέσεις, αυτό θα θεωρηθεί «κήρυξη πολέμου».

Η Ρουάντα απάντησε αποκαλώντας τη Νότια Αφρική «επιθετική δύναμη» που πρέπει να αποχωρήσει από το Κονγκό.

Ο φόβος ενός νέου μεγάλου πολέμου

Η κατάσταση στο Κονγκό θυμίζει τις συγκρούσεις της δεκαετίας του ’90, όταν εννέα αφρικανικές χώρες βυθίστηκαν σε έναν πόλεμο που κόστισε εκατομμύρια ζωές.

Η σύγκρουση αυτή τη φορά είναι ακόμη πιο επικίνδυνη, καθώς άμεσες συγκρούσεις μεταξύ στρατών διαφορετικών χωρών θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περιφερειακή ανάφλεξη.

Η σύνοδος κορυφής του Σαββάτου είναι η τελευταία ευκαιρία για διπλωματική λύση πριν η βία κλιμακωθεί σε ανεξέλεγκτο βαθμό.