Πόλεμος στην Ουκρανία: Το λάθος μιας στρατηγικής που βασίστηκε στους “yes men”

Με αφορμή τη συμπλήρωση ενός έτους από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι Financial Times ξετυλίγουν και αποτιμούν με γλαφυρό τρόπο, εμπλουτισμένο και στοιχειοθετημένο με αποκαλυπτικές πληροφορίες, τις 365 ημέρες πολέμου από τη στιγμή που ο Βλάντιμιρ Πούτιν ανακοίνωσε με τηλεοπτικό διάγγελμα “ειδική στρατιωτική επιχείρηση” στη χώρα.

Το κουβάρι ξεκινά από τα ξημερώματα της 24ης Φεβρουαρίου του περασμένου έτους, όταν ο Σεργκέι Λαβρόφ, υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, έλαβε ένα ανησυχητικό τηλεφώνημα.

Μετά από προσπάθεια μηνών για τη δημιουργία δυνάμεων άνω των 100.000 στρατιωτών στα σύνορα με την Ουκρανία, ο Βλαντιμίρ Πούτιν είχε δώσει το πράσινο φως για εισβολή.

Η απόφαση αυτή αιφνιδίασε τον Λαβρόφ. Λίγες ημέρες νωρίτερα, ο Ρώσος πρόεδρος είχε ενημερώσει (αλλά και ρωτήσει) το Συμβούλιο Ασφαλείας του σχετικά με την αναγνώριση δύο αυτονομιστικών κρατιδίων στο Ντονμπάς, χωρίς όμως να τους αφήσει σοφότερους για τις πραγματικές του προθέσεις.

Το να κρατά τον Λαβρόφ στο “σκοτάδι” δεν ήταν ασυνήθιστο για τον Πούτιν, ο οποίος είχε την τάση να συγκεντρώνει τις αποφάσεις του για την εξωτερική πολιτική με στενά έμπιστα πρόσωπα, μετρημένα στα δάχτυλα του ενός χεριού.

Το τηλεφώνημα έκανε τον Λαβρόφ έναν από τους ελάχιστους ανθρώπους που ενημερώθηκαν εκ των προτέρων για τα σχέδιά του. Αντίθετα, η ανώτερη ηγεσία του Κρεμλίνου έμαθε για την εισβολή από την τηλεόραση.

Αργότερα εκείνη την ημέρα, δεκάδες ολιγάρχες συγκεντρώθηκαν στο Κρεμλίνο για μια συνάντηση που διοργανώθηκε εκτάκτως, γνωρίζοντας ότι η εισβολή θα πυροδοτούσε δυτικές κυρώσεις.. “Όλοι τα είχαν χαμένα”, δήλωσε στους FT ένα άτομο που παρευρέθηκε στην εκδήλωση.

Ενώ περίμεναν, ένας από τους ολιγάρχες ζήτησε από τον Λαβρόφ απαντήσεις σχετικά με τους λόγους που ώθησαν τον Πούτιν να εισβάλει στην Ουκρανία. Ο Ρώσος ΥΠΕΞ, όμως, δεν είχε απάντηση, τόσο σε αυτή την ερώτηση, όσο και στο πώς μπορούσε ο Πούτιν να έχει σχεδιάσει μια τόσο μεγάλης κλίμακας εισβολή σε έναν τόσο μικροσκοπικό κύκλο. Τόσο μικρό που οι περισσότεροι από ανώτεροι αξιωματούχοι του Κρεμλίνου δεν πίστευαν ότι ήταν καν δυνατό.

Έναν χρόνο μετά…

Σύμφωνα με το σχέδιο εισβολής του Πούτιν, τα ρωσικά στρατεύματα επρόκειτο να καταλάβουν το Κίεβο μέσα σε λίγες μέρες σε μία επιχείρηση που είναι γνωστή ως “blitzkrieg”.

Ένα χρόνο μετά, η απόφαση του Πούτιν έχει προκαλέσει έναν απολογισμό 200.000 και πλέον νεκρών και τραυματισμένων στρατιωτών στις ένοπλες δυνάμεις της Ρωσίας, έχει εξαντλήσει τα αποθέματά του σε άρματα μάχης, πυροβολικό και πυραύλους κρουζ και έχει αποκόψει τη χώρα από τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές.

“Ούτε οι μάχες στην Ουκρανία έφεραν τον Πούτιν πιο κοντά στους αόριστα καθορισμένους στόχους του για την «αποστρατιωτικοποίηση» και την «αποναζιστικοποίηση» του Κιέβου, προσθέτουν οι FT.

Αν και η Ρωσία ελέγχει το 17% του διεθνώς αναγνωρισμένου εδάφους της Ουκρανίας, έχει εγκαταλείψει τα μισά εδάφη που κατέλαβε τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου, συμπεριλαμβανομένης μιας ταπεινωτικής υποχώρησης από τη Χερσώνα.

Παρά τις απώλειες και τις διαδοχικές ήττες κι ενώ ο πόλεμος συνεχίζεται χωρίς να διαφαίνεται τέλος μετά τη συμπλήρωση ενός έτους, ο Πούτιν δεν έχει δώσει καμία ένδειξη ότι σκοπεύει να υποχωρήσει.

Στο διάγγελμά του την περασμένη Τρίτη, επέμεινε ότι ο πόλεμος γίνεται “για την ίδια την ύπαρξη της χώρας μας”, εξαπολύοντας πυρά τα συνηθισμένα πυρά στη Δύση η οποία “τον ανάγκασε” να εισβάλει στην Ουκρανία, αφού “αυτοί που ξεκίνησαν τον πόλεμο”.

Άνθρωποι που γνωρίζουν τον Ρώσο πρόεδρο, υποστηρίζουν πως, παρά το μεγάλο κόστος του πολέμου, ο Πούτιν είναι πιο αποφασισμένος από ποτέ να το αντιμετωπίσει και να μην υποχωρήσει. “Η ιδέα δεν ήταν ποτέ να πεθάνουν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι. Όλα πήγαν φρικτά στραβά”, λέει στους FT πρώην υψηλόβαθμος αξιωματούχος της Ρωσίας.

Η εμμονή στην “απομόνωση”

Με το αρχικό σχέδιο να έχει καταρρεύσει, ο Πούτιν αναζητά νέους λόγους για να δικαιολογήσει την “ειδική στρατιωτική επιχείρηση”, επιμένοντας ότι δεν έχει άλλη επιλογή από το να συνεχίσει τον πόλεμο, όπως διαρρέεται από νυν και πρώην αξιωματούχους του κύκλου του.

Σύμφωνα με ορισμένους εξ αυτών, συνεχίζουν οι FT, ο ίδιος παραδέχτηκε σε συνεργάτες του πως “αποδείχθηκε ότι ήμασταν εντελώς απροετοίμαστοι. Ο στρατός μας είναι σε κακή κατάσταση. Αλλά είναι καλό που το μάθαμε έτσι, παρά όταν θα μας είχε επιτεθεί το ΝΑΤΟ”.

Οι Financial Times μίλησαν με έξι μακροχρόνια έμπιστους του Πούτιν, με άτομα που εμπλέκονται στην πολεμική προσπάθεια της Ρωσίας καθώς και με νυν αλλά και πρώην ανώτερους αξιωματούχους στη Δύση και την Ουκρανία, για τον τρόπο με τον οποίο ο Πούτιν ξεκίνησε λανθασμένα τον πόλεμο, επιμένοντας στη λανθασμένη προσέγγιση και εντείνοντάς τη, αντί να παραδεχτεί το λάθος του.

Οι άνθρωποι που γνωρίζουν τον Πούτιν και μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας τους, περιέγραψαν έναν ηγέτη που έχει απομονωθεί ακόμη περισσότερο από την έναρξη του πολέμου.

Ένας εξ αυτών είπε: “Ο Στάλιν ήταν κακός, αλλά τουλάχιστον ήταν καλός μάνατζερ, γιατί δεν μπορούσαν να του πουν ψέματα. Στον Πούτιν από την άλλη, κανείς δεν μπορεί να πει την αλήθεια. Οι άνθρωποι που δεν εμπιστεύονται κανέναν αρχίζουν να εμπιστεύονται έναν πολύ μικρό αριθμό ατόμων που τους λένε ψέματα”.

Πέρυσι, όμως, δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Πούτιν απέκρυψε σχέδια εισβολής από στενούς συμβούλους. Όταν η Ρωσία κατέλαβε την Κριμαία το 2014, ο Ρώσος πρόεδρος δεν είχε ενημερώσει το Συμβούλιο Ασφαλείας, ενώ περιορίστηκε και πάλι σε μία “χούφτα” από συμβούλους, που αρχικά τον προέτρεψαν να μην στείλει στρατεύματα, με τον ίδιο να τους απαντά, σύμφωνα με πρώην ανώτερο Ρώσο αξιωματούχο: “Αυτή είναι μια ιστορική στιγμή. Εάν δεν συμφωνείτε με αυτό, μπορείτε να φύγετε”.

Μετά την εισβολή του 2014, ο στενός του κύκλος άρχισε να συρρικνώνεται περαιτέρω, φαινόμενο που εντείνεται όλο και περισσότερο όσο ο ίδιος αναλώνεται σε θεωρίες περί “δυτικών απειλών για την ασφάλεια της Ρωσίας”

Σύμφωνα με τους FT, η απομόνωσή του έγινε ακόμη πιο αισθητή όταν ξεκίνησε η πανδημία του κορονοϊού, η οποία κράτησε αρκετούς ανώτερους αξιωματούχους της Ρωσίας μακριά από τον Πούτιν.

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις