Πώς απειλεί η σκόνη την υγεία μας και η πιο εύκολη λύση για τη σωτηρία μας

Ένας από τους αστικούς μύθους που κυκλοφορούν, θέλουν την σκόνη που συσσωρεύεται στις επιφάνειες του σπιτιού μας να προκύπτει κυρίως (από 70 έως 80 τοις εκατό) από τα κύτταρα του δέρματος μας. Δεν είναι αυτή η αλήθεια. Όπως και δεν είναι 100% ψέμα. Τι ισχύει;

Ό,τι βλέπετε πάνω στα έπιπλα (στον ανεμιστήρα, το πάτωμα,  τους πάγκους κλπ) συγκροτείται από διάφορα συστατικά, όπως χρώμα, ίνες μούχλα (και άλλα αλλεργιογόνα), μαλλιά, δομικά υλικά, γύρη, βακτήρια, ιοί, υπολείμματα από το σώμα εντόμων, φλούδες δέρματος, στάχτη, αιθάλη, μέταλλα και λίγο χώμα –σύμφωνα με τη Miriam Donald, καθηγήτρια στο τμήμα Επιστήμες Γης και ερευνήτρια στο University of Toronto, η οποία έχει πάρει μέρος σε περισσότερες από 10 έρευνες για την σκόνη.

Ήταν παρούσα και στην έρευνα που δημοσιεύτηκε το Μάιο του 2011. Καναδοί επιστήμονες συγκεντρώνοντας δείγματα από 1.025 σπίτια της χώρας, ώστε να ποσοτικοποιήσουν το κυρίαρχο συστατικό της οικιακής σκόνης.

Οι αναλογίες στα συστατικά διέφεραν από σπίτι σε σπίτι, καθώς υπήρχε δείγμα από νεόκτιστο σπίτι (που είχε μεγάλο ποσοστό σκόνης από γυψοσανίδες και άλλες εργασίες), άλλο δείγμα ήταν από σπίτι που ήταν πάνω σε κεντρικό δρόμο (είχε υψηλότερο επίπεδο ρύπων) και άλλο από σπίτι που ήταν στη μέση του πουθενά (κυριαρχούσαν τα… φυσικά στοιχεία).

Διαπιστώθηκε πως τα παλαιότερα σπίτια έχουν υψηλότερα επίπεδα μολύβδου στη σκόνη. Γεγονός που δεν αποτελεί έκπληξη, καθώς οι βαφές με μόλυβδο και τα μολυβδούχα καύσιμα άρχισαν να καταργούνται σταδιακά από τα τέλη του ’70.

Πού προσγειώνεται -κυρίως- το δέρμα μας

Παλαιότερη μελέτη είχε ενημερώσει ότι το 60% των στοιχείων της οικιακής σκόνης κάνει την εισβολή της από τους εσωτερικούς χώρους (η λίστα περιλαμβάνει από οργανικές ίνες, μέχρι οικοδομικά υλικά και τα κύτταρα μας) και το 40% αφορά βρωμιά και άλλα στοιχεία εξωτερικού χώρου.

Τα περισσότερα από τα κύτταρα που πέφτουν από το δέρμα μας, κάνουν την έξοδο τους όταν είμαστε στο μπάνιο.

Μελέτη του 2020 βρήκε πως στην σκόνη που αφορά το δέρμα μας υπάρχουν και ‘υπολείμματα’ χημικών στοιχείων από τα προϊόντα που χρησιμοποιούμε (πχ σε καλλυντικά και προϊόντα προσωπικής φροντίδας, αλλά και ηλεκτρονικά, πλαστικά προϊόντα, οικοδομικά υλικά -δάπεδο από βινύλιο- και έπιπλα (πχ καναπέδες, ενώ βρέθηκαν και μυκητοκτόνα με άλλα φαρμακευτικά προϊόντα που υπάρχουν στο δέρμα μας).

Κάποια από αυτά τα χημικά στοιχεία, έχουν συνδεθεί με τον καρκίνο και το άσθμα, μεταξύ άλλων. Για παράδειγμα οι φθαλικές ενώσεις, κατηγορία χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται συνήθως για να μαλακώσουν το πλαστικό (και να το κάνουν τις συσκευασίες που αγοράζουμε με τρόφιμα, σαμπουάν, αφρόλουτρα κλπ). Αντιπροσώπευαν τις υψηλότερες συγκεντρώσεις σε σωματίδια σκόνης και ήταν από τις υψηλότερες όσον αφορά την έκθεση στα παιδιά.

Όλα τα δείγματα περιείχαν DEHP (Di(2-ethylhexyl) phthlate), εκ των πιο ισχυρών φθαλικών ενώσεων που έχουν συνδεθεί με ορμονικές διαταραχές και μπορεί να έχει επιβλαβείς επιπτώσεις, σε μέρη του σώματος που ‘διαχειρίζονται’ τη βιολογική ανάπτυξη και την αναπαραγωγή. Το 90% της έκθεσης μας σε αυτό, προέρχεται από τη θέρμανση ή την αποθήκευση τροφίμων σε πλαστικά δοχεία αποθήκευσης

Άλλες χημικές ουσίες που η ομάδα βρήκε σε χαμηλότερες συγκεντρώσεις περιλαμβάνουν φθοριούχες χημικές ουσίες (όπως PFC σε αντικολλητικά τηγάνια), αρώματα και φαινόλες (όπως parabens σε λοσιόν σώματος και BPA σε πλαστικά σκεύη).

Μόνο πέντε από τις 45 χημικές ουσίες που μελέτησε η ομάδα έχουν όρια ασφαλείας.

Πού βοηθά η λίγη σκόνη στο σπίτι

Κατά την American Chemical Society, ο μέσος ενήλικας χάνει περί τα 500 εκατομμύρια κύτταρα δέρματος κάθε μέρα  ή 0.03 έως 0.09 γραμμάρια, κάθε ώρα. Δεν πέφτουν όμως, όλα στο πάτωμα. Ένας μεγάλος όγκος προσγειώνεται στην αποχέτευση της μπανιέρας (ή του ντους), ενώ κάποια εξ όσων πέφτουν στα ρούχα μας, καταλήγουν στο πλυντήριο.

Επιστήμονες είχαν ενημερώσει το 2011 πως τα υψηλότερα ποσοστά χοληστερόλης και σκουαλενίου (έλαιο που βρίσκεται στο νεκρό δέρμα) σχετίζονται με χαμηλότερα επίπεδα όζοντος, σε εσωτερικούς χώρους. Το όζον είναι ρύπος που μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό στους πνεύμονες. Οι ερευνητές βρήκαν πως το σκουαλένιο στη σκόνη μπορεί να μειώσει το όζον εσωτερικών χώρων από 2% έως 15%.

Πώς να κρατάμε την σκόνη σε χαμηλά επίπεδα

Γίνεται σαφές πως η σκόνη είναι εχθρός όσων έχουν αλλεργίες και υποφέρουν αυτήν την περίοδο, με τους επιστήμονες να έχουν ξεκαθαρίσει ότι σκόνη που συσσωρεύεται για διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους, περιέχει όλα τα είδη βακτηρίων και μικροβίων. Όπως έχει διευκρινιστεί, τα σώματα μας δεν είναι φτιαγμένα για να αναπνέουν πολλή σκόνη, που υποβάλει σε δύσκολες συνθήκες τους πνεύμονες μας.

Στα συμπτώματα των αλλεργιών στην σκόνη, ανήκει το φτάρνισμα, η μύτη που ‘τρέχει’, τα μάτια που δακρύζουν (ή μας προκαλούν να τα ξύσουμε, δίχως αύριο), ο βήχας και το ‘κόψιμο’ στην αναπνοή και το ξύσιμο -γενικά.

Οι ερευνητές συστήνουν να ξεσκονίζουμε όσο συχνά χρειάζεται να γίνει αυτό, ανάλογα με το αν το σπίτι μας είναι παλιό ή καινούργιο, αν είναι κοντά σε κεντρικό δρόμο, σε δέντρα ή σε οικοδομή και αν έχουμε παιδιά ή/και κατοικίδια. Οι καθ’ ύλην αρμόδιοι έχουν προτείνει και να φοράμε μάσκα, όταν ξεσκονίζουμε. Ιδανικά με υγρό πανί.

Είναι χρήσιμο να βάζουμε τακτικά ηλεκτρική σκούπα και να σφουγγαρίζουμε, ενώ βοηθούν και τα συστήματα καθαρισμού αέρα (air purifier). Πάντα βοηθά και μια σκούπα ρομπότ που θα κάνει τη δουλειά για εσάς, χωρίς εσάς. Υπάρχουν και κάποιες που έχουν και τη δυνατότητα σφουγγαρίσματος, μόνο όμως με νερό -χωρίς χημικά. Ενδείκνυται και για όσους έχουν κατοικίδια -και αυτήν την εποχή είναι με μια σκούπα στο χέρι.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις