Πώς η Μοσάντ “φύτεψε” εκρηκτικά στους βομβητές της Χεζμπολάχ – Η επόμενη ημέρα

Το ερώτημα αν ο πόλεμος στην Γάζα πρόκειται να επεκταθεί βορειότερα, στον Λίβανο, έχει επανέλθει στο προσκήνιο και είναι αυτό που κυριαρχεί πλέον στα χείλη διεθνών αναλυτών μετά την άνευ προηγουμένου επίθεση, το απόγευμα της Τρίτης, με την ταυτόχρονη έκρηξη βομβητών (ασύρματων συσκευών επικοινωνίας) που χρησιμοποιούνται από χιλιάδες μέλη της Χεζμπολάχ.

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, ο απολογισμός από τις αρχές του Λιβάνου κάνει λόγο για τουλάχιστον 11 νεκρούς και 2.700 τραυματίες, μεταξύ των οποίων ο πρέσβης του Ιράν στον Λίβανο, Mojtaba Amini, ο οποίος φέρεται να έχει χάσει το ένα μάτι και να έχει τραύμα στο δεύτερο. Οι αριθμοί αυτοί, πάντως, ενδέχεται να αυξηθούν όσο περνούν οι ώρες και άμαχοι συνωστίζονται στα νοσοκομεία ώστε να λάβουν ιατρική φροντίδα.

Η υποστηριζόμενη από το Ιράν Χεζμπολάχ, η κυρίαρχη πολιτική και στρατιωτική δύναμη στον Λίβανο, καθώς και η κυβέρνηση της χώρας κατηγόρησαν το Ισραήλ γι’ αυτό που χαρακτήρισαν «εγκληματική επίθεση», προειδοποιώντας ότι «ο εχθρός θα λάβει σίγουρα τη δίκαιη τιμωρία του».

Από την πλευρά του, ο στρατός του Ισραήλ -όπως έχει κάνει άλλωστε σε αντίστοιχες περιπτώσεις- αρνήθηκε να προβεί σε κάποιο σχόλιο, με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου πάντως να βρίσκεται σε διαβουλεύσεις το βράδυ της Τρίτης με ανώτατους αξιωματούχους της κυβέρνησης και των Ενόπλων Δυνάμεων.

Πώς εξερράγησαν οι βομβητές

Για αρκετές ώρες μετά το πρωτοφανές χτύπημα, οι πληροφορίες που έρχονταν ήταν συγκεχυμένες σε ό,τι αφορά τη φύση του χτυπήματος, ωστόσο τα βασικά σενάρια που βρίσκονταν στο «τραπέζι» ήταν τρία:

1. Κάποιου είδους χάκινγκ που ενδεχομένως προκάλεσε υπερθέρμανση των μπαταριών των βομβητών, και στη συνέχεια οδήγησε στις εκρήξεις των συσκευών. Ως προς αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι το Ισραήλ έχει ιστορικό στην πραγματοποίηση επιθέσεων στον κυβερνοχώρο. Οι χάκερ, πάντως, σε αυτή την περίπτωση θα έπρεπε να γνωρίζουν τη μάρκα και το μοντέλο των συσκευών και το αποτέλεσμα δεν θα ήταν τόσο ισχυρό όσο δείχνουν τα βίντεο των εκρήξεων.
2. Ηλεκτρομαγνητικός παλμός που στάλθηκε από μακριά, ίσως θέρμανε τις συσκευές και προκάλεσε την έκρηξή τους, μια ενέργεια που ήταν βεβαίως σκόπιμη.
3. Σαμποτάζ στην αλυσίδα εφοδιασμού των βομβητών. Δηλαδή, κάποιος παράγοντας να αλλοίωσε τους βομβητές κατά την κατασκευή ή τη μεταφορά τους.

Στο σημείο αυτό, πρέπει να επισημανθεί πως η λιβανέζικη οργάνωση είχε στραφεί στους βομβητές μετά από δημόσια έκκληση του ηγέτη της, Χασάν Νασράλα, προς τους μαχητές της να εγκαταλείψουν τα smartphones, καθώς το Ισραήλ αύξησε τις επιθέσεις εναντίον των διοικητών της κατά τη διάρκεια της 11μηνης σύγκρουσης στη Γάζα. Χωρίς δυνατότητες GPS, μικρόφωνα, κάμερες και με πολύ περιορισμένη μετάδοση κειμένου, οι βομβητές -τουλάχιστον θεωρητικά- διαθέτουν μικρότερες «επιφάνειες επίθεσης» από τα smartphones, γεγονός που τους καθιστά πιο δύσκολο να παραβιαστούν.

Το παραπάνω σχετικά θολό τοπίο έρχονται να ξεδιαλύνουν Αμερικανοί -στενότατοι σύμμαχοι του Ισραήλ- κι άλλοι αξιωματούχοι που ενημερώθηκαν για την επιχείρηση, και τους οποίους επικαλούνται οι New York Times και το CNN. Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτούς, πίσω από την επίθεση βρίσκονται οι Μυστικές Υπηρεσίες και ο Στρατός του Ισραήλ, που είχαν τοποθετήσει εκρηκτική ύλη μέσα σε μια νέα παρτίδα βομβητών ταϊβανέζικης κατασκευής που εισήχθησαν στον Λίβανο.

Οι βομβητές, τους οποίους η Χεζμπολάχ είχε παραγγείλει από την εταιρεία “Gold Apollo” στην Ταϊβάν, φέρεται να είχαν υποστεί αλλοίωση προτού φθάσουν στον Λίβανο.

 

Η εκρηκτική ύλη, περίπου 10-20 γραμμάρια, είχε τοποθετηθεί δίπλα στη μπαταρία κάθε βομβητή, πρόσθεσαν δύο από τους αξιωματούχους, επισημαίνοντας ότι υπήρχε επίσης ενσωματωμένος ένας διακόπτης που μπορούσε να ενεργοποιηθεί εξ αποστάσεως για να πυροδοτήσει τα εκρηκτικά.

Στις 3:30 μ.μ. της Τρίτης, στον Λίβανο, οι βομβητές έλαβαν ένα μήνυμα που φαινόταν να προέρχεται από την ηγεσία της Χεζμπολάχ. Ωστόσο, με το εν λόγω μήνυμα ενεργοποιήθηκαν τα εκρηκτικά. Οι συσκευές, μάλιστα, ήταν προγραμματισμένες να ηχούν για αρκετά δευτερόλεπτα προτού εκραγούν.

«Αυτή η επίθεση τούς βρήκε στην αχίλλειο πτέρνα τους, επειδή τους αφαίρεσε ένα βασικό μέσο επικοινωνίας» λέει στην αμερικανική εφημερίδα η Keren Elazari, ισραηλινή αναλύτρια και ερευνήτρια κυβερνοασφάλειας στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ. «Έχουμε δει τέτοιου είδους συσκευές, βομβητές, να γίνονται στόχος και στο παρελθόν, αλλά όχι σε μια τόσο εξελιγμένη επίθεση».

Αρκετοί είναι οι αναλυτές, δε, που εκφράζουν την άποψη ότι επρόκειτο ίσως το πιο εξελιγμένο και πολύπλοκο χτύπημα της Μοσάντ στην ιστορία των μυστικών υπηρεσιών.

Αξίζει να σημειωθεί πως η παραγγελία από την εταιρεία Gold Apollo στην Ταϊβάν αφορούσε περισσότερους από 3.000 βομβητές, οι οποίοι διανεμήθηκαν στα μέλη της Χεζμπολάχ σε ολόκληρο τον Λίβανο, ενώ κάποιοι έφτασαν στους συμμάχους της οργάνωσης στο Ιράν και τη Συρία.

Οι αντιδράσεις του Ισραηλινού Τύπου

Προς επίρρωση των παραπάνω, ότι πίσω από το χτύπημα βρίσκεται το Ισραήλ, ο Τύπος της χώρας κάνει λόγο για «σημαντική επιτυχία των μυστικών υπηρεσιών καθώς φαίνεται ότι διείσδυσε σε μια αλυσίδα εφοδιασμού για να προκαλέσει την ταυτόχρονη έκρηξη εκατοντάδων βομβητών της Χεζμπολάχ».

Επικαλούμενος ειδικούς και εμπειρογνώμονες, υιοθετεί τους ισχυρισμούς των Αμερικανών πως το Ισραήλ είχε αλλοιώσει τις συσκευές πριν από την παράδοση, έχοντας τη δυνατότητα να εκραγούν σε συγκεκριμένη ώρα.

«Η Μοσάντ διείσδυσε στην αλυσίδα εφοδιασμού» λέει ο Τσαρλς Λίστερ του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής. «Μια ποσότητα εκρηκτικής ύλης ήταν κρυμμένη στη μπαταρία για πυροδότηση εξ αποστάσεως».

«Οι αξιωματούχοι της οργάνωσης υποπτεύθηκαν αρχικά ότι οι μπαταρίες ιόντων λιθίου που υπερθερμάνθηκαν μπορεί να προκάλεσαν την έκρηξη των βομβητών, αλλά οι εικόνες των κατεστραμμένων συσκευών που είδαμε έδειχναν σημάδια πυροδότησης» τονίζει από την πλευρά του ο Άλεξ Πλίτσας, ειδικός σε θέματα όπλων στο Atlantic Council. Στο ίδιο πνεύμα και ο Πολ Κρίστενσεν, ειδικός στην ασφάλεια μπαταριών ιόντων λιθίου στο Πανεπιστήμιο του Νιούκαστλ, ο οποίος επισημαίνει ότι το μέγεθος της ζημιάς που προκλήθηκε από τις εκρήξεις των βομβητών δεν φαίνεται να συνάδει με τις γνωστές περιπτώσεις βλάβης τέτοιων μπαταριών στο παρελθόν.

 

Γιατί τώρα;

Πολλοί αναρωτιούνται για τη χρονική στιγμή της επίθεσης. Το Ισραήλ έχει δηλώσει ότι η αποτροπή των επιθέσεων της Χεζμπολάχ συγκαταλέγεται στους πολεμικούς του στόχους, παρά τις προειδοποιήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών για μια ευρύτερη επιχείρηση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν ολοκληρωτικό περιφερειακό πόλεμο.

Το χτύπημα με τους βομβητές θα μπορούσε κάλλιστα να είναι το εναρκτήριο σάλπισμα μιας παρατεταμένης ισραηλινής στρατιωτικής επιχείρησης κατά της Χεζμπολάχ στον Λίβανο – ή θα μπορούσε απλώς να είναι η τελευταία μυστική επιχείρηση στον μακροχρόνιο σκιώδη πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και των πληρεξουσίων του Ιράν.

Για τη Μοσάντ, η επίθεση μπορεί να συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην αποκατάσταση της φήμης της που έχει αμαυρωθεί μετά την 7η Οκτωβρίου 2023. Η ίδια η επιχείρηση, άλλωστε, μοιάζει σαν να βγήκε από κατασκοπευτικό μυθιστόρημα.

Σε πιο πρακτικό επίπεδο, πέρα από τον άμεσο αντίκτυπο, το μέγεθος του χτυπήματος θα αναγκάσει τη Χεζμπολάχ να σκέφτεται όλο και περισσότερο τις ενέργειες της Μοσάντ από εδώ και πέρα. Η οργάνωση πιθανότατα θα προβεί σε μια συνολική αναμόρφωση του μηχανισμού εσωτερικής ασφαλείας, επανεξετάζοντας τα σημεία όπου υπάρχουν κενά και προσπαθώντας να βελτιώσει τις ικανότητες των μαχητών της. Θα μπορούσε, ακόμη, να υπάρξει μια εκκαθάριση στο εσωτερικό της Χεζμπολάχ – ένα επιπλέον όφελος για τους κατασκόπους του Ισραήλ.

Επίσης, οι Χούθι στην Υεμένη, οι παραστρατιωτικές ομάδες στο Ιράκ και τη Συρία και άλλοι πληρεξούσιοι του Ιράν θα αρχίσουν τώρα να λαμβάνουν μεγαλύτερες προφυλάξεις. Αυτό θα μπορούσε να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αυτές οι ομάδες επικοινωνούν μεταξύ τους, γεγονός που με τη σειρά του θα μπορούσε να επηρεάσει άμεσα τον συντονισμό και την ικανότητά τους να εξαπολύουν επιθέσεις.

Στην κόψη του ξυραφιού (ξανά) η Μέση Ανατολή

Ο Νασράλα ισχυρίζεται ότι η Χεζμπολάχ δεν επιθυμεί ολοκληρωτικό πόλεμο με το Ισραήλ και έχει αφήσει να εννοηθεί ότι η οργάνωσή του εξακολουθεί να εμπλέκεται στρατιωτικά για λογαριασμό των Παλαιστινίων αδελφών της στη Γάζα. Ωστόσο, ακόμη και όταν εμπλεκόμενοι φορείς ισχυρίζονται ότι θέλουν να αποτρέψουν τον πόλεμο, αυτός μπορεί να συμβεί, όπως έγινε με τη Χεζμπολάχ και το Ισραήλ τον Ιούλιο του 2006, μια σύγκρουση που προκάλεσε τεράστιες καταστροφές στον Λίβανο και κατέληξε σε αδιέξοδο. Κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι ήταν μια στρατηγική ήττα για το Ισραήλ, δεδομένου ότι η δύναμη της Χεζμπολάχ έχει αυξηθεί εκθετικά από τότε.

Δεκαοκτώ χρόνια μετά από εκείνη την 34ήμερη σύγκρουση, είναι πλέον μια εντελώς διαφορετική οργάνωση, με πιο προηγμένο οπλισμό, περισσότερους άνδρες και μεγαλύτερη πολιτική νομιμοποίηση όχι μόνο στον Λίβανο αλλά και σε ολόκληρο τον ισλαμικό κόσμο. Όπως σωστά επισήμαναν πρόσφατα οι Seth G. Jones και Daniel Byman, ο πόλεμος με τη Χεζμπολάχ θα ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση για το Ισραήλ εδώ και δεκαετίες. Παρ’ όλα αυτά, ενδεχομένως τα πράγματα να οδηγηθούν προς τα εκεί.

Η Χεζμπολάχ θα αισθανθεί υποχρεωμένη να απαντήσει στην τελευταία επίθεση, ταπεινωμένη από την επιτυχία της επιχείρησης και διψασμένη για εκδίκηση. Όπως γνωρίζουν καλά οι Ισραηλινοί, η Χεζμπολάχ δεν είναι η Χαμάς. Μοιάζει περισσότερο με συμβατικό στρατό και το οπλοστάσιό της περιλαμβάνει πάνω από 150.000 ρουκέτες και πυρομαχικά ακριβείας. Είναι, αναμφίβολα, από τους πιο πλήρεις, καλά εκπαιδευμένους και εξοπλισμένους μη κρατικούς δρώντες στην παγκόσμια πολιτική.

Περίπου τρεις εβδομάδες πριν από τη θλιβερή επέτειο της 7ης Οκτωβρίου και τα συνακόλουθά της, η περιοχή παραμένει στην κόψη του ξυραφιού και η χθεσινή επίθεση είναι πιθανό να έχει σοβαρές συνέπειες για τον Λίβανο, τη σύγκρουση μεταξύ του Ισραήλ και των πληρεξουσίων του Ιράν, καθώς και τη Μέση Ανατολή στο σύνολό της.