Πώς θα ενημερωθούμε αν ο αστεροειδής 2024 YR4 όντως απειλεί την ύπαρξή μας

Από τα τέλη του Ιανουαρίου μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει 4 φορές οι πιθανότητες να πέσει στη Γη ο αστεροειδής 2024 YR4, τον οποίον η NASA χαρακτήρισε ως «city killer». Ήλθε η ώρα να δούμε γιατί αυξομειώνονται τα ποσοστά κινδύνου που αφορά ζωές. Η σύντομη απάντηση είναι το πολυαγαπημένο «το φαινόμενο μελετάται».

Στις βασικές γνώσεις για το πώς διαχειριζόμαστε στον πλανήτη Γη τα κοσμικά σώματα (αστεροειδείς, μετεωρίτες, κομήτες και διαστημικά σκουπίδια) που περιφέρονται γύρω από τον Ήλιο και μπορούν να καταλήξουν πάνω μας ανήκει το γεγονός ότι η NASA έχει Γραφείο Συντονισμού Πλανητικής Άμυνας.

Το Planetary Defense Coordination Office (PDCO) είναι κυβερνητική υπηρεσία των ΗΠΑ που δημιουργήθηκε για να ανακαλύψει τους τρόπους να μπορούμε να βλέπουμε τι κυκλοφορεί γύρω μας, να υπολογίζονται οι τροχιές προκειμένου να διακρίνονται οι απειλές και ιδανικά να εξουδετερώνονται.

(παρένθεση: μετεωρίτης είναι μικρό διαστημικό θραύσμα, αστεροειδής μικρό σώμα που αποτελείται από σκόνη, μέταλλο και πέτρωμα, ενώ ο κομήτης μοιάζει με σύννεφο και έχει πάγο, σκόνη και αέρια).

Στα του τι «βλέπουμε τι κυκλοφορεί γύρω μας» υπάρχει το εργαλείο που προσφέρει το Jet Propulsion Labatory του California Institute of Technology. Με ένα click στο σύνδεσμο που δώσαμε, μπορείς να δεις ακριβώς τι γίνεται σε real time.

Έως τον Νοέμβριο του 2024 είχαν εντοπιστεί και καταγραφεί 1.3 εκατομμύρια αστεροειδείς και περισσότεροι από 3.800 κομήτες. Περισσότεροι από 33.000 αστεροειδείς κινούνται κοντά στη Γη.

Λέγεται Eyes on Asteroids και ανήκει στην Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία. Στοιχίζει 150.000.000 δολάρια το χρόνο στους Aμερικανούς φορολογούμενους. Ανάλογη υπηρεσία έχει και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος.

Yπολογίζουν τροχιές, κατατάσσει τα αντικείμενα σε κατηγορίες ανάλογα με τον Κίνδυνο Πρόσκρουσης του Τορίνο (βλ. εργαλείο για την κατηγοριοποίηση πιθανών συγκρούσεων διαστημικών αντικειμένων με τη Γη).

Όταν εντοπίζει πραγματική απειλή ενημερώνει. Όχι τους κατοίκους του πλανήτη, αλλά το Διεθνές Δίκτυο Προειδοποίησης Αστεροειδών (International Asteroid Warning Network-IAWN), παγκόσμιο συνασπισμό αστρονόμων.

Παράλληλα, κινητοποιείται μια άλλη υπηρεσία της NASA που χειρίζεται την τεχνολογία εκτροπής/αποτροπής δυνητικά καταστροφικού κοσμικού σώματος.

Μάλιστα, το DART (Double Asteroid Redirection Test) δοκιμάστηκε με επιτυχία τον Σεπτέμβριο του 2022, όταν εστάλη για πρώτη φορά το ρομποτικό σκάφος να εκτρέψει αστεροειδή από την πορεία του (πέφτοντας πάνω του).

Η βασική προϋπόθεση για να λειτουργήσει αποτελεσματικά το DART είναι να εντοπιστεί η απειλή λίγες ημέρες πριν καταλήξει πάνω μας.

Ο ΠΡΟΣΦΑΤΟΣ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ ΤΗΣ ΝΑSA

Ο αστεροειδής 2024 YR4 (πλάτους από 40 έως 90 μέτρα) έκανε άλματα στη λίστα με τα κοσμικά αντικείμενα που μπορούν να γίνουν απειλητικά για τους ανθρώπους στα τέλη του περασμένου Ιανουαρίου.

Τον εντόπισε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (European Space Agency -ESA) μέσω του διαστημικού παρατηρητηρίου Gaia και η πρώτη ενημέρωση ήταν πως θα μπορούσε να προκαλέσει «τοπική καταστροφή» εάν χτυπούσε τη Γη. Οι πιθανότητες να συμβεί αυτό στις 22/12 του 2032 ήταν 1.3%.

Δυο εβδομάδες αργότερα οι πιθανότητες έγιναν 2.6%, την περασμένη Τρίτη έγιναν 3.1% (δηλαδή, 1 στις 32) και μια ημέρα μετά 1.5%.

Τι συνέβη;

Γιατί αλλάζουν οι πιθανότητες να πέσει πάνω μας ο αστεροειδής 2024 YR4

Η αβεβαιότητα έγκειται στην κατανόηση της τροχιάς του 2024 YR4 και πόσο κοντά θα έρθει στη Γη στο μέλλον.

Οι αστρονόμοι βρίσκονται στην αρχή της μέτρησης της τετραετούς τροχιάς του διαστημικού βράχου γύρω από τον ήλιο, καθιστώντας δύσκολο τον εντοπισμό του πού θα βρίσκεται σε χρόνια ή δεκαετίες. Έχουν έτσι, προβλέψει ότι τέτοιες διακυμάνσεις είναι πιθανές, όπως συγκεντρώνουν περισσότερα δεδομένα παρατήρησης.

Η ΕSA διευκρίνισε η διαφορά οφείλεται στη χρήση διαφορετικών εργαλείων που χρησιμοποιούν η NASA και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος, για τον προσδιορισμό της τροχιάς του αστεροειδούς και τη μοντελοποίηση της πιθανής επίδρασής του.

Ωστόσο, και τα δύο ποσοστά αυξάνονται πάνω από την πιθανότητα σύγκρουσης 2.7% που είχε συνδεθεί με έναν αστεροειδή που ανακαλύφθηκε το 2004 και ονομάζεται Apophis. Έχει διάμετρο 350 μέτρα και θεωρήθηκε ένας από τους πιο επικίνδυνους αστεροειδείς, ως προς τις πιθανότητες να πέσει πάνω μας (ήταν στην κλίμακα 4 από τις 10). Η βαθμολογία σήμαινε ότι ο αστεροειδής άξιζε την προσοχή των ειδικών και την παρακολούθηση, με τους επιστήμονες να αναθεωρούν μετά από ακριβή ανάλυση της τροχιάς του αστεροειδούς το 2021.

«Ο 2024 YR4 έγινε ο πιο σημαντικός διαστημικός βράχος που έχει εντοπιστεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες».

Όπως σημείωσε η ESA «ως αστεροειδής μεγέθους μεγαλύτερου από 30 μέτρα, ο 2024 YR4 κατέχει τώρα το ρεκόρ για την υψηλότερη πιθανότητα πρόσκρουσης που επιτεύχθηκε και τον μεγαλύτερο χρόνο που δαπανήθηκε με πιθανότητα πρόσκρουσης μεγαλύτερη από 1%.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτή η αυξανόμενη πιθανότητα πρόσκρουσης είναι ένα αναμενόμενο αποτέλεσμα, καθώς συνεχίζουμε να βελτιώνουμε τις γνώσεις μας για την τροχιά του αστεροειδούς.

Καθώς γίνονται περισσότερες παρατηρήσεις του αστεροειδούς, η περιοχή αβεβαιότητας θα συνεχίσει να συρρικνώνεται και η πιθανότητα πρόσκρουσης μπορεί να συνεχίσει να αυξάνεται.

Εάν φτάσουμε σε ένα σημείο στο οποίο η Γη δεν βρίσκεται πλέον μέσα σε αυτήν την περιοχή, η πιθανότητα πρόσκρουσης θα πέσει γρήγορα στο 0».

Αν και είναι πιθανό ότι ο αστεροειδής θα κινηθεί ακίνδυνα κοντά στη Γη, όπως αναμένεται να κάνει το Apophis το 2029 (θα μελετηθεί από πολλά διαστημόπλοια), είναι σημαντικό για τους αστρονόμους να συνεχίσουν να παρακολουθούν και να παρακολουθούν ενεργά τον αστεροειδή για να συλλέξουν περισσότερα δεδομένα.

Πώς θα ενημερωθούμε αν όντως απειληθούμε

Εάν μας απειλήσει ποτέ ουσιαστικά κάτι από το διάστημα, πιθανότατα δεν θα το μάθουμε ποτέ, όπως έχει πει στο NEWS 24/7 ο επικοινωνιολόγος Παναγιώτης Παπαχατζής, καθηγητής στρατηγική επικοινωνίας και διαχείρισης κρίσεων και εμπειρία στην πολιτική επικοινωνία και την διαχείριση κρίσεων

«Είναι θέμα που έχει να κάνει και με το επιχειρησιακό κομμάτι διαχείρισης κρίσης, καθώς το πρώτο που υπολογίζεις πάντα είναι η σχέση κόστους και οφέλους. Δηλαδή, η ανακοίνωση που θα κάνεις, θα προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά ή μεγαλύτερο καλό;

Αν πάμε στο σενάριο που θέλει μετεωρίτη να πέφτει στη γη και να την καταστρέφει: κατά πάσα πιθανότητα δεν το ανακοινώνεις. Βέβαια, δεν μπορείς να είσαι βέβαιος ότι δεν θα διαρρεύσει η πληροφορία. Το ερώτημα τότε, είναι αν θα τη διαψεύσεις.

Το πιο πιθανό σχόλιο είναι πως ‘το διερευνούμε. Υπάρχει μια πορεία που μοιάζει απειλητική’. Αν δεν μπορείς ωστόσο, να κάνεις κάτι -δεν υπάρχει κάτι που να μπορείς να κάνεις- για να αλλάξεις τις εξελίξεις, δεν έχει νόημα να κάνεις και ανακοινώσεις».

Η εξαίρεση στον κανόνα αφορά την υστεροφημία κάποιου παγκόσμιου ηγέτη.

«Σε περίπτωση που κάποιος ηγέτης θέλει, για τους δικούς του λόγους, να ενημερώσει τον κόσμο μπορεί να το κάνει. Η λογική όμως, λέει πως δεν προχωράς σε ανακοίνωση”. Ποιος μπορεί να είναι ο λόγος του ηγέτη; “Να περάσει στην ιστορία -από αυτούς που θα επιβιώσουν. Δηλαδή, για λόγο υστεροφημίας».

Και τι θα μπορούσε να πει ο εν λόγω, πέραν του “Goodbye and thank you for all the memories!”;

«Αυτό που μπορώ να υποθέσω είναι πως θα μιλήσει για το ανθρώπινο είδος και όσες τραγωδίες και αλλαγές έχει αντέξει μέσα στους αιώνες, πριν απευθυνθεί σε όσους επιβιώσουν και θα κληθούν να συνεχίσουν τον πολιτισμό, ενθυμούμενοι όσα μας κάνουν ανθρώπους.

Το πιθανότερο είναι πως ένας ηγέτης θα προτιμούσε να πει κάτι σχετικό με το πόσο ξεχωριστό και ανθεκτικό έχει αποδειχθεί το ανθρώπινο είδος, που θα καταφέρει να χτίσει τα πάντα από την αρχή, αρκεί όσοι μείνουν πίσω να θυμούνται το μεγαλείο της ανθρωπότητας και να μην επαναλάβουν τα λάθη της. Πιστεύω ότι αυτή θα ήταν η σκαλέτα».