Πώς το Brexit άνοιξε ξανά τον φάκελο της Σκωτσέζικης Ανεξαρτησίας

του Κώστα Χρήστου

Μετά την αποτυχία των Σκωτσέζων να κερδίσουν την ανεξαρτησία τους το 2014, ο Άλεξ Σάλμοντ είχε δηλώσει πως το θέμα της ανεξαρτητοποίησης, θα επανέλθει πολύ πιο γρήγορα απ’ ότι περιμένει ο κόσμος. Μέχρι σήμερα, η πλειοψηφία του κόσμου της Μεγάλης Βρετανίας, κοιμόταν ήσυχη στην αγκαλιά των δηλώσεων του Ντέιβιντ Κάμερον που δήλωνε πως «το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ένα», αλλά και του Νάιτζελ Φάρατζ που αποκαλούσε το δημοψήφισμα «χαμένο σκοπό».

Ο τελευταίος άλλωστε, κήρυττε για πολλά χρόνια ενάντια στην οποιαδήποτε απομάκρυνση των χωρών-μελών του Ηνωμένου Βασιλείου. Και παρότι το Εδιμβούργο ψήφισε στο μεγαλύτερο ποσοστό του κατά της ανεξαρτητοποίησης, η υποδοχή που επιφύλαξαν 200 περίπου άνθρωποι στον Φάρατζ, δεν έδειχνε πως οι Σκωτσέζοι είχαν ενσωματωθεί πλήρως στην Αγγλική κοινωνία. Το αντίθετο μάλιστα. Απλά οι Σκωτσέζοι, όπως και οι Βρετανοί, έχουν πρακτική σκέψη. Βλέπουν τα υπέρ και τα κατά σε οποιαδήποτε σχέση τους με το Γουέστμινστερ και έχουν την νοοτροπία του «καλού γείτονα». Μέχρι να τους πατήσεις τον κάλο. Γιατί αυτό που δεν υπολόγιζαν ο Κάμερον με τον Φάρατζ, είναι οι μικροί κοινωνικοί πυρήνες που θα αναζωπυρωνόντουσαν και θα εκμεταλλευόντουσαν την Αγγλία από το πρώτο διπλωματικό της λάθος. Και αυτό, ήρθε με το Βrexit. Γιατί τη στιγμή που ο Κάμερον μιλούσε για τους κοινούς στόχους της Ευρώπης και ο Φάρατζ διαμήνυε πως τα χρήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα επενδυθούν πλέον στο λαβωμένο σύστημα υγείας. Ακόμη και αν πριν λίγες ώρες συνέβη το παρακάτω:

Για το στόρι, η Σκωτία βρίσκεται στην ίδια ακριβώς θέση με την Καταλονία στην Ισπανία. Έχουν δηλαδή τρομαχτική παραγωγή -που ξεπερνά το 50% του συνολικού ΑΕΠ- αλλά πληρώνουν μεγάλη φορολογία και η οποιαδήποτε απόφαση σχετικά με τη χώρα τους, έρχεται κατευθείαν από το Αγγλικό Κοινοβούλιο. Κι’ όμως την ίδια στιγμή που το «Better Together» το 2014 κέρδισε οριακά, το 62% των Σκωτσέζων ψήφισε υπέρ της παραμονής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι επειδή οι Σκωτσέζοι είναι ξενοφοβικοί; Είναι επειδή πιστεύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Ή απλά εκμεταλλεύονται τις καταστάσεις; Η αλήθεια είναι πως μετά την δήλωση της Νίκολα Στέρτζιον, δεν είναι λίγοι που απόρησαν με την στάση της Σκωτίας. Κάποιοι μάλιστα, εν αγνοία τους, βγήκαν και δήλωσαν ότι η Σκωτία τάσσεται με το μέρος του Φάρατζ. Μία δήλωση που, αν ζεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, ξέρεις πως ο Φάρατζ δεν θα κυκλοφορούσε άνετα στην Σκωτσέζικη γη χωρίς την προσωπική του ασφάλεια. Τι συμβαίνει λοιπόν; Γιατί η βιασύνη της Σκωτίας να ξεκινήσει ένα δεύτερο δημοψήφισμα, όταν οι Τόρις προσπαθούν να συνέλθουν από την σφαλιάρα της ήττας.

Η απάντηση είναι απλή: η Σκωτία θέλει να γίνει Αγγλία στη θέση της Αγγλίας.

Διαθέτει τους πόρους, το έδαφος, την καλπάζουσα παραγωγή και διπλωματικά, οι Σκωτσέζοι είναι πολύ πιο συμπαθητικοί από τους Άγγλους. Έχουν την φήμη των ανθρώπων που έχουν συμβιβαστεί με την κατάσταση της Ένωσης και που αντί να αντιδρούν, προσφέρουν τα μέγιστα στην ομαλή οικονομική διατήρηση του Ηνωμένου Βασιλείου. Με το Σιν Φέιν να ρίχνει εξίσου λάδι στη φωτιά, η Αγγλία κινδυνεύει να μετατραπεί σε φεουδαρχικό καθεστώς του 700 μ.Χ. Όλα τα παραπάνω φυσικά, δεν θα είναι «καμώματα» μικρού παιδιού, αλλά θα γίνουν νόμιμα με την Σκωτία να επικαλείται το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνα και να ενεργοποιεί άμεσα τις διαδικασίες για το δημοψήφισμα.

Θα μπορούσε να πει κανείς, πως το μέλλον της Βρετανίας, βρίσκεται -κατά μία έννοια- στα χέρια της Σκωτίας. Σε ανθρώπους που προέρχονται στο μεγαλύτερο μέρος τους από την εργατική τάξη, που δεν συμπαθούν ιδιαίτερα τους συντηρητικούς μετά την ήττα τους στο δημοψήφισμα και που βλέπουν την Ευρωπαϊκή Ένωση ως μία χείρα βοηθείας στην προσπάθεια τους να επιβληθούν ως ανεξάρτητο κράτος. Η επιτυχία τους είναι σχεδόν βέβαιη, από την άποψη ότι οι τρομοκρατημένοι ΚεντροΕυρωπαίοι χρειάζονται όποιον σύμμαχο μπορούν να βρουν από την Βρετανία. Η ερώτηση ωστόσο είναι άλλη: θέλουν πράγματι οι Σκωτσέζοι να αποσχιστούν; Μετά την ήττα του 2014 είναι έτοιμοι να πάρουν τα ηνία; Επίσης αν τα καταφέρουν, μπορούν να αλλάζουν την νοοτροπία που έχει μέχρι σήμερα η Ευρώπη για την συντηρητική της πολιτική και τους οικονομικούς κανόνες που έχουν καταστρέψει την έννοια της αλληλεγγύης;

Το μεγάλο στοίχημα για την Σκωτία, δεν είναι μόνο να γίνει άλλο ένα κράτος-μέλος. Είναι να αποτελέσει το παράδειγμα προς μίμηση για την αλλαγή νοοτροπίας. Μιας Ευρώπης εργατικής, που δεν αποδεκατίζει τον κόσμο της σε φόρους. Που δεν επιβάλλει καταστροφικές οικονομικές πολιτικές και στοχεύει στην διατήρηση του κοινωνικού κράτους, εκείνου που πάλεψαν οι πρώτοι ηγέτες των κρατών-μελών της Ε.Ε. Που βλέπουν την Ευρώπη ως ένα φωτεινό παράδειγμα και όχι σαν έναν εφιάλτη που έχει κατακερματίσει τα αδύναμα μέλη-κράτη.

Ίσως ο δρόμος για να γνωρίσει η Βρετανία την παλιά της δόξα, να κρύβεται στη στάση των Σκωτσέζων. Των μοναδικών αυτών ανθρώπων που δείχνουν να παίζουν το παιχνίδι τόσο άνετα και στρατηγικά.