Πόσοι πρόσφυγες υπάρχουν στη χώρα μας – Πόσους φιλοξενούν οι πλούσιοι και οι φτωχοί

Ο αριθμός των ανθρώπων που διαφεύγουν από τον πόλεμο, τις διώξεις και τις συγκρούσεις ξεπέρασε τα 70 εκατομμύρια το 2018. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο αριθμό που έχει δει ποτέ η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) στα 70 περίπου χρόνια λειτουργίας της.

Σύμφωνα με στοιχεία από την ετήσια έκθεση της Υ.Α. Παγκόσμιες Τάσεις (Global Trends), η οποία δημοσιεύεται σήμερα, καταδεικνύεται ότι σχεδόν 70,8 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο έχουν εκτοπιστεί με τη βία. Συγκριτικά, αυτό σημαίνει ότι ο αριθμός των ξεριζωμένων είναι διπλάσιος σε σχέση με 20 χρόνια πριν, και κατά 2,3 εκατ. μεγαλύτερος σε σχέση με πέρυσι, ενώ αντιστοιχεί σε πληθυσμό μεγαλύτερο της Ταϋλάνδης.

Τα 70,8 εκατομμύρια αποτελούν ένα συντηρητικό νούμερο, κυρίως επειδή η κρίση στη Βενεζουέλα αντικατοπτρίζεται μόνο εν μέρει στον αριθμό αυτόν. Συνολικά, σύμφωνα με τα στοιχεία των χωρών υποδοχής, περίπου 4 εκατ. κάτοικοι έχουν εγκαταλείψει τη Βενεζουέλα, γεγονός που την καθιστά μια από τις μεγαλύτερες πρόσφατες κρίσεις εκτοπισμού παγκοσμίως. Αν και η πλειοψηφία των ανθρώπων αυτών χρήζουν διεθνούς προσφυγικής προστασίας, ως σήμερα μόλις μισό εκατομμύριο περίπου έχουν προχωρήσει επισήμως σε αίτημα ασύλου.

Η προσφυγική πληθυσμιακή καταγραφή:

Οι τόποι επιστροφής:

«Αυτοί οι αριθμοί επιβεβαιώνουν για μια ακόμη φορά την μακροπρόθεσμη αυξητική τάση του αριθμού των ανθρώπων που χρειάζονται προστασία εξαιτίας του πολέμου, των συγκρούσεων και των διώξεων. Ενώ η γλώσσα που χρησιμοποιείται για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες είναι συχνά διχαστική, παρατηρούμε επίσης ένα μεγάλο κύμα γενναιοδωρίας και αλληλεγγύης, ιδίως από τις κοινότητες που υποδέχονται ήδη μεγάλους αριθμούς προσφύγων. Βλέπουμε επίσης να αναλαμβάνουν μεγαλύτερη δράση νέοι φορείς, όπως φορείς ανάπτυξης, ιδιωτικές επιχειρήσεις και ιδιώτες. Το γεγονός αυτό δεν αντανακλά μόνο το γράμμα αλλά και το πνεύμα του Παγκόσμιου Συμφώνου για τους Πρόσφυγες», δήλωσε ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Filippo Grandi. «Πρέπει να χτίσουμε πάνω σε αυτά τα θετικά παραδείγματα και να διπλασιάσουμε την αλληλεγγύη που δείχνουμε με τους χιλιάδες αθώους ανθρώπους που αναγκάζονται, καθημερινά, να εγκαταλείπουν τις εστίες τους».

Ανάμεσα στα 70,8 εκατ. που αναφέρει η έκθεση Παγκόσμιες Τάσεις βρίσκονται τρεις βασικές ομάδες.

Η πρώτη είναι οι πρόσφυγες, δηλαδή άνθρωποι που έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους λόγω του πολέμου, των διώξεων ή των συγκρούσεων. Το 2018, ο αριθμός των προσφύγων έφτασε τα 25,9 εκατ. παγκοσμίως, δηλαδή 500.000 περισσότεροι από το 2017. Στον αριθμό αυτόν περιλαμβάνονται οι 5,5 εκατ. Παλαιστίνιοι πρόσφυγες που εμπίπτουν στην εντολή της Υπηρεσίας Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή (UNRWA).

Η δεύτερη ομάδα είναι οι αιτούντες άσυλο – άνθρωποι που βρίσκονται εκτός της χώρας καταγωγής τους και λαμβάνουν διεθνή προστασία, αλλά περιμένουν να βγει η απόφαση του αιτήματος ασύλου τους. Στο τέλος του 2018, υπήρχαν 3,5 εκατ. αιτούντες άσυλο παγκοσμίως.

Η τρίτη και μεγαλύτερη ομάδα, που ανέρχεται στα 41,3 εκατ., είναι άνθρωποι που έχουν εκτοπιστεί σε άλλες περιοχές εντός της χώρας καταγωγής τους, μια κατηγορία που είναι γνωστή ως εσωτερικά εκτοπισμένοι (IDPs).

Η επίσημη καταγραφή για τους πρόσφυγες που υπάρχουν στη χώρα μας. Αυτή τη στιγμή ανέρχονται σε περίπου 138.000 βάσει των στοιχείων της Υ.Α. του ΟΗΕ:

Η συνολική αύξηση των εκτοπισμένων συνεχίζει να ξεπερνάει σε ρυθμό την εύρεση λύσεων για τους ανθρώπους αυτούς. Η καλύτερη λύση για οποιονδήποτε πρόσφυγα είναι να μπορεί να επιστρέψει στην πατρίδα του οικειοθελώς, σε συνθήκες ασφάλειας και αξιοπρέπειας. Άλλες λύσεις περιλαμβάνουν την ένταξη στην κοινότητα υποδοχής ή την επανεγκατάσταση σε μια τρίτη χώρα. Ωστόσο, μόνο 92.400 πρόσφυγες επανεγκαταστάθηκαν σε τρίτες χώρες το 2018, που αντιστοιχούν σε λιγότερο από το 7% όσων περιμένουν για επανεγκατάσταση. Περίπου 593.800 πρόσφυγες κατάφεραν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, ενώ 62.600 πολιτογραφήθηκαν.

Η θέση της Ευρώπης ανάμεσα στις άλλες Ηπείρους ως προς τη φιλοξενία προσφύγων, για το 2018:

«Σε οποιαδήποτε προσφυγική κατάσταση, όπου κι αν αυτή εντοπίζεται, όσο κι αν διαρκεί, θα πρέπει να δίνεται συνεχώς έμφαση στην εύρεση λύσεων και την άρση των εμποδίων που δυσκολεύουν τους ανθρώπους να επιστρέψουν στις εστίες τους», πρόσθεσε ο κ. Grandi. «Πρόκειται για ένα πολύπλοκο έργο στο οποίο είναι αφιερωμένη η Υ.Α., και το οποίο απαιτεί, ωστόσο, τη συνεργασία όλων των χωρών για την επίτευξη του κοινού καλού. Αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής μας.»

Παγκόσμιες Τάσεις 2018 – 8 αλήθειες για τους πρόσφυγες που πρέπει να γνωρίζετε

• ΠΑΙΔΙΑ: Το 2018, κάθε δεύτερος πρόσφυγας ήταν παιδί. Πολλά παιδιά (111.000) είναι μόνα τους, χωρίς την οικογένειά τους.
• ΝΗΠΙΑ: Η Ουγκάντα κατέγραψε 2.800 παιδιά πρόσφυγες ηλικίας έως 5 ετών που ήταν μόνα τους ή χωρισμένα από την οικογένειά τους.
• ΑΣΤΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ: Ως πρόσφυγας, είναι πιο πιθανόν να ζεις σε μια κωμόπολη ή πόλη (61%) παρά σε αγροτική περιοχή ή καταυλισμό.
• ΠΛΟΥΣΙΟΙ & ΦΤΩΧΟΙ: Οι χώρες υψηλού εισοδήματος κατά μέσο όρο φιλοξενούν 2,7 πρόσφυγες ανά 1000 κατοίκους. Οι χώρες μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος φιλοξενούν κατά μέσο όρο 5,8 πρόσφυγες. Οι πιο φτωχές χώρες φιλοξενούν το ένα τρίτο του συνόλου των προσφύγων παγκοσμίως.
• ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ: Περίπου το 80% των προσφύγων ζουν σε χώρες που γειτνιάζουν με τις χώρες καταγωγής τους.
• ΔΙΑΡΚΕΙΑ: Σχεδόν 4 στους 5 πρόσφυγες βρίσκονται σε καταστάσεις εκτοπισμού που διαρκούν τουλάχιστον πέντε χρόνια. Ένας στους 5 βρίσκεται σε καταστάσεις εκτοπισμού που διαρκούν 20 χρόνια ή και περισσότερο.
• ΝΕΟΙ ΑΙΤΟΥΝΤΕΣ ΑΣΥΛΟ: Ο μεγαλύτερος αριθμός των νέων αιτημάτων ασύλου το 2018 ήταν από πολίτες της Βενεζουέλας (341.800).
• ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ: Η αναλογία των ανθρώπων που είναι πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο ή εσωτερικά εκτοπισμένοι σε σχέση με τον παγκόσμιο πληθυσμό είναι 1 στους 108. Πριν από δέκα χρόνια ήταν 1 στους 160.

Μήνυμα Γενικού Γραμματέα ΟΗΕ για την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων

«Τον ανθρωπισμό των χωρών που φιλοξενούν τους πρόσφυγες ακόμη και όταν παλεύουν με τις δικές τους οικονομικές προκλήσεις και τις ανησυχίες τους για ζητήματα ασφάλειας», αναγνωρίζει σε μήνυμά του για την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες. Υπογραμμίζει μάλιστα πως αυτό που χρειάζονται περισσότερο και επειγόντως οι πρόσφυγες είναι η ειρήνη.

«Αυτή την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων, οι σκέψεις μου είναι με τους πάνω από 70 εκατομμύρια γυναίκες, παιδιά και άνδρες – πρόσφυγες και εσωτερικά εκτοπισμένους – που αναγκάστηκαν να δραπετεύσουν από τον πόλεμο, τις συγκρούσεις και τις διώξεις. Αυτός είναι ένας εντυπωσιακός αριθμός, διπλάσιος απ’ ό,τι πριν από 20 χρόνια» σημειώνει ο Αντόνιο Γκουτέρες.

Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, οι περισσότεροι από τους βίαια εκτοπισμένους προέρχονται από λίγες μόνο χώρες: Συρία, Αφγανιστάν, Νότιο Σουδάν, Μυανμάρ και Σομαλία. Τους τελευταίους 18 μήνες, εκατομμύρια άλλοι έχουν τραπεί σε φυγή από τη Βενεζουέλα.

Σε αυτό το πλαίσιο, τόνισε την ανάγκη σύνδεσης της φιλοξενίας του με την ανάπτυξη και τις επενδύσεις και παρατήρησε πως είναι λυπηρό το ότι δεν ακολουθούν όλοι το παράδειγμα τους. «Πρέπει να αποκαταστήσουμε την ακεραιότητα του καθεστώτος διεθνούς προστασίας» διαμήνυσε.

Περαιτέρω ο κ. Γκουτέρες αναφέρει πως το Παγκόσμιο Σύμφωνο για τους Πρόσφυγες, που εγκρίθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο, προσφέρει ένα σχέδιο για μία σύγχρονη απάντηση στο προσφυγικό ζήτημα και προσθέτει ότι εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο συμμετέχουν στην εκστρατεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες για την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων και κάνουν βήματα, μεγάλα και μικρά, με ομοψυχία με τους πρόσφυγες. «Θα κάνεις κι εσύ ένα βήμα με τους πρόσφυγες;» καταλήγει το μήνυμα του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ.