Προσωρινό “ναυάγιο” για τις κορυφαίες θέσεις της ΕΕ – Το παρασκήνιο

Οι ηγέτες της ΕΕ απέτυχαν να συμφωνήσουν το βράδυ της Δευτέρας (17/06) ώστε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να έχει μια ακόμη θητεία ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παρά τις διαβεβαιώσεις των Εμανουέλ Μακρόν και Όλαφ Σολτς τις τελευταίες ημέρες ότι πλησιάζουν σε συμφωνία, δήλωσαν τρεις διπλωμάτες της ΕΕ στο POLITICO.

“Δεν υπάρχει συμφωνία απόψε”, δήλωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ στους δημοσιογράφους αργά το βράδυ της Δευτέρας μετά το δείπνο των ηγετών.

Ευρωπαίος διπλωμάτης, στον οποίο παραχωρήθηκε ανωνυμία για να μιλήσει ειλικρινά για τις συνομιλίες, όπως και οι άλλοι που αναφέρονται στο δημοσίευμα του POLITICO, δήλωσε ότι ενώ οι διαπραγματευτές συμφώνησαν σε τρία ονόματα, οι ηγέτες θα συνεχίσουν τις συζητήσεις σε μεταγενέστερη ημερομηνία, πιθανότατα στην επόμενη συνάντησή τους στις 27-28 Ιουνίου.

Στον απόηχο των ευρωεκλογών, διαμορφώθηκε μια πρώτη συναίνεση γύρω από τη Γερμανίδα Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για μια δεύτερη θητεία στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τον Πορτογάλο Αντόνιο Κόστα ως πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τη Ρομπέρτα Μέτσολα της Μάλτας ως επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και την Εσθονή Κάγια Κάλλας ως επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής.

Οι προσδοκίες ήταν υψηλές καθώς οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες με την ελπίδα να μοιραστούν τα τέσσερα κορυφαία αξιώματα του μπλοκ μεταξύ του σημερινού συνασπισμού του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, των Σοσιαλιστών και των Φιλελευθέρων.

Μετά την ήττα του κόμματος του Μακρόν από την ακροδεξιά στις εκλογές, η απόφασή του να διαλύσει το γαλλικό κοινοβούλιο και να προκηρύξει πρόωρες εκλογές είχε φαινομενικά επιταχύνει τις συζητήσεις για τις κορυφαίες θέσεις εργασίας. Συνήθως, οι διαπραγματεύσεις διαρκούν εβδομάδες.

Τις τελευταίες εβδομάδες, άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες τόνισαν επίσης την ανάγκη συνέχειάς τους, δεδομένου του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία και της πιθανής επιστροφής του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.

Αλλά οι ελπίδες για μια γρήγορη συμφωνία εξανεμίστηκαν το βράδυ της Δευτέρας, καθώς το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, ο νικητής των εκλογών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ζήτησε περισσότερες παραχωρήσεις και περισσότερη εξουσία μεταξύ των ρόλων στις κορυφαίες θέσεις εργασίας. Όπως αναμενόταν, το ΕΛΚ ήθελε να επαναδιορίσει τη φον ντερ Λάιεν και την Μέτσολα, οι οποίοι ανήκουν στην πολιτική οικογένεια. Επιπλέον, το ΕΛΚ πρότεινε στους σοσιαλιστές να χωριστεί η θητεία του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σε δύο τμήματα των 2,5 ετών – και το ΕΛΚ θα έπαιρνε το ένα από αυτά.

Αυτό, με τη σειρά του, ενόχλησε τους Σοσιαλιστές και Δημοκράτες (S&D), οι οποίοι ήλπιζαν να πάρουν τη θέση του Κόστα. Και αμέσως μετά το αδιέξοδο των συνομιλιών, άρχισε το παιχνίδι των ευθυνών.

“Αυτό ήταν εν μέρει ύβρις από το ΕΛΚ”, δήλωσε αξιωματούχος της ΕΕ. “Ζητώντας να έχει εντολή μόνο για 2,5 χρόνια δημιούργησε ένα τεράστιο πρόβλημα αντίληψης με τους [Σοσιαλιστές], οι οποίοι θα έρχονταν σε δύσκολη θέση. Το ΕΛΚ δεν το έπαιξε καλά αυτό. Αυτό θα είναι δύσκολο να λυθεί”.

Ο αξιωματούχος πρόσθεσε ότι ο Σαρλ Μισέλ δεν βοήθησε στις συζητήσεις. “Αντί να βοηθήσει να βρεθεί μια συμφωνία, έφερνε συνεχώς άλλα πράγματα”, δήλωσε ο αξιωματούχος.

Ένας άλλος λόγος για τον οποίο απέτυχαν οι συνομιλίες ήταν ότι η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι ήταν δυσαρεστημένη με τον τρόπο που εξελίχθηκε η βραδιά, όπως δήλωσαν αρκετοί διπλωμάτες της ΕΕ. Η Μελόνι, η οποία ήταν ένας από τους λίγους ηγέτες που βγήκε από τις ευρωεκλογές με εκλογική νίκη, δυσαρεστήθηκε από τις προσπάθειες των άλλων ηγετών της ΕΕ να την αποκλείσουν από τις διαπραγματεύσεις.

Η Ιταλίδα πρωθυπουργός “αμφισβήτησε το είδος της προσέγγισης της συζήτησης”, δήλωσε αξιωματούχος που είχε γνώση της συζήτησης. Ξεκίνησε “από την παραδοχή ότι η σημερινή άτυπη συνάντηση θα έπρεπε να αντιπροσωπεύει τη στιγμή κατά την οποία θα έπρεπε να συζητηθεί τι πρέπει να γίνει υπό το φως των σημάτων από τις ευρωεκλογές και στη συνέχεια, από αυτό το σημείο εκκίνησης, να ξεκινήσει η συζήτηση για τα ονόματα για τις κορυφαίες θέσεις εργασίας και όχι το αντίστροφο”, πρόσθεσε ο αξιωματούχος.

Μιλώντας στη G7 στα τέλη της περασμένης εβδομάδας, ο Μακρόν, ο οποίος είναι ένας από τους βασικούς διαμεσολαβητές της συμφωνίας για τις κορυφαίες θέσεις εργασίας, δήλωσε ότι πιστεύει ότι οι συνομιλίες της Δευτέρας θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια καταρχήν απόφαση.

“Είναι μια συζήτηση που γίνεται μεταξύ των 27. Έχουμε τηλεφωνήσει ο ένας στον άλλον. [Μια συμφωνία] φαίνεται πιθανή τις επόμενες ημέρες, την εβδομάδα που έρχεται”, δήλωσε ο Μακρόν.

Ο Σολτς επανέλαβε τα σχόλια αυτά αργότερα, λέγοντας ότι πιστεύει ότι η απόφαση για τις κορυφαίες θέσεις εργασίας των Βρυξελλών θα ληφθεί γρήγορα. “Οι αποφάσεις θα ληφθούν τώρα πολύ γρήγορα για τις πιο σημαντικές θέσεις που πρέπει να πληρωθούν στην Ευρώπη, προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ένωση να είναι σε θέση να δράσει”, δήλωσε ο Σολτς σε συνέντευξή του στο Axel Springer στο περιθώριο της G7.

Οι ηγέτες της ΕΕ θα συνέλθουν τώρα εκ νέου στις Βρυξέλλες στις 27-28 Ιουνίου, ελπίζοντας να καταλήξουν σε συμφωνία για τους ηγέτες του μπλοκ πριν από την ψηφοφορία για τον επόμενο πρόεδρο της Επιτροπής από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που έχει προγραμματιστεί για τα μέσα Ιουλίου.

Σαρλ Μισέλ: Δεν υπάρχει συμφωνία σε αυτό το στάδιο

«Δεν υπάρχει συμφωνία σε αυτό το στάδιο» για τα πρόσωπα τα οποία θα αναλάβουν τα κορυφαία αξιώματα της ΕΕ, δήλωσε σε δημοσιογράφους ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ αμέσως μετά την ολοκλήρωση της άτυπης Συνόδου Κορυφής των ευρωπαίων ηγετών.

Ο Σαρλ Μισέλ τόνισε πάντως ότι έγινε καλή πρώτη συζήτηση που κινήθηκε, όπως έκρινε, προς τη «σωστή κατεύθυνση».

Εξήγησε ότι τα πολιτικά κόμματα έκαναν τις προτάσεις τους και «θα έχουμε την ευκαιρία τις επόμενες ημέρες να εργαστούμε περαιτέρω για να προετοιμάσουμε την τελική απόφαση». Υπενθύμισε ακόμη ότι εξαρχής δεν αναμενόταν να ληφθεί τελική απόφαση στο χθεσινό άτυπο δείπνο των ευρωπαίων ηγετών, αλλά στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το οποίο θα συγκληθεί σε δέκα ημέρες, την 27η και την 28η Ιουνίου στις Βρυξέλλες.

Ερωτηθείς αν αισιοδοξεί πως θα υπάρξει συμφωνία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στα τέλη του μήνα, ο Σαρλ Μισέλ απάντησε πως είναι «καθήκον μας να έχουμε λάβει απόφαση ως το τέλος Ιουνίου».

Ο κ. Μισέλ πρόσθεσε ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα πρέπει να λάβει επίσης αποφάσεις για τις κατευθύνσεις του επόμενου νομοθετικού κύκλου, λαμβάνοντας υπόψη το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, όπως και για τη στρατηγική ατζέντα της επόμενης πενταετίας.

Οι ευρωπαίοι ηγέτες έκαναν χθες την πρώτη αποτίμηση του αποτελέσματος των ευρωεκλογών και συζήτησαν για τα πρόσωπα που θα αναλάβουν τα κορυφαία πόστα στην ΕΕ (πρόεδροι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για την κοινή εξωτερική πολιτική).

Τρεις από τις τέσσερις θέσεις επιδιώκει το ΕΛΚ

Αυτό που θέλει να πετύχει το ΕΛΚ – και οδήγησε στο “ναυάγιο” της Δευτέρας, είναι να έχει ανθρώπους του σε τρεις από τις τέσσερις κορυφαίες θέσεις εργασίας τα επόμενα πέντε χρόνια.

Προτείνει δηλαδή στους Σοσιαλιστές να χωριστεί η θητεία του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σε δύο τμήματα των 2,5 ετών – και να πάρουν το ένα από αυτά.

Εκτός από την εξασφάλιση μιας δεύτερης θητείας για την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και άλλα 2,5 χρόνια για τη Ρομπέρτα Μετσόλα ως πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το ΕΛΚ θέλει μέρος της προεδρίας του Συμβουλίου, την οποία κατέχει σήμερα ο Βέλγος Σαρλ Μισέλ, δήλωσαν έξι αξιωματούχοι που ενημερώθηκαν.

Η θητεία του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι επισήμως 2,5 έτη και στη συνέχεια πρέπει να ανανεωθεί από τους ηγέτες της ΕΕ, αλλά συνήθως ένας πρόεδρος υποστηρίζεται από τους ηγέτες για δύο θητείες.

Η ιδέα του διαχωρισμού της θέσης του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου διατυπώθηκε από τον πρωθυπουργό της Κροατίας, Αντρέι Πλένκοβιτς σε εσωτερική συνεδρίαση του ΕΛΚ, δήλωσαν δύο από τους αξιωματούχους.

Ο Πλένκοβιτς είχε φημολογηθεί νωρίτερα ως πιθανή εναλλακτική λύση για την φον ντερ Λάιεν ως πρόεδρος της Επιτροπής, δεδομένου ότι προέρχεται επίσης από το ΕΛΚ και εν μέσω αυξανόμενων εκκλήσεων για να αποκτήσει η Ανατολική Ευρώπη μια από τις κορυφαίες θέσεις.

Είναι σαφές ότι το ΕΛΚ θέλει ένα μεγαλύτερο “έπαθλο” στην κατανομή των κορυφαίων θέσεων εργασίας στην ΕΕ μετά την εμφάνισή του στις ευρωπαϊκές εκλογές, σημειώνει το POLITICO. Ωστόσο, είναι απίθανο να συμφωνήσει το Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, το οποίο είχε τη δεύτερη καλύτερη επίδοση στις εκλογές και το οποίο πρότεινε τον πρώην πρωθυπουργό της Πορτογαλίας, Αντόνιο Κόστα.

Σημειώνεται ότι οι έδρες του ΕΛΚ στο Κοινοβούλιο αυξήθηκαν από 176 σε 190 μετά τις εκλογές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο των 720 εδρών πλέον (από 705 έδρες το 2019).