Ρήξη Γαλλίας – Ρωσίας για μια ορθόδοξη εκκλησία. Γιατί προκλήθηκε ‘σεισμός’

Το ρωσικό πολιτιστικό – θρησκευτικό κέντρο που ήθελε να εγκαινιάσει ο Ρώσος πρόεδρος Βαλντιμίρ Πούτιν κατά την επίσκεψή του, η ορθόδοξη εκκλησία της Αγίας Τριάδας και η προσπάθεια των Ηλυσίων να μην του επιτρέψουν να παραστεί στην εκδήλωση που αποτέλεσε, μεταξύ άλλων και την αιτία (ή αν θέλετε αφορμή) ακύρωσης της επίσκεψης του στο Παρίσι στις 19 Οκτώβρη.

Το μάτι του επισκέπτη στις όχθες του Σηκουάνα, δύο βήματα από τον εμβληματικό Πύργο του Άιφελ, από τον περασμένο Μάρτιο ως και σήμερα, δεν μπορεί να “αγνοήσει” τον επιβλητικό ορθόδοξο ναό της Αγίας Τριάδας που ορθώνεται εκεί. Στο Quai Branly ανεγέρθη ο Ιερός Ναός, βασική προτεραιότητα του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως ο Πούτιν ανέθεσε την αποπεράτωση του έργου σε στενό συνεργάτη, τον Βλαντιμίρ Κοτζίν, που σύμφωνα με τα γαλλικά δημοσιεύματα θεωρείτε από τους πιο κοντινούς συμβούλους σε στρατιωτικό-τεχνικό επίπεδο.

Ο στενός σύμβουλος του Κρεμλίνου στο Παρίσι

Από την υπόσχεση Σαρκοζί, στις παλινωδίες του Γάλλου Δημάρχου και τα 10 χρόνια καθυστέρησης

Όπως διαβάζουμε σε εκτενές άρθρο του Vanity Fair, η βασική προτεραιότητα του κ. Κοτζίν, δεν ήταν ούτε η διένεξη με τη Δύση για το ουκρανικό ζήτημα, ούτε το συριακό. Είχε αναλάβει να φέρει εις πέρας πιο ιερή αποστολή. Την ανέγερση εκκλησίας στην “καρδιά της Ευρώπης” όπως χαρακτηριστικά τονίζουν από το Κρεμλίνο. Η απόφαση Πούτιν να ακυρώσει την επίσκεψή του στο Παρίσι, προγραμματισμένη από καιρό για τις 19 Οκτωβρίου, προσθέτει ένα ακόμη κεφάλαιο σε αυτό το γαλλορωσικό μπρα-ντε-φερ, με επίκεντρο τον εν λόγω ναό. Βλέπετε, η δημιουργία του είχε αναγγελθεί από το 2007, όμως πέρασαν σχεδόν 10 χρόνια για την ανέγερσή του, εν μέσω πολιτικών πιέσεων και προστριβών που έφταναν μέχρι τα Ηλύσια Πεδία.

Η επιθυμία ανέγερσης ενός ναού στο Παρίσι για τις περίπου 200.000 πιστών ορθοδόξων έγινε για πρώτη φορά γνωστή από επίσημα χείλη το 2007. Ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί, θέλοντας να αναθερμάνει τις σχέσεις του με τη Μόσχα, έδινε το πράσινο φως για την ανέγερση του ναού. Παράλληλα, το γαλλικό κράτος πουλά στη ρωσική ομοσπονδία αντί 70 εκατομμυρίων ευρώ, την έκταση κοντά στον Πύργο του Άιφελ, προκειμένου να αναγερθεί εκεί ο ναός.

Ένας διαγωνισμός και δεκάδες γαλλικές αντιδράσεις

Ο μεγαλοπρεπής ναός έμελλε να στοιχίσει στο Κρεμλίνο 170εκατ. ευρώ

Άμεσα, η ρωσική πλευρά διεξάγει διεθνή διαγωνισμό για να προκύψει ο αρχιτέκτονας που θα αναλάβει το λαμπρό έργο. Η ζήτηση είναι μεγάλη, καθώς 444 αρχιτέκτονες εκδηλώνουν ενδιαφέρον. Από αυτούς, 10 επιλέγονται από μια ειδική επιτροπή Ρώσων και Γάλλων αρχιτεκτόνων, εκπροσώπων του γαλλικού και του ρωσικού κράτους και της ορθόδοξης εκκλησίας της Ρωσίας, για την τελική φάση. Τελικά, το Μάρτιο του 2011, επιλέγεται η πρόταση του Ισπανού, με ρωσική καταγωγή, Νούνες Γιακόφσκι. Ο τεράστιος ναός θα απαρτίζεται από πέντε τεράστιους χρυσούς τρούλους, εκ των οποίων ο μεγαλύτερος με διάμετρο 27 μέτρα. Επιπλέον, όλο το κτίριο θα καλύπτεται από ένα γυάλινο πέπλο, του οποίου οι επιφάνειες θα μπορούν να χρησιμεύσουν ως φωτοβολταϊκά.

Τα γαλλικά ΜΜΕ πάντως δεν είδαν με καθόλου καλό μάτι όλο αυτό το κτιριακό συγκρότημα, ενώ σε πολλά δημοσιεύματα γινόταν λόγος για “γιάφκα” κατασκοπείας της Μόσχας στην καρδιά του Παρισιού. Στον Independent κυκλοφόρησε δημοσίευμα σύμφωνα με το οποίο οι γαλλικές μυστικές υπηρεσίες είχαν ελέγξει την πιθανότητα η εκκλησία και τα γύρω κτίρια να αποτελούν ορμητήριο για τις ρωσικές επιδιώξεις.

Κι εκεί που όλα έδειχναν να παίρνουν το δρόμο τους, ο Δήμαρχος της πόλης της Φωτός τότε, Μπερτράντ Ντελανοέ, τινάζει τα σχέδια των Ρώσων στον αέρα και πετάει το σχέδιο του Ισπανού αρχιτέκτονα στα θολά νερά του Σηκουάνα. Το φθινόπωρο του 2011 λοιπόν, ο Ντελανοέ αποκάλεσε τον υπό ανέγερση ναό “προσβολή για το ρωσικό πνεύμα, την ορθόδοξη εκκλησία γενικότερα και το Παρίσι ειδικότερα”. Οι ενστάσεις του Δήμου, που εκφράζονταν εξ αρχής αλλά είχαν καμφθεί με την πίεση των Ρώσων της Επιτροπής (οι οποίοι όπως αναφέρουν τα γαλλικά δημοσιεύματα υπερτερούσαν των Γάλλων), πήραν σάρκα και οστά. Ο αρχιτέκτονας που είχε επιλεγεί με τη διαδικασία του διεθνούς διαγωνισμού “καθαιρέθηκε” και το έργο πάγωσε.

Ο Ολάντ παγώνει τις σχέσεις με τη Ρωσία (και την ανέγερση του ναού)

Ο Γάλλος αρχιτέκτονας που αναμορφώνει τη Μόσχα δίνει τη λύση και στο ναό της Αγίας Τριάδας

Σαν να μην έφτανε η σθεναρή αντίσταση του Παρισιού, η εκλογή Ολάντ, έφερε ακόμη μεγαλύτερα εμπόδια στα σχέδια Πούτιν για το ναό. Έναν ναό που μπορεί να μοιάζει ασήμαντος, όμως, για το Κρεμλίνο ήταν ιδιαίτερα σημαντικός και με όχημα τον οποίο – αναφέρουν τα γαλλικά ΜΜΕ – ο Αρχιεπίσκοπος Κύριλλος της Ρωσίας θα επέκτεινε την επιρροή του στο ορθόδοξο ποιμνίο και έναντι του Οικουμενικού Πατριάρχη. Το Σεπτέμβρη λοιπόν του 2012, ο Ολάντ που είχε ήδη κερδίσει τις εκλογές εξέδωσε δύο “απορριπτικές γνωμοδοτήσεις” δια μέσω του πολεοδομικού φορά της χώρας και του Τοπικού Κέντρου Πολιτιστικών Σχέσεων.

Η συμβιβαστική λύση θα έρθει το 2013, με την επιλογή του δεύτερου στη σειρά αρχιτέκτονα, Γάλλου, αλλά και ιδιαίτερα γνωστού στη Μόσχα, Ζαν-Μισέλ Γουλιμότ. Ο αρχιτέκτονας άλλωστε έχει αναλάβει και τον εκμοντερνισμό και την επέκταση της ρωσικής πρωτεύουσας, που αναμένεται να υποδεχτεί ως το 2025 14 εκατ. κατοίκους.

Η δική του εκδοχή διαφοροποιείται κάπως από εκείνη του προκατόχου του, με τον ναό να κρατά παρόλα αυτά τους χρυσούς του τρούλους, οι οποίοι όμως θα φέρουν ματ απόχρωση ώστε να μην τραβούν την προσοχή στο αστικό τοπίο. Η πρόταση προκάλεσε την έκρηξη του πρώτου αρχιτέκτονα, όμως φαίνεται πως ευχαρίστησε τον πρόεδρο της Γαλλίας και έτσι δόθηκε επιτέλους το ΟΚ για να αρχίσει η ανέγερσή του. Μάλιστα ο ίδιος ο Φρανσουά Ολάντ, κατά τη διάρκεια επίσκεψης στη Μόσχα, δεσμεύεται ενώπιον του Ρώσου ομόλογού του για την γρήγορη ολοκλήρωση του έργου.

Ένας ναός περιμένει τον Ρώσο Πρόεδρο

Κάπως έτσι φτάσαμε στο σήμερα. Από τον περασμένο Μάρτιο, οι επιβλητικοί τρούλοι κοσμούν το ναό και όλα είναι έτοιμα για τα λαμπερά εγκαίνια, παρουσία του ίδιου του Βλαντιμίρ Πούτιν. Οι πιθανές ημερομηνίες των εγκαινίων υπήρξαν πολλές, όμως οι παγωμένες σχέσεις Γαλλίας Ρωσίας, τόσο για το ουκρανικό ζήτημα, όσο και στο μέτωπο της Συρίας προκαλούσαν πάντα αναβολές. Τελικά, η ημερομηνία βρέθηκε, η 19η Οκτώβρη.

Την Τρίτη το πρωί, το Κρεμλίνο έκανε γνωστό πως ο Β. Πούτιν ακύρωσε την επίσκεψή του στο Παρίσι, σε συνέχεια προσπάθειας όπως αναφέρουν υποβάθμισής της και περιορισμού της σε συνάντηση και συζήτηση για το συριακό με τον Γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ. “Είχαν προγραμματιστεί ορισμένες επισκέψεις, όπως τα εγκαίνια ενός ρωσικού πολιτιστικού και θρησκευτικού κέντρου. Δυστυχώς, αυτά εξαιρέθηκαν από το πρόγραμμα, οπότε ο πρόεδρος της Ρωσίας αποφάσισε να ακυρώσει την επίσκεψή του στη Γαλλία για την ώρα” αναφέρει το Κρεμλίνο.

Το κτίριο αποτελείται από τέσσερα κτίρια, των τριών ορόφων, εκ των οποίων ένα γαλλορωσικό σχολείο, ένα πολιτιστικό κέντρο με βιβλιοθήκη, αίθουσες εκθέσεων, μια καφετέρια και μια ενορία που εκτείνονται σε μια έκταση 5.000 τμ. Το Κρεμλίνο δαπάνησε 170 εκατ. ευρώ για την Αγία Τριάδα, ενώ μετά και τις τελευταίες εξελίξεις κανείς δεν γνωρίζει τι θα γίνει με τα επίσημα εγκαίνιά της.

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ BFM/ LE PARISIEN/ LE FIGARO/ VANITY FAIR