Ρωσία: Πώς η απόσυρσή της από τη συμφωνία για τα σιτηρά επηρεάζει όλο τον πλανήτη

Παγκόσμια αναταραχή έχει προκαλέσει η απόφαση της Ρωσίας να αναστείλει τη συμμετοχή της στη συμφωνία με την εξαγωγή προϊόντων από τα ουκρανικά λιμάνια.

Σύμφωνα με αναλυτές, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης σιταριού αναμένεται να εκτιναχθούν τη Δευτέρα (31/10), καθώς ήδη οι εξαγωγές από την Ουκρανία έχουν σταματήσει.

Οι αγορές σιταριού ήταν πολύ ευαίσθητες στις εξελίξεις στην οκτώ μηνών εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία , καθώς και οι δύο χώρες είναι από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς σιταριού στον κόσμο, αναφέρει το Reuters. Η Ουκρανία είναι επίσης σημαντικός προμηθευτής καλαμποκιού.

Η δημιουργία του διαδρόμου, ο οποίος επέτρεψε τη μεταφορά άνω των 9 εκατομμυρίων τόνων σιτηρών και εμπορευμάτων ελαιούχων σπόρων από τα λιμάνια της Ουκρανίας, βοήθησε στη σταθεροποίηση των αγορών σιτηρών και τον περιορισμό των παγκόσμιων τιμών αφού πρώτα έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ.

Αυτή η σχετική ηρεμία είναι πιθανό να τελειώσει όταν το συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης στα χρηματιστήρια του Σικάγο και του Παρισιού, τα δύο πιο ενεργά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης σιταριού στον κόσμο, ξεκινήσουν την εβδομάδα διαπραγμάτευσης.

“Η ανακοίνωση της Ρωσίας είναι σίγουρα ανοδική για τις τιμές και η αρχή της εβδομάδας είναι πολύ πιθανό να δει τις τιμές να ανεβαίνουν, απλώς και μόνο επειδή θα βγουν λιγότερα σιτηρά από την Ουκρανία“, δήλωσε στο Reuters ο Arthur Portier της εταιρείας συμβούλων Agritel.

Πόσα τρόφιμα έχουν φύγει από την Ουκρανία

Η πρώτη αποστολή έφυγε την 1η Αυγούστου, αφού η Ρωσία ήρε τον ναυτικό αποκλεισμό στην Ουκρανία, επιτρέποντας στα πλοία να χρησιμοποιήσουν έναν ασφαλή διάδρομο μέσω της Μαύρης Θάλασσας.

Εκατομμύρια τόνοι σιτηρών και τροφίμων όπως αραβόσιτος και ηλιέλαιο είχαν “κολλήσει” στην Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή.

Μέχρι τις 28 Οκτωβρίου, περισσότεροι από 9,3 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών και άλλων τροφίμων είχαν αποσταλεί από λιμάνια της Ουκρανίας, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Αφορούν καλαμπόκι, σιτάρι και ηλιέλαιο.

Η κυβέρνηση της Ουκρανίας δήλωσε τον Αύγουστο ότι θα είναι σε θέση να εξάγει τρία εκατομμύρια τόνους σιτηρών τον Σεπτέμβριο και τέσσερα εκατομμύρια τόνους τον Οκτώβριο. Ο αριθμός για τον Σεπτέμβριο ξεπέρασε τους τέσσερις εκατομμύρια τόνους, καθώς ο ρυθμός των αποστολών στο πλαίσιο της συμφωνίας σιτηρών αυξήθηκε, αλλά εξακολουθούσε να είναι χαμηλότερος από τα προπολεμικά επίπεδα.

Όταν υπογράφηκε η συμφωνία για το διάδρομο τον Ιούλιο, οι παγκόσμιες τιμές των τροφίμων μειώθηκαν. Η μέτρηση του ΟΗΕ για τις παγκόσμιες τιμές των τροφίμων – ο δείκτης τιμών των τροφίμων του FAO – μειώθηκε κατά σχεδόν 9% εκείνο τον μήνα.

Συνέχισε να μειώνεται τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο, αν και αυτό οφείλεται σε πτώση των παγκόσμιων τιμών άλλων ειδών τροφίμων, όπως η ζάχαρη, το κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Οι διεθνείς τιμές σιταριού αυξήθηκαν ελαφρά τον Σεπτέμβριο, λόγω της αυξανόμενης αβεβαιότητας σχετικά με το εάν η πρωτοβουλία για τα σιτηρά της Ουκρανίας θα συνεχιστεί και μετά τον Νοέμβριο (που ήταν προγραμματισμένο να λήξει).

Πού έχουν σταλεί

Παρόλο που ορισμένα τρόφιμα έχουν πάει απευθείας στις φτωχότερες χώρες του κόσμου, τα στοιχεία του ΟΗΕ δείχνουν ότι οι μεγαλύτερες ποσότητες έχουν αποσταλεί αρχικά στην Ισπανία, την Τουρκία, την Ιταλία, την Κίνα και τις Κάτω Χώρες. Τα Ηνωμένα Έθνη δήλωσαν τον Σεπτέμβριο ότι λίγο λιγότερο από το 30% είχε πάει σε χώρες με χαμηλότερο εισόδημα, ενώ το 44% είχε αποσταλεί σε χώρες υψηλού εισοδήματος.

Όμως ο ΟΗΕ σημειώνει ότι τα σιτηρά που φτάνουν σε έναν προορισμό μπορεί κάλλιστα να υποβληθούν σε επεξεργασία και στη συνέχεια να αποσταλούν κάπου αλλού.

Ο Ντέιβιντ Όσλερ, του ναυτιλιακού περιοδικού Lloyd’s List, υποστήριξε, όπως αναφέρει το BBC, ότι για να ληφθούν τρία εκατομμύρια τόνοι τροφής το μήνα από την Ουκρανία, θα πρέπει να φορτώνονται 15 πλοία στα λιμάνια της κάθε μέρα. Ωστόσο, τόνισε: “Οι πλοιοκτήτες φοβούνται να στείλουν τα πλοία τους εκεί. Εξακολουθούν να φοβούνται μήπως τα πλοία τους χτυπήσουν σε νάρκη ή δεχθούν επίθεση από τους Ρώσους“.

Υπήρξαν επίσης υλικοτεχνικά ζητήματα που αντιμετώπισε η συμφωνία σιτηρών.

Ο ΟΗΕ δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι είχε συσσωρευτεί ένα πλήθος πλοίων που περιμένει να επιθεωρηθεί σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας – και εξέταζε τρόπους για να αυξήσει τον αριθμό και το ποσοστό των επιθεωρήσεων.

Τι ποσότητα σιτηρών είχε “κολλήσει” στην Ουκρανία

Περίπου 20 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών που προορίζονταν για εξαγωγή παγιδεύτηκαν στην Ουκρανία από τον Φεβρουάριο, μαζί με άλλα τρόφιμα όπως ο αραβόσιτος και το ηλιέλαιο.

Αυτό προκάλεσε ανεπάρκεια τροφίμων και εκτίναξη των τιμών σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο, καθώς η Ουκρανία είναι η κύρια πηγή των εισαγωγών τροφίμων τους.

Η Αφρικανική Τράπεζα Ανάπτυξης λέει ότι συνέβαλε στην έλλειψη 30 εκατομμυρίων τόνων τροφίμων σε ολόκληρη την ήπειρο και σε αύξηση 40% στις τιμές των τροφίμων.

Στη Νιγηρία, συνέβαλε στην αύξηση της τιμής των βασικών προϊόντων όπως τα ζυμαρικά και το ψωμί έως και 50%.

Η Υεμένη, η οποία συνήθως εισάγει περισσότερους από ένα εκατομμύριο τόνους σιταριού ετησίως από την Ουκρανία, είδε την τιμή του αλευριού να αυξάνεται κατά 42% και του ψωμιού κατά 25%.

Στη Συρία, έναν άλλο μεγάλο εισαγωγέα ουκρανικού σιταριού, η τιμή του ψωμιού διπλασιάστηκε.

Πώς λειτουργούσε ο ασφαλής θαλάσσιος διάδρομος

Η Ρωσία και η Ουκρανία υπέγραψαν συμφωνίες με την Τουρκία για τη δημιουργία ενός διαδρόμου από την Οδησσό και δύο γειτονικά λιμάνια προς τα στενά της Κωνσταντινούπολης. O διάδρομος αυτός έχει μήκος 310 ναυτικά μίλια και πλάτος τρία ναυτικά μίλια.

Ουκρανικά σκάφη καθοδηγούσαν πλοία σιτηρών μέσα και έξω από το λιμάνι μέσα από νάρκες που είχαν τοποθετήσει οι ουκρανικές δυνάμεις.

Η Τουρκία επιθεωρούσε τα πλοία για όπλα, κατόπιν αιτήματος των Ρώσων. Η Ρωσία επιτρέπεται να εξάγει σιτηρά και λιπάσματα μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Η συμφωνία επρόκειτο να λήξει μετά από 120 ημέρες – δηλαδή στα μέσα Νοεμβρίου.

Όταν τα λιμάνια της αποκλείστηκαν, η Ουκρανία προσπάθησε να εξάγει όσα περισσότερα μπορούσε μέσω ξηράς, χρησιμοποιώντας φορτηγά και τρένα.

Η ΕΕ δημιούργησε αυτό που ονόμασε “διαδρόμους αλληλεγγύης”, έτσι ώστε τα ουκρανικά σιτηρά να μπορούν να αποστέλλονται από λιμάνια της Βαλτικής Θάλασσας, καθώς και από το ρουμανικό λιμάνι της Κωνστάντζας.

Ωστόσο, η έλλειψη οδικής και σιδηροδρομικής δυνατότητας σήμαινε ότι η Ουκρανία μπορούσε να εξάγει μόνο το 10% των σιτηρών της μέσω ξηράς.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις