Ρουμανία – Βουλγαρία: Πλήρη μέλη της Σένγκεν από 1/1 – Η συμβολική κίνηση στην αλλαγή του έτους

Έπειτα από 13 χρόνια στον προθάλαμο του Χώρου Σένγκεν, η Ρουμανία και η Βουλγαρία θα γίνουν από αύριο Τετάρτη (01/01) πλήρη μέρη αυτής της ζώνης ελεύθερης κυκλοφορίας, τόσο στην ξηρά όσο και στον αέρα, γεγονός που συνιστά έναν ισχυρό συμβολισμό για τις δύο χώρες της ανατολικής Ευρώπης.

Οι δύο χώρες βρίσκονταν ήδη «με το ένα πόδι» στο Σένγκεν, αφού τον Μάρτιο του 2024 καταργήθηκαν οι έλεγχοι στα αεροδρόμια και τα λιμάνια. Στα μέσα Δεκεμβρίου έλαβαν επιτέλους το «πράσινο φως» από τους Ευρωπαίους εταίρους τους αποκτώντας τα ίδια προνόμια και για τα χερσαία σύνορά τους.

Η συμβολική κίνηση των ΥΠΕΣ στην αλλαγή του έτους

Εορταστικές εκδηλώσεις έχουν προγραμματιστεί σε διάφορες μεθοριακές διαβάσεις λίγο πριν από την έναρξη του νέου έτους, τα μεσάνυχτα απόψε.

Ο υπηρεσιακός υπουργός Εσωτερικών της Βουλγαρίας Ατάνας Ιλκόφ και ο Ρουμάνος ομόλογός του Καταλίν Πρεντόιου θα άρουν συμβολικά την τελευταία κλειστή μπάρα στα σύνορα των δύο χωρών, το πρώτο λεπτό του Νέου Έτους, απόψε, στη μεθοριακή διάβαση της Γέφυρας του Δούναβη, στο Ρούσε-Γκιουργκίου. Η εκδήλωση αυτή σηματοδοτεί την πλήρη ένταξη των δύο χωρών στον χώρο Σένγκεν, με την κατάργηση των ελέγχων στα εσωτερικά, χερσαία σύνορα.

Το τέλος μιας μκράς αναμονής για τις δύο χώρες

Αυτό είναι το τέλος μιας μακράς αναμονής για τις δύο πρώην κομμουνιστικές χώρες, που είναι από τις φτωχότερες στην ΕΕ.

Πληρούσαν τα τεχνικά κριτήρια από το 2011 αλλά «κάθε φορά, οι χώρες μέλη εξέφραζαν αντιρρήσεις», υπενθύμισε ο αναλυτής Βαλεντίν Ναουμέσκου. Με το πέρασμα των χρόνων, το πρόβλημα αυτό έγινε «πηγή απογοήτευσης, την οποία εκμεταλλεύονταν τα αντιευρωπαϊκά κόμματα για να καταγγείλουν την άδικη αντιμετώπιση της Ρουμανίας», εξήγησε, φέρνοντας ως παράδειγμα τις πρόσφατες προεδρικές εκλογές (που στο μεταξύ ακυρώθηκαν) στις οποίες αναδείχθηκε απρόσμενα νικητής ένας ακροδεξιός υποψήφιος.

Με την ένταξη στη ζώνη Σένγκεν «σβήνει και η αίσθηση ότι είμαστε πολίτες δεύτερης κατηγορίες», εκτίμησε ο αναλυτής.

Και στις δύο χώρες, οι πολιτικοί ηγέτες έκαναν λόγο για «ιστορική απόφαση», υπογραμμίζοντας ότι αυτός ήταν ένας βασικός στόχος τους από την εποχή της ένταξης της Ρουμανία και της Βουλγαρίας στην ΕΕ, το 2007.

Τι αλλάζει για Βουλγαρία – Ρουμανία από 1/1

Στον χώρο Σένγκεν σήμερα είναι ενταγμένες οι 25 από τις 27 χώρες μέλη της ΕΕ, καθώς και οι συνδεδεμένοι γείτονές τους, η Ελβετία, η Νορβηγία, η Ισλανδία και το Λιχτενστάιν. Περισσότεροι από 400 εκατομμύρια άνθρωποι μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα, χωρίς να υποβάλλονται σε ελέγχους.

Η πλήρης ένταξη της Ρουμανίας (19 εκατ. κάτοικοι) και της Βουλγαρίας (6,5 εκατ.) κατέστη δυνατή αφού η Αυστρία ήρε το βέτο της. Η Βιέννη είχε αρχικά δεχτεί, την περασμένη άνοιξη, την εν μέρει ένταξη των δύο χωρών και στη συνέχεια κατάρτισε έναν «οδικό χάρτη» για την πλήρη ένταξή τους. Η Βιέννη φοβόταν κυρίως ότι θα αυξανόταν ο αριθμός των αιτούντων άσυλο εάν διευρυνόταν ο χώρος Σένγκεν αλλά πλέον θεωρεί ότι τα μέτρα που εφαρμόστηκαν τους τελευταίους μήνες επέτρεψαν να μειωθούν σημαντικά οι μεταναστευτικές ροές.

Με βάση μια συμφωνία που παρουσιάστηκε τον Νοέμβριο στη Βουδαπέστη, θα πραγματοποιούνται προσωρινά έλεγχοι, για ένα διάστημα έξι μηνών, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα αλλαγής των μεταναστευτικών οδών. Θα ενισχυθούν επίσης οι έλεγχοι στα σύνορα Βουλγαρίας-Τουρκίας, τα οποία θα αποτελούν τα εξωτερικά σύνορα του χώρου Σένγκεν.

Οι δύο χώρες αναμένουν ότι θα ωφεληθούν οικονομικά από την ένταξη στον χώρο Σένγκεν και ότι το ΑΕΠ τους θα αυξηθεί κατά τουλάχιστον 1%.

Οι οδικοί μεταφορείς δεν κρύβουν επίσης την ικανοποίησή τους αφού συχνά οι οδηγοί αναγκάζονταν να περιμένουν στα σύνορα ακόμη και για 20 ώρες. «Ήταν απλώς χάσιμο χρόνο για τους οδηγούς που δεν μπορούσαν καν να ξεκουραστούν σε αυτό το διάστημα επειδή έπρεπε να μετακινούν το όχημά τους κάθε 10 λεπτά», σχολίασε ο Μπενιαμίν Λουτσέσκου, ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Μεταφορών της Ρουμανίας.

Στη Βουλγαρία, η κακή κατάσταση των υποδομών εκτιμάται ότι θα περιορίσει τις θετικές συνέπειες από την πλήρη ένταξη στον χώρο Σένγκεν: οι δρόμοι είναι στενοί, κάποιες φορές κακοσυντηρημένοι, οι σιδηροδρομικές γραμμές ανύπαρκτες ή πεπαλαιωμένες, οι γέφυρες στον Δούναβη –στα σύνορα με τη Ρουμανία– ελάχιστες.

Όσον αφορά τον τουρισμό, οι παράγοντες του τομέα βασίζονται στην αύξηση του αριθμού των ταξιδιωτών προς τη γειτονική Ελλάδα.

«Είναι μια εξαιρετική είδηση» είπε ο Ιβαΐλο Κιρκόφ, 46 ετών, υπεύθυνος πωλήσεων. «Περιμέναμε με ανυπομονησία την πλήρη ένταξη».

Για τον Γκεόργκι Γρκαντσάροφ, ξεναγό και καθηγητή ελληνικών, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι Ρουμάνοι και οι Βούλγαροι θα προτιμούν στο εξής την Ελλάδα ως τουριστικό προορισμό. Χωρίς ουρές αναμονής, «πηγαίνεις (οδικώς) από τη Σόφια στη Θεσσαλονίκη μέσα σε τέσσερις ώρες, όσο χρειάζεται και για να πας στα βουλγαρικά παράλια της Μαύρης Θάλασσας», εξήγησε.

Μέχρι σήμερα, όλοι οι άνθρωποι και τα οχήματα που περνούν από τη Γέφυρα του Δούναβη ελέγχονται υποχρεωτικά. Μετά την ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στη ζώνη Σένγκεν, τα πρόσωπα θα περνούν ελεύθερα από τη διάβαση του Ρούσε.

Τους πρώτους έξι μήνες θα εφαρμόζεται μια διαδικασία «ανάλυσης κινδύνου» για ορισμένα από τα οχήματα, τα οποία θα ελέγχονται σε προκαθορισμένα σημεία, χωρίς να εμποδίζουν τους άλλους χρήστες του οδικού δικτύου. Οι έλεγχοι αυτοί έχουν ως στόχο να παρεμποδίζεται η μεταφορά παράτυπων μεταναστών, εξήγησε ο Ντίμιταρ Τσορμπάτζιεφ, ο επικεφαλής της Περιφερειακής Διεύθυνσης Συνοριοφυλακής του Ρούσε.

Μέχρι τώρα, τα αυτοκίνητα που ταξιδεύουν από τη Βουλγαρία προς τη Ρουμανία πληρώνουν διόδια στη διάβαση του Ρούσε, κατόπιν διασχίζουν τη γέφυρα και ελέγχονται στη μεθοριακή διάβαση του Γκιουργκίου από μια κοινή ομάδα Βούλγαρων και Ρουμάνων συνοριοφυλάκων. Τα φορτηγά που οδεύουν προς τη Ρουμανία, αφού ζυγιστούν και πληρώσουν τα διόδια στη βουλγαρική πλευρά, περνούν από τη γέφυρα και τα έγγραφά τους και το φορτίο ελέγχονται στη ρουμανική πλευρά. Στα φορτηγά που περνούν από τη Ρουμανία προς τη Βουλγαρία δεν γίνεται έλεγχος του φορτίου.

Μετά την ένταξη των δύο χωρών στο Σένγκεν, τα αυτοκίνητα που περνούν στη Ρουμανία θα πληρώνουν διόδια στη Βουλγαρία, θα διασχίζουν τη γέφυρα και στη συνέχεια μόνο ένα μικρό ποσοστό από αυτά θα ελέγχεται στη ρουμανική πλευρά, με βάση αυτήν την μέθοδο «ανάλυσης κινδύνου». Το ίδιο θα ισχύει και προς την αντίθετη κατεύθυνση, καθώς και για τα φορτηγά μεταφοράς αγαθών.

Την Δευτέρα, συνολικά 930 φορτηγά πέρασαν τη διάβαση αυτή και προς τις δύο κατευθύνσεις: τα 412 μπήκαν και τα 518 βγήκαν από τη Βουλγαρία. Η κίνηση αναμένεται μειωμένη σήμερα.