Σάλος: Κρύβουν βυζαντινές αγιογραφίες στην Αγιά Σοφιά Τραπεζούντας

Μετά την αναχρονιστική απόφαση επαναλειτουργίας της βυζαντινής εκκλησίας της Αγιάς Σοφιάς της Τραπεζούντας ως τζάμι, παρά το γεγονός πως το μνημείο είχε μετατραπεί σε μουσείο επί 52 χρόνια, οι τουρκικές αρχές δαπανούν τώρα τεράστιο χρηματικό ποσό για να καλύψουν τις βυζαντινές αγιογραφίες. Όπως αναφέρει η Hurriyet, η εκκλησία θα διαθέτει ηλεκτρονικό σύστημα με το οποίο θα αποκρύπτονται οι βυζαντινές εικόνας την ώρα της προσευχής.

Σήμερα, στο εσωτερικό του ναού έχουν τοποθετηθεί “κινητά” πρόσθετα παραπήγματα, που σκεπάζουν τόσο τον τρούλο, όσο και τους τοίχους, προκειμένου να μην ενοχλούνται οι πιστοί μουσουλμάνοι που εκκλησιάζονται εκεί, εφόσον από το 2013 ο χώρος λειτουργεί ως τζαμί.

Η εικόνα του εσωτερικού του ναού σήμερα, που έχει τροποποιηθεί ώστε να καλύπτονται τρούλος και εικονογράφηση

Η διαδικασία της ανακαίνισης θα ξεκινήσει κάποια στιγμή μέσα στον χρόνο και αναμένεται να κοστίσει μισό εκατομμύριο ευρώ (2 εκατ. τούρκικες λίρες). Ο υπεύθυνος του έργου για την περιφέρεια Ισμέτ Τσαλίκ, που αναλαμβάνει και την εγκατάσταση του συστήματος, παραδέχεται πως η Αγιά Σοφιά υπήρξε το πιο τουριστικό αξιοθέατο στην περιοχή. Ο πρόχειρος όμως τρόπος με τον οποίο σκεπάστηκαν οι τοιχογραφίες φαίνεται πως έπληξε την τουριστική κίνηση και έτσι οι αρχές προχωρούν σε αυτή την κίνηση. Με τον τρόπο αυτό, όταν δεν θα πραγματοποιείται λειτουργία, το κτίριο θα μπορεί να δέχεται επισκέπτες που θα έχουν την ευκαιρία να παρατηρήσουν την αυθεντική αρχιτεκτονική και εικονογράφησή του.

“Όταν πατάμε ένα κουμπί, όλοι οι τοίχοι θα κρύβονται. Έτσι, οι άνθρωποι μπορούν να εκτελούν τα θρησκευτικά τους δικαιώματα χωρίς να επηρεάζονται από τις τοιχογραφίες” σημειώνει ο Τσαλίκ. Ο ίδιος σημείωσε πως το τζαμί θα αναπαλαιωθεί στην αρχική του μορφή, η οποία ελπίζουμε να είναι η βυζαντινή.

Η ιστορία της εκκλησίας

Στα χρόνια του Μανουήλ Α’ Μεγάλου Κομνηνού οικοδομήθηκε ο περικαλλής βυζαντινός ναός, πρώτο μισό του 13ου αιώνα, στα πρότυπα της Αγίας Σοφίας της Κωνσταντινούπολης. Είναι σύνθετος σταυροειδής, εγγεγραμμένος με τρούλο, νάρθηκα και τρία εντυπωσιακά πρόπυλα.

Διακοσμήθηκε με εξαιρετικές τοιχογραφίες, οι περισσότερες από τις οποίες ανήκουν στην περίοδο της παλαιολόγειας αναγέννησης, τέχνη που έδινε έμφαση στην ανθρώπινη υπόσταση των εικονιζομένων, με πολυπρόσωπες συνθέσεις και τοπία που τονίζονται εμφατικά. Ο επισκέπτης βλέπει σκηνές από την Καινή Διαθήκη – όσες εν πάση περιπτώσει έχουν διασωθεί.

Η ανάδειξη των αγιογραφιών έγινε μετά από σκληρή δουλειά της ομάδας του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου μεταξύ 1958 και 1964, αφού σχεδόν όλο το εσωτερικό του ναού σοβαντίστηκε όταν ο ναός έγινε τζαμί, μετά την εκδίωξη της ορθόδοξης κοινότητας της Τραπεζούντας. Όπως όμως δήλωσε ειδικός που ενεπλάκη στη διαδικασία τότε, μόνο το ένα έκτο των τοιχογραφιών επιβίωσαν στο χρόνο και στο σοβά.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΑΟ PONTOSNEWS/ HURRIYET