Σε δυσθεώρητα ύψη οι στρατιωτικές δαπάνες – Η μεγαλύτερη αύξηση από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου

Πρωτοφανής αύξηση των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών, καθώς οι δαπάνες της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής αυξάνονται κατακόρυφα

Οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες γνώρισαν το 2024 την πιο μεγάλη αύξησή τους μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, φθάνοντας συνολικά τα 2,7 τρισεκατομμύρια δολάρια, εξαιτίας πολέμων και συγκρούσεων σε εξέλιξη σε όλη την υφήλιο, αποκαλύπτει έκθεση του Ινστιτούτου SIPRI που δίνεται στη δημοσιότητα σήμερα, Δευτέρα (28/04).

Η αύξησή τους καταγράφτηκε ιδίως στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή, εξηγεί το Διεθνές Ινστιτούτο Μελετών για την Ειρήνη, που έχει έδρα τη Στοκχόλμη.

Οι στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν αλματωδώς το 2024 κατά 9,4% σε πραγματικές τιμές σε σύγκριση με το 2023· ήταν η 10η συναπτή χρονιά που σημείωσαν άνοδο.

“Αυτό μαρτυρά αληθινά τις μεγάλες γεωπολιτικές εντάσεις“, συνόψισε ο Σιάο Λιανγκ, ερευνητής στο πρόγραμμα “Στρατιωτικές Δαπάνες και Παραγωγή Όπλων” του SIPRI. “Δεν έχει προηγούμενο. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου“, συνόψισε.

Πάνω από 100 χώρες αύξησαν τους στρατιωτικούς προϋπολογισμούς τους την περασμένη χρονιά, υπογραμμίζει η έκθεση.

Ο λογαριασμός, πολύ υψηλός, θα έχει “βαθύ κοινωνικοοικονομικό και πολιτικό αντίκτυπο”, προεξοφλεί ο κ. Σιάο, καθώς οι κυβερνήσεις θα πρέπει να κάνουν σκληρές “δημοσιονομικές επιλογές”.

“Για παράδειγμα, είδαμε πολλές ευρωπαϊκές χώρες να μειώνουν άλλες δαπάνες, όπως για διεθνή βοήθεια, προκειμένου να αυξήσουν τα ποσά που αφιερώνουν στον στρατό”, αλλά και να “προβλέπουν αυξήσεις φόρων ή του χρέους”.

ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία και Γερμανία στην κορυφή της λίστας

Η Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, έβαλε πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη: οι στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν αλματωδώς, κατά 17%, φθάνοντας τα 693 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η Ρωσία διέθεσε 149 δισεκ δολάρια στις ένοπλες δυνάμεις της το 2024, ποσό αυξημένο κατά 38% σε ετήσια βάση και επίπεδο διπλάσιο από εκείνο του 2015.

Ο στρατιωτικός προϋπολογισμός της Ουκρανίας, στην οποία εισέβαλε η Ρωσία τον Φεβρουάριο του 2022, αυξήθηκε κατά 2,9%, φθάνοντας τα 64,7 δισεκατομμύρια.

Αν και το ποσό αυτό δεν φθάνει παρά το 43% των ρωσικών στρατιωτικών δαπανών, το Κίεβο κατέγραψε τις υψηλότερες στρατιωτικές δαπάνες στον πλανήτη, με το 34% του ΑΕΠ της να αφιερώνεται στην άμυνα.

Ορισμένες χώρες κατέγραψαν επίσης εκπληκτικές αυξήσεις, τονίζεται στην έκθεση.

Οι στρατιωτικές δαπάνες της Γερμανίας για παράδειγμα, αυξήθηκαν κατά 28%, φτάνοντας τα 88,5 δισεκ. δολάρια κι εκθρονίζοντας την Ινδία από την τέταρτη θέση παγκοσμίως.

“Για πρώτη φορά από την επανένωσή η Γερμανία έγινε η χώρα με τις μεγαλύτερες δαπάνες σε ό,τι αφορά την άμυνα στην κεντρική και δυτική Ευρώπη”, παρατήρησε ο Σιάο Λιανγκ.

Οι ΗΠΑ, που κατατάσσονται πρώτες παγκοσμίως ως προς τις στρατιωτικές δαπάνες, αύξησαν τον προϋπολογισμό τους κατά 5,7% το 2024, που έφτασε τα 997 δισεκατομμύρια δολάρια, με άλλα λόγια αντιστοιχούσε στο 37% των παγκόσμιων δαπανών και στο 66% αυτών των χωρών μελών του NATO.

Οι 32 χώρες μέλη της ατλαντικής συμμαχίας, που επιδίδονται σε επανεξοπλισμό με φόντο ανησυχίες για την πιθανή αμερικανική απεμπλοκή, αύξησαν όλες τους σημαντικά τις δαπάνες τους για την άμυνα.

“Το 2024, 18 από τις 32 χώρες έφθασαν τον στόχο του 2% του ΑΕΠ” για τις αμυντικές δαπάνες, κάτι άνευ προηγουμένου από ιδρύσεως NATO, σημείωσε ο ερευνητής του SIPRI και πρόσθεσε πως “προβλέπονται προγράμματα προμηθειών μεγάλης κλίμακας στη βιομηχανία όπλων τα χρόνια που έρχονται”.

Η τάση είναι ανάλογη στη Μέση Ανατολή.

Το Ισραήλ συνεχίζει τον πόλεμό του στη Λωρίδα της Γάζας και, το 2024, οι στρατιωτικές δαπάνες του αυξήθηκαν εκρηκτικά κατά 65%, φθάνοντας τα 46,5 δισεκατομμύρια δολάρια — πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξησή τους μετά τον πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967, υπογραμμίζει το SIPRI.

Αυτές του Ιράν αντιθέτως μειώθηκαν κατά 10% και ανήλθαν σε 7,9 δισεκ. δολάρια το 2024, “παρά την εμπλοκή του σε συγκρούσεις στην περιφέρεια”, σημειώνει το ινστιτούτο, καθώς “ο αντίκτυπος των κυρώσεων περιόρισαν σε μεγάλο βαθμό τη δυνατότητά του να αυξήσει τις δαπάνες του”.

Στη δεύτερη θέση παγκοσμίως πίσω από τις ΗΠΑ, η Κίνα, που επενδύει στον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεών της, στην επέκταση των δυνατοτήτων της για τη διεξαγωγή κυβερνοπολέμου και στο πυρηνικό της οπλοστάσιο. Πλέον, σε αυτή αντιστοιχούν οι μισές στρατιωτικές δαπάνες στην Ασία και την Ωκεανία.

Το 2024, αύξησε τον στρατιωτικό προϋπολογισμό της κατά 7%, δαπάνησε 314 δισεκατομμύρια δολάρια.