Σε συνθήκες εκτάκτου ανάγκης και κλίμα πόλωσης το τουρκικό δημοψήφισμα

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και η τουρκική αντιπολίτευση πραγματοποίησαν το Σάββατο τις τελευταίες προεκλογικές συγκεντρώσεις τους, με στόχο να κινητοποιήσουν τους αναποφάσιστους ψηφοφόρους, την παραμονή του κρίσιμου δημοψηφίσματος για τη συνταγματική αναθεώρηση και την ενίσχυση των εξουσιών του προέδρου.

«Τα τελευταία μηνύματα», ήταν ο τίτλος της εφημερίδας Hürriyet, την ώρα που ο επικεφαλής του τουρκικού κράτους συμμετείχε σήμερα σε τέσσερις προεκλογικές συγκεντρώσεις, ενώ ο πρωθυπουργός της χώρας Μπιναλί Γιλντιρίμ σε πέντε, όλες στην Κωνσταντινούπολη. Ο ηγέτης του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης, του CHP, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, βρέθηκε σε περιοχή κοντά στην Άγκυρα και τα στελέχη του φιλοκουρδικού HDP στο Ντιγιάρμπακιρ, στη νοτιοανατολική Τουρκία.

Στόχος όλων να πείσουν τους αναποφάσιστους ψηφοφόρους σε ένα δημοψήφισμα το αποτέλεσμα του οποίου προμηνύεται αμφίρροπο.

«Αύριο, η Τουρκία θα λάβει μία από τις σημαντικότερες αποφάσεις στην ιστορία της», δήλωσε ο Ερντογάν, προτρέποντας τους Τούρκους να προσέλθουν μαζικά στις κάλπες.

«Τα αποτελέσματα προμηνύονται καλά. Όμως αυτό δεν πρέπει να μας κάνει νωθρούς. Ένα ισχυρό «ναι» θα είναι το μάθημα που θα δώσουμε στη Δύση», τόνισε.

Για τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, η Τουρκία βρίσκεται ενώπιον μιας επιλογής:

«Θέλουμε να συνεχίσουμε με μια κοινοβουλευτική δημοκρατία ή ένα σύστημα διακυβέρνησης του ενός ανδρός;» ήταν το ερώτημα που έθεσε προς το πλήθος στη συγκέντρωση κοντά στην τουρκική πρωτεύουσα, όπου συνέκρινε το προεδρικό σύστημα το οποίο επιδιώκει να εγκαθιδρύσει η τουρκική κυβέρνηση με ένα «λεωφορείο χωρίς φρένα του οποίου τον προορισμό δεν γνωρίζουμε».

Το θέμα της ασφάλειας εξάλλου απασχολεί τις τουρκικές αρχές ενόψει του αυριανού δημοψηφίσματος, καθώς η οργάνωση Ισλαμικό Κράτος προέτρεψε στο τελευταίο τεύχος του εντύπου Al-Naba τους υποστηρικτές της να διαπράξουν επιθέσεις εναντίον των εκλογικών κέντρων στην Τουρκία.

Το πρακτορείο ειδήσεων Dogan μετέδωσε από την πλευρά του σήμερα ότι 49 φερόμενα μέλη του Ισλαμικού Κράτους συνελήφθησαν στην Κωνσταντινούπολη αυτήν την εβδομάδα.

Η προεκλογική εκστρατεία τελείωσε επίσημα το Σάββατο στις 18.00 τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας. Την Κυριακή, τα εκλογικά κέντρα θα ανοίξουν μεταξύ 07.00 και 08.00 τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας.

Τι ψηφίζουν την Κυριακή 58 εκατομμύρια Τούρκοι ψηφοφόροι

ΔΙΕΥΡΥΜΕΝΕΣ ΕΞΟΥΣΙΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ

Βάσει τις συνταγματικής μεταρρύθμισης, ο πρόεδρος Ερντογάν θα συγκεντρώνει τις περισσότερες εκτελεστικές εξουσίες, ορίζοντας ο ίδιος τους υπουργούς της κυβέρνησης, καθώς και έναν ή δύο αντιπροέδρους.

Ο θώκος του πρωθυπουργού καταργείται, ενώ βάσει των προβλέψεων του νομοσχεδίου, ο πρόεδρος θα μπορεί να επεμβαίνει άμεσα στον δικαστικό τομέα.

Ο πρόεδρος της Τουρκίας θα μπορεί να επιλέγει άμεσα ή έμμεσα έξι μέλη του Ανώτατου Συμβουλίου Δικαστών και Εισαγγελέων (HSYK), το οποίο είναι αρμόδιο για να διορίζει και να αποπέμπει τους δικαστικούς λειτουργούς. Το κοινοβούλιο θα επιλέγει τα υπόλοιπα επτά μέλη.

Τα στρατοδικεία, που έχουν στο παρελθόν καταδικάσει σε θάνατο πολλούς αξιωματούχους μεταξύ αυτών και ο πρώην πρωθυπουργός Αντνάν Μεντερές μετά το πραξικόπημα του 1960, θα απαγορευθούν πλην εξαιρέσεων.

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΚΤΑΚΤΟΥ ΑΝΑΓΚΗΣ

Σύμφωνα με τη συνταγματική μεταρρύθμιση, η χώρα θα κηρύσσεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης μόνο σε περίπτωση «εξέγερσης ενάντια στην πατρίδα» ή όταν σημειώνονται «βίαιες ενέργειες που απειλούν το έθνος με διχασμό».

Ο πρόεδρος θα αποφασίζει αν θα κηρύξει ή όχι κατάσταση έκτακτης ανάγκης προτού θέσει σχετικό ερώτημα στο κοινοβούλιο. Στη συνέχεια το κοινοβούλιο θα μπορεί να την παρατείνει, να την αναστέλλει ή να περιορίζει τη διάρκειά της.

Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης αρχικά θα μπορεί να τίθεται σε ισχύ για έξι μήνες, και στη συνέχεια θα μπορεί να παρατείνεται για ανώτατη περίοδο 4 μηνών κάθε φορά.

ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

Ο αριθμός των βουλευτών θα αυξηθεί από 550 σε 600, ενώ το όριο ηλικίας του εκλέγεσθαι θα μειωθεί από τα 25 έτη που είναι τώρα στα 18. Οι προεδρικές και οι βουλευτικές εκλογές θα διεξάγονται ταυτόχρονα κάθε πέντε χρόνια, έναντι τεσσάρων που ισχύει τώρα.

Το κοινοβούλιο θα εξακολουθήσει να μπορεί να καταρτίζει, να τροποποιεί και να καταργεί νόμους. Επίσης θα ελέγχει τις ενέργειες του προέδρου, όμως αυτός θα μπορεί να εκδίδει προεδρικά διατάγματα για τους τομείς που αφορούν τις διευρυμένες εκτελεστικές του εξουσίες. Αντίθετα, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι ο πρόεδρος δεν θα μπορεί να εκδίδει διατάγματα για θέματα τα οποία ρυθμίζονται ξεκάθαρα από τους νόμους.

Αν ο πρόεδρος κατηγορηθεί ή θεωρηθεί ύποπτος ότι διέπραξε κάποιο αδίκημα, το κοινοβούλιο θα μπορεί να ζητεί να διενεργηθεί έρευνα, όμως η απόφαση θα πρέπει να ληφθεί με διευρυμένη πλειοψηφία τριών πέμπτων.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΩΣ ΤΟ 2019;

Το προσχέδιο της συνταγματικής μεταρρύθμισης ορίζει την 3η Νοεμβρίου 2019 ως ημερομηνία των επόμενων προεδρικών και βουλευτικών εκλογών.

Ο πρόεδρος εκλέγεται για μια πενταετή θητεία και για δύο φορές το ανώτατο. Πλέον, δεν θα είναι υποχρεωμένος να παύει τις σχέσεις του με το κόμμα του.

Ο Ερντογάν, 63 ετών, εκλέχθηκε πρόεδρος τον Αύγουστο του 2014 αφού διετέλεσε πρωθυπουργός της Τουρκίας επί 12 χρόνια. Η τρέχουσα θητεία του ως προέδρου, δεν θα προσμετράται όταν αλλάξει το σύστημα. Οπότε, ο Ερντογάν, που βρίσκεται στην εξουσία από το 2003, μπορεί θεωρητικά να παραμείνει στην προεδρία ως το 2029.

(Με πληροφορίες από ΑΠΕ, Φωτογραφία: AP Images, Kayhan Ozer/Presidential Press Service, Pool Photo)