Σερβία: Τι απαντά ο στρατός στις καταγγελίες για χρήση ηχητικού κανονιού στη διαδήλωση

Το απόλυτο χάος επικράτησε για λίγα δευτερόλεπτα στην μεγάλη αντικυβερνητική διαδήλωση που πραγματοποιήθηκε το βράδυ του Σαββάτου στο Βελιγράδι. Ενώ οι διαδηλωτές κρατούσαν σιγή 15 λεπτών στη μνήμη των 15 ανθρώπων που σκοτώθηκαν στον σιδηροδρομικό σταθμό του Νόβι Σαντ τον Νοέμβριο, ένας διαπεραστικός θόρυβος έσπασε την σιωπή.

Η ατμόσφαιρα άλλαξε αμέσως. Το πλήθος κινήθηκε πανικόβλητο προς το πεζοδρόμιο και άρχισε να σκορπίζεται προς κάθε κατεύθυνση.

Αρχικά, πολλοί πίστεψαν ότι ο ήχος προερχόταν από όχημα έκτακτης ανάγκης. Όμως δεν ακούστηκαν σειρήνες.

Στη συνέχεια, ξεκίνησαν οι φήμες πως είχε χρησιμοποιηθεί ηχητικό όπλο – μια συσκευή ικανή να προκαλέσει πόνο, ζάλη και βλάβη στην ακοή – εναντίον των ειρηνικών διαδηλωτών.

Διαψεύδουν οι Σερβικές αρχές

Οι Σερβικές αρχές διέψευσαν αυτούς τους ισχυρισμούς, απορρίπτοντας τις κατηγορίες ότι οι δυνάμεις ασφαλείας χρησιμοποίησαν στρατιωτικού επιπέδου ηχητική συσκευή μεγάλης εμβέλειας (LRAD), γνωστή και ως «ηχητικό κανόνι».

Ο σερβικός στρατός δήλωσε ότι δεν διαθέτει ούτε έχει χρησιμοποιήσει ποτέ τέτοιο όπλο.

Σε συνέντευξή του στη σερβική κρατική τηλεόραση RTS, ο ταξίαρχος Σλάβκο Ράκιτς εξήγησε:

«Ένα ηχητικό κανόνι χρησιμοποιεί ένα ηχητικό σύστημα που ενισχύεται πολύ πάνω από το φυσιολογικό όριο για τους ανθρώπους και τα άλλα ζωντανά όντα. Αυτό που είδαμε δεν μοιάζει με κάτι τέτοιο».

Το γραφείο του εισαγγελέα στο Βελιγράδι έδωσε εντολή στο Υπουργείο Εσωτερικών να ερευνήσει το περιστατικό.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, στη διαδήλωση συμμετείχαν από 275.000 έως 325.000 άνθρωποι ενώ κυβέρνηση έκανε λόγο για 107.000 συμμετέχοντες.

Αυτόπτες μάρτυρες που μίλησαν στο BBC Serbian ανέφεραν ότι άκουσαν τον θόρυβο, αλλά η έντασή του διέφερε ανάλογα με το σημείο όπου βρίσκονταν.

Κάποιοι τον παρομοίασαν με τον ήχο αγώνα της Formula 1, ενώ άλλοι τον περιέγραψαν σαν αεροπλάνο που πετά χαμηλά ή σαν τον ήχο μιας μαγνητικής τομογραφίας.

Ο 43χρονος Ιβάν Βάσιτς, ένας από τους διαδηλωτές, είπε: «Ήταν σαν να βρισκόμουν στη γραμμή εκκίνησης ενός Grand Prix. Δεν αισθάνθηκα κάτι μετά, αλλά η γυναίκα μου παραπονέθηκε για έναν δυνατό πονοκέφαλο που κράτησε μέχρι αργά τη νύχτα».

Άλλοι ανέφεραν ότι ένιωσαν έντονη ζάλη.

Η 37χρονη Λέλα Σρεντόγιεβιτς δήλωσε: «Ήταν ένας φρικτός ήχος. Ήταν τόσο δυνατός, που έμοιαζε σαν κάτι να πρόκειται να πέσει πάνω στα κεφάλια μας. Δεν είχα νιώσει ποτέ κάτι τέτοιο. Φοβήθηκα πραγματικά. Διήρκεσε λιγότερο από ένα λεπτό, αλλά εκείνη τη στιγμή φάνηκε σαν αιωνιότητα».

Τι είναι το ηχητικό κανόνι

Το ηχητικό κανόνι (LRAD – Long Range Acoustic Device) είναι ουσιαστικά μια «ακουστική συσκευή μακράς εμβέλειας» η οποία έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί τόσο ως σύστημα ομιλίας αλλά και ως κανονικό όπλο, φτάνοντας έως και τα 160 ντεσιμπέλ (dB).

Για να κατανοήσουμε το νούμερο αυτό, η ένταση του ήχου όταν κάποιος στέκεται ακριβώς πίσω από έναν κινητήρα αεροπλάνου κατά την απογείωση κυμαίνεται μεταξύ 130-140dB, ενώ ένας πυροβολισμός από κοντινή απόσταση φτάνει περίπου τα 150dB. Οτιδήποτε πάνω από 140dB προκαλεί πόνο στους περισσότερους ανθρώπους, ενώ ακόμα και ήχοι άνω των 120dB μπορούν να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη στην ακοή.

Η προέλευση του LRAD μπορεί να εντοπιστεί σε ένα γεγονός που συνέβη τον Οκτώβριο του 2000, όταν το USS Cole, ένα αμερικανικό αντιτορπιλικό κατευθυνόμενων βλημάτων, δέχθηκε βομβιστική επίθεση από μια μικρή βάρκα φορτωμένη με εκρηκτικά σε μια τρομοκρατική επίθεση.

Καθώς η μικρή βάρκα πλησίαζε, το προσωπικό που επέβαινε στο USS Cole δεν κατάφερε να τη σταματήσει επιτυχώς. Μέχρι τη στιγμή που ήταν βέβαιοι ότι τα μηνύματά τους μπορούσαν να ακουστούν, ήταν ήδη πολύ αργά.

Το περιστατικό αυτό οδήγησε σε πολλές αλλαγές στην πολιτική του ναυτικού και επίσης στη δημιουργία του LRAD. Έκτοτε, η τεχνολογία αυτή έχει διαδοθεί ευρέως, με τους δημιουργούς της να καταβάλλουν συντονισμένη προσπάθεια ώστε η συσκευή να καθιερωθεί ως βασικό εργαλείο επικοινωνίας και, ολοένα και περισσότερο, ως μέσο ελέγχου πλήθους σε στρατιωτικά και πολιτικά περιβάλλοντα.

Η σειρήνα του LRAD είναι ένα από τα κύρια αποτρεπτικά του μέσα. Είναι ειδικά σχεδιασμένη ώστε να μεταδίδει ήχο εστιασμένο στη συχνότητα όπου η ανθρώπινη ακοή είναι πιο ευαίσθητη, περίπου μεταξύ 2.000–4.000 Hertz. Αυτός ο σχεδιασμός διασφαλίζει ταυτόχρονα μέγιστη ενόχληση για το άτομο-στόχο και μέγιστη απόδοση της ίδιας της συσκευής.

Τον Σεπτέμβριο του 2009, μια Αμερικανίδα -με το όνομα Karen Piper- υπέστη μόνιμη βλάβη στην ακοή της, όταν εκτέθηκε κατά λάθος για παρατεταμένο χρονικό διάστημα σε ισχυρές εκπομπές ήχου από έναν χειριστή LRAD. Αυτό οδήγησε σε μια αγωγή κατά της Πόλης του Πίτσμπεργκ, η οποία ήταν σημαντική και ιστορική, καθώς αναγνώρισε ότι ο ήχος μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως όπλο και να προκαλέσει μόνιμες σωματικές βλάβες.

Σημειωτέον πως, κατά το παρελθόν, η Ελλάδα είχε δεχτεί έντονη κριτική με βάση δημοσιεύματα που ανέφεραν ότι χρησιμοποίησε κανόνια ήχου κατά μεταναστών στα σύνορα με την Τουρκία ως αποτρεπτικό μέσο κατά των μεταναστών.