Σύνοδος Κορυφής: Πιο κοντά σε συμφωνία αλλά ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Με νέα συμβιβαστική πρόταση , η οποία χαμηλώνει τον πήχη των επιχορηγήσεων στα 390 δισ. ευρώ (από τα αρχικά 500 δισ.) και ανεβάζει τον πήχη των δανείων στα 360 δισ. (από τα αρχικά 250) συνεχίζεται ο πόλεμος Βορείων-Νοτίων στις Βρυξέλλες για το νέο Ταμείο Ανάκαμψης

Η νέα συμβιβαστική που έφερε τη Δευτέρα 20/7 στη Σύνοδο Κορυφής ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ διατηρεί ζωντανές της ελπίδες για συμφωνία αν και προϋποθέτει συμβιβασμούς σε πολλά επίπεδα σε σχέση με την αρχική πρόταση της επιτροπής.

Μετά την παρουσίαση της νέας πρότασης του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ξεκίνησε η ολομέλεια σε μία προσπάθεια να υπάρξει συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης και τον επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ.

Ειδικότερα, στα βασικά της σημεία η νέα πρόταση έχει στην “καρδιά” της μια νέα αλλαγή του μίγματος των επιχορηγήσεων και των δανείων. Από το 66,6% σε δάνεια της επιτροπής και το 33,4% (500 δισ. και 250 δισ. αντιστοίχως) σε δάνεια η αναλογία έχει πέσει στο 52% για τις επιχορηγήσεις (390 δισ. ευρώ) και 48% δάνεια (360 δισ.) αλλάζοντας και τους όρους συμμετοχής των χωρών του Νότου και ειδικότερα της Ιταλίας της Ισπανίας και της Ελλάδας που ευνοούνται από την αρχική πρόταση της επιτροπής.

Η πρόταση διατηρεί τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό στα 1075 εκατ. ευρώ συν 5 δισ. εκτός οροφής για τις ανάγκες που θα προκύψουν από το Brexit. Επιπλέον, δίνει θεωρητικά το δικαίωμα βέτο και στα 27 κράτη-μέλη, τα οποία θα μπορούν να μπλοκάρουν τις χρηματοδοτήσεις σε κάποια ή σε κάποιες χώρες αν διαπιστώνουν αποκλίσεις από το εθνικό πρόγραμμα ανάπτυξης που θα έχει υποβάλλει πριν την έναρξη λειτουργίας του ταμείου.

Ειδικότερα, η πρόοδος του προγράμματος κάθε χώρας θα εξετάζεται κάθε δύο μήνες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αν ένα κράτος-μέλος θεωρήσει ότι κάποιο άλλο μέλος αποκλίνει από τις αρχικές δεσμεύσεις του, τότε θα προβάλει βέτο και θα μπλοκάρει την χρηματοδότηση. Η επανεκκίνησή της θα αποφασίζεται από την επόμενη Σύνοδο Κορυφής που δεν θα απέχει χρονικά περισσότερο από τρείς μήνες από την αντίρηση του του κράτους που άσκησε το βέτο.

Το πρόβλημα με αυτήν την ρήτρα είναι ότι ταυτόχρονα ο χρόνος λειτουργίας του ταμείου με βάση την νέα πρόταση του κ. Σαρλ Μισέλ μειώνεται από τα 4 χρόνια στα 3 χρόνια με ανάλογες παρεμβάσεις και για τον ρυθμό εκταμίευσης των χρημάτων.

Στην κατεύθυνση του κατευνασμού των τεσσάρων συν μία χωρών που αντιδρούν συνολικά στην αρχική πρόταση της επιτροπής (Ολλανδία, Αυστρία, Δανία, Σουηδία και προσφάτως Φινλανδία ) σχεδόν διπλασιάζεται η ετήσια επιστροφή πόρων για τις χώρες καθαρές δότριες. Με άλλα λόγια οι χώρες αυτές μαζί με τη Γερμανία θα έχουν συνολική επιστροφή πόρων ύψους 52,8 δισ. για την περίοδο 2021-2027.

Επίσης η πρόταση διατηρεί τη ρήτρα για την επιβεβαίωση της ισχύος των δημοκρατικών θεσμών για να πάρει μια χώρα τα χρήματα που δικαιούται. Το θέμα αυτό ως γνωστό έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση Ουγγαρίας και Πολωνίας που κατηγορούνται για παραβίαση των δημοκρατικών θεσμών.

Ανακατανομές

Η νέα κατανομή ανά πρωτοβουλία που θα χρηματοδοτηθεί έχει φέρει σημαντικές ανακατανομές στην χρηματοδότηση των επιμέρους πρωτοβουλιών. Για παράδειγμα το React EU μειώνεται στα 47,5 δισ. ευρώ από τα 52 δισ. της αρχικής πρότασης. Μεγάλη μείωση καταγράφεται στο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, από 32,5 σε 10 δισ. ευρώ. Επίσης, μειώνονται περαιτέρω οι πόροι για το InvestEU, την αγροτική ανάπτυξη, την πολιτική γειτονίας και περιφερειακής αρωγής. Tο Just Transition Fund (JTF) μειώνεται κατά 20 δισ. ευρώ.

Το JTF δημιουργήθηκε για να βοηθήσει τις χώρες να απαλλαγούν από τον άνθρακα και να ενισχύσουν τις πράσινες επενδύσεις.
Αρχικά θα ελάμβανε 7,5 δισ. ευρώ από τον επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ και επιπλέον 30 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκτησης, το οποίο τώρα μειώνεται σε 10 δισ. ευρώ.

Ωστόσο, ο κ. Μισέλ μένει αμετακίνητος ως προς την πρότασή του να διατεθεί το 30% του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ για την κλιματική δράση.

Επίσης, στην τελευταία πρότασή του ο Σαρλ Μισέλ διατηρεί δαπάνες 11,4 δισ. ευρώ για υποδομές και τον κλάδο των μεταφορών, ενώ θα προβλέπει 13,2 δισ. ευρώ για τα διαστημικά προγράμματα της ΕΕ.

Επιπροσθέτως, προβλέπονται νέες πηγές εσόδων: Αυτές είναι η εισφορά βάσει της ποσότητας μη ανακυκλωμένων πλαστικών απορριμμάτων, ένας μηχανισμός προσαρμογής των ορίων άνθρακα και μια ψηφιακή εισφορά.

Η πρόταση Μισέλ περιλαμβάνει επίσης μια σειρά από προνόμια για χώρες μέλη.

Όσον αφορά στη χρηματοδότηση της περιφερειακής ανάπτυξης, το σχέδιο περιλαμβάνει επιπλέον 1 δισ. ευρώ για την Τσεχική Δημοκρατία, 500 εκατ. ευρώ για τη Γερμανία, 300 εκατ. ευρώ για τη Σλοβενία, 200 εκατ. ευρώ για το Βέλγιο και 100 εκατ. ευρώ για την Κύπρο.