Συρία: Φόβοι τουρκικής εισβολής πριν αναλάβει ο Τραμπ

Έντονος φόβος εκφράζεται τις τελευταίες ώρες για απόπειρα εισβολής της Τουρκίας εντός της Συρίας. Ανώτεροι Αμερικανοί αξιωματούχοι τόνισαν ότι η Τουρκία και οι σύμμαχοί της στις ντόπιες πολιτοφυλακές της περιοχής, αναπτύσσουν δυνάμεις κατά μήκος των συνόρων με τη Συρία, προκαλώντας συναγερμό ότι η Άγκυρα προετοιμάζεται για μια μεγάλης κλίμακας εισβολή σε εδάφη που κατέχουν Κούρδοι που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ. Πρόκειται άλλωστε για μια εξέλιξη που δεν θεωρείτο καθόλου απίθανη.

Η Τουρκία έχει επανειλημμένα εκφράσει την πρόθεσή της να δημιουργήσει μια “ασφαλή ζώνη”, όπως την ονομάζει, κατά μήκος των συνόρων της με τη Συρία, με στόχο την απομάκρυνση κουρδικών δυνάμεων που θεωρεί “τρομοκρατικές”. Πρόσφατες εξελίξεις, όπως η κατάληψη του Χαλεπιού από τζιχαντιστές και αντάρτες, έχουν αυξήσει την αστάθεια στην περιοχή, εντείνοντας τους φόβους για νέα τουρκική στρατιωτική δράση.

Τι θέλει να κερδίσει η Τουρκία

Η Τουρκία διαδραματίζει βασικό ρόλο στη νέα φάση του συριακού πολέμου και σίγουρα θέλει να τον διατηρήσει, τόσο σε διαπραγματευτικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο. Με την αποδυνάμωση των δυνάμεων που υποστηρίζουν τον Άσαντ, η επιρροή της Άγκυρας έχει αυξηθεί. Στο διπλωματικό μέτωπο, η Άγκυρα εξακολουθεί να επιθυμεί τον συντονισμό με τη Ρωσία, κάτι που προσπάθησε να πράξει και στον πόλεμο της Ουκρανίας.

Επιπλέον, η Τουρκία έχει εκφράσει ανησυχίες για την πιθανή δημιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους στα σύνορά της, το οποίο θεωρεί απειλή για την εδαφική της ακεραιότητα.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν ιδιαίτερα για τις συνέπειες μιας ενδεχόμενης τουρκικής εισβολής στη Συρία, κυρίως λόγω των σχέσεων τους με τις Κουρδικές Δυνάμεις Προστασίας του Λαού (YPG), οι οποίες θεωρούνταν κρίσιμοι σύμμαχοι στη μάχη κατά του ISIS. Παρόλο που η Τουρκία θεωρεί το YPG τρομοκρατική οργάνωση, οι ΗΠΑ το βλέπουν ως έναν σημαντικό στρατηγικό σύμμαχο, τουλάχιστον ως τώρα.

Σε κάθε περίπτωση, μια νέα τουρκική επίθεση θα μπορούσε να προκαλέσει εκ νέου αστάθεια στη βόρεια Συρία, η οποία θα ήταν δύσκολα διαχειρίσιμη για τις ΗΠΑ και άλλες χώρες της συμμαχίας. Αν η Τουρκία επιτεθεί στους Κούρδους, τότε οι ΗΠΑ θα χάσουν ένα βασικό προπύργιό τους στη μάχη κατά των τζιχαντιστών, η παρουσία των οποίων δεν θεωρείται πως έχει εξαλειφθεί πλήρως.

Ακόμη, μια τουρκική εισβολή ενδέχεται να προκαλέσει μαζική εκδίωξη πληθυσμών, οδηγώντας σε ανθρωπιστική κρίση στην περιοχή, η οποία θα μπορούσε να έχει σοβαρές συνέπειες και για την Ευρώπη, η οποία ήδη αντιμετωπίζει προσφυγικές ροές από τη Συρία. Μάλιστα, οι επιστροφές Σύρων μετά την πτώση του Άσαντ είναι ελάχιστες με την ΕΕ να παρατηρεί “μουδιασμένη” τα φαινόμενα.

Αυτή τη στιγμή εκτιμάται πως οι ΗΠΑ θα προσπαθήσουν να ασκήσουν πίεση στην Τουρκία για να αποτρέψουν την εισβολή, είτε μέσω απευθείας διαπραγματεύσεων είτε μέσω συνεργασίας με συμμάχους και άλλες μεγάλες δυνάμεις στην περιοχή.

Σε περίπτωση κλιμάκωσης, οι ΗΠΑ ενδέχεται να προσαρμόσουν τη στρατηγική τους στην περιοχή, ενισχύοντας τις δυνάμεις τους ή ακόμη και επανεξετάζοντας τις σχέσεις τους με την Τουρκία και άλλες χώρες της περιοχής, προκειμένου να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους και την σταθερότητα στην περιοχή. Φυσικά, μένει να δούμε και τι προθέσεις θα έχει ο Τραμπ, ο οποίος αναλαμβάνει καθήκοντα με το νέο έτος.

Σίγουρα, οι ΗΠΑ είναι σε δύσκολη θέση, καθώς πρέπει να ισορροπήσουν μεταξύ της προστασίας των Κούρδων συμμάχων τους και της διατήρησης των στρατηγικών τους σχέσεων με την Τουρκία.

Τι ζητούν οι Κούρδοι

Η Ιλχάμ Αχμέντ, αξιωματούχος της πολιτικής διοίκησης των Κούρδων της Συρίας, είπε τη Δευτέρα στον εκλεγμένο πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ ότι φαίνεται πιθανή μια τουρκική στρατιωτική επιχείρηση, προτρέποντάς τον να πιέσει τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να μην στείλει στρατεύματα πέρα ​​από τα σύνορα. Στόχος της Τουρκίας είναι να “εγκαταστήσει de facto έλεγχο στη γη μας προτού αναλάβετε τα καθήκοντά σας, αναγκάζοντάς σας να συνεργαστείτε μαζί τους ως κυβερνήτες της επικράτειάς μας”, έγραψε ο Άχμεντ στον Τραμπ σε επιστολή που είδε η Wall Street Journal. “Εάν η Τουρκία προχωρήσει στην εισβολή της, οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές”, τόνισε ο ίδιος.

Μια τουρκική εισβολή θα εκτοπίσει περισσότερους από 200.000 Κούρδους αμάχους μόνο στο Κομπάνι, προειδοποίησε η Αχμέτ τον Τραμπ, μαζί με πολλές χριστιανικές κοινότητες. Ο Τραμπ υπαινίχθηκε τη Δευτέρα ότι η Τουρκία ενορχήστρωσε την κατάληψη της Συρίας από τη Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ, λέγοντας στους δημοσιογράφους στην κατοικία του στη Φλόριντα ότι “η Τουρκία έκανε μια εχθρική κατάληψη χωρίς να χάσει πολλές ζωές”.

Αν και ο Τραμπ δεν θα αναλάβει την εξουσία από τον Πρόεδρο Μπάιντεν μέχρι τις 20 Ιανουαρίου, η Αχμέτ προέτρεψε τον εκλεγμένο πρόεδρο να χρησιμοποιήσει τη “μοναδική του προσέγγιση στη διπλωματία” για να πείσει τον Ερντογάν να σταματήσει οποιαδήποτε προγραμματισμένη επιχείρηση. Αναφέρθηκε σε προηγούμενη συνάντηση με τον Τραμπ, υπενθυμίζοντάς του ότι ο τότε πρόεδρος υποσχέθηκε “οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα εγκατέλειπαν τους Κούρδους”.

Ο υπουργός Εξωτερικών  Άντονι Μπλίνκεν ταξίδεψε στην Τουρκία την περασμένη εβδομάδα για να συζητήσει το μέλλον της Συρίας με τον Ερντογάν και να ζητήσει διαβεβαιώσεις ότι η Άγκυρα θα περιορίσει τις επιχειρήσεις εναντίον των Κούρδων μαχητών. Ωστόσο, οι συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ μεταξύ των Κούρδων της Συρίας και των ανταρτών που υποστηρίζονται από την Τουρκία στο Κομπάνι κατέρρευσαν τη Δευτέρα χωρίς συμφωνία, σύμφωνα με έναν εκπρόσωπο των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων.

Συναντήθηκαν στην Άγκυρα Ερντογάν – Φον ντερ Λάιεν -Για τις εξελίξεις στη Συρία και τις σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας

Με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είχε συνάντηση εντωμεταξύ στο προεδρικό μέγαρο, στην Άγκυρα, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε ότι αναμένει από την Ευρωπαϊκή Ένωση να στηρίξει την επιστροφή των Σύρων προσφύγων που εγκατέλειψαν τη χώρα τους στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.

Σε από κοινού συνέντευξη Τύπου με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο πρόεδρος Ερντογάν υποστήριξε ότι “η Τουρκία είναι χώρα-κλειδί στη Συρία” και τόνισε ότι συμφωνεί με την Επιτροπή σχετικά με την ανάγκη να δημιουργηθεί μια κυβέρνηση στη Συρία χωρίς αποκλεισμούς.

Ζήτησε, παράλληλα, την οικονομική συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς “ο συριακός λαός δεν μπορεί να σηκώσει μόνος του το βαρύ φορτίο” της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης.

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επανέλαβε τις τουρκικές αντιρρήσεις στην παρουσία στη βορειοανατολική Συρία της κουρδικής παράταξης PYD και των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF), τις οποίες η Άγκυρα συνδέει με την κουρδική οργάνωση ΡΚΚ και την τρομοκρατία. “Η Συρία δεν πρέπει να είναι κόμβος τρομοκρατίας” είπε και συμπλήρωσε ότι “δεν υπάρχει χώρος για το Ισλαμικό Κράτος και το PKK”. Η Τουρκία είναι η μόνη χώρα, ο μόνος σύμμαχος του ΝΑΤΟ που έχει νικήσει και τις δύο τρομοκρατικές οργανώσεις στο πεδίο, υποστήριξε.

Παράλληλα, έστρεψε τα βέλη του κατά του Ισραήλ, λέγοντας ότι “πρέπει να σταματήσει την επιθετικότητά του στην περιοχή”.

Αναφερόμενος στις ευρωτουρκικές σχέσεις, επανέλαβε ότι η ένταξη στην ΕΕ παραμένει στρατηγικός στόχος για την Τουρκία.

Από την πλευρά της, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι η Τουρκία έχει να διαδραματίσει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στη σταθεροποίηση της Συρίας. Σημείωσε ότι η σχέση των Βρυξελλών με την Άγκυρα είναι “τόσο πλούσια όσο και πολύπλοκη”. Όπως είπε, “οι οικονομικές μας σχέσεις είναι πολύ πιο ισχυρές. Το εμπόριο μας έφτασε τα 206 δισεκατομμύρια δολάρια. Σκοπεύουμε να το προωθήσουμε και να το ενισχύσουμε”.

Ειδικά για τις εξελίξεις στη Συρία και την εκεί παρουσία της κουρδικής πολιτοφυλακής, ανέφερε πως πρέπει “να κατανοήσουμε τις νόμιμες ανησυχίες της Τουρκίας για την ασφάλεια”.

Παράλληλα, τόνισε ότι δεν πρέπει να επιτραπεί η επιστροφή του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία μετά την κατάρρευση του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι “ο κίνδυνος επανεμφάνισης του Ισλαμικού Κράτους είναι υπαρκτός, δεν μπορούμε να αφήσουμε να συμβεί αυτό”.

Η ίδια είπε, ακόμη, ότι “τώρα πρέπει να εντείνουμε και να συνεχίσουμε την άμεση επαφή μας με τη Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS) και τις άλλες ομάδες”.