Στη Γουατεμάλα οι μέλισσες ‘τα έβαλαν’ με την πατριαρχία

H Juan Carlos Alzatate είναι μια απομακρυσμένη και ξεχασμένη από την κυβέρνηση και τους τοπικούς φορείς κοινότητα, στην επαρχία Jalapa της Γουατεμάλας. Η χώρα είναι μία από τις πιο φτωχές στον κόσμο. Το 50% των παιδιών κάτω των 5 ετών υποσιτίζεται και το 31% των γυναικών άνω των 15 ετών είναι αναλφάβητες. Το ποσοστό αυτό για τους αυτόχθονες πληθυσμούς φτάνει το 59%.

Οι κάτοικοι παλεύουν καθημερινά με τη φτώχεια, την πείνα  και την απομόνωση, με τις γυναίκες να έρχονται αντιμέτωπες με μία ακόμη δυσκολία: ένα έντονα πατριαρχικό περιβάλλον.

«Για πολλά χρόνια οι γυναίκες της κοινότητάς μου δεν έβγαιναν από τα σπίτια τους γιατί δεν τις άφηναν οι άνδρες τους. Η θέση της γυναίκας ήταν μέσα στο σπίτι, να φροντίζει την οικογένειά της», δηλώνει η Petrolina Santiago, κάτοικος της κοινότητας.

«Κάποιες φορές είχαμε να φάμε, κάποιες άλλες όχι και αυτό είχε να κάνει με το τι έφερνε σπίτι κάθε φορά ο σύζυγος. Το 2011, με την παρότρυνση της ActionAid, δημιουργήσαμε έναν συνεταιρισμό με σκοπό να έχουμε ένα επιπλέον εισόδημα στο σπίτι. Η οργάνωση, μάς πρότεινε να ασχοληθούμε με τη μελισσοκομία και να πουλάμε το μέλι που θα φτιάχνουμε.

Στην αρχή, η ενασχόλησή με τις μέλισσες μάς φόβισε όλες. Δεν το είχαμε ξανακάνει και δεν ξέραμε πώς να αρχίσουμε. Το 2013 η ActionAid έφτιαξε στην κοινότητά μας 10 κυψέλες, μας έδειξε πώς να φροντίζουμε τις μέλισσες και να παίρνουμε το μέλι. Εκπαιδευτήκαμε και μάθαμε πώς να δουλεύουμε μαζί. Την πρώτη φορά καταφέραμε να παράξουμε πέντε μπουκάλια μέλι».

Η Petrolina είναι σήμερα η υπεύθυνη του συνεταιρισμού που αποτελεί πλέον μια κερδοφόρα επιχείρηση. «Πλέον πουλάμε το μέλι στην τοπική αγορά και μένει και για την προσωπική μας κατανάλωση στο σπίτι. Εκτός από το εισόδημα που έχουμε αυτό που κυρίως μας έδωσαν οι μέλισσες είναι μία αυτονομία και ένα αίσθημα σιγουριάς και αυτοπεποίθησης. Οι οικογένειές μας είναι περήφανες για εμάς. Οι άνδρες μας είδαν ότι μία ισότιμη σχέση με τις γυναίκες τους είναι καλύτερη για όλους. Οι γυναίκες που συμμετέχουν σε αυτά τα προγράμματα σε ολόκληρη την περιοχή μας έχουν φτάσει τις 800. Τελικά οι μέλισσες βοήθησαν εμάς, τις οικογένειές μας και ολόκληρη την κοινότητα».

Η ActionAid ξεκίνησε να δουλεύει στη χώρα το 1996. Το ελληνικό γραφείο άρχισε να στηρίζει το έργο της ActionAid Γουατεμάλας το 2004 μέσω της Αναδοχής Παιδιού. Η δράση εστιάζει στην ανάπτυξη του οικογενειακού εισοδήματος, την πρόσβαση στην εκπαίδευση και τη βελτίωση των συνθηκών υγείας.

Φωτογραφίες: César López/ActionAid