Τα τέσσερα σενάρια για το μέλλον της Ουκρανίας

Όταν ανακήρυξε τη νίκη του στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ τα ξημερώματα της 6ης Νοεμβρίου, ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι είναι άνθρωπος που τηρεί τις υποσχέσεις του.

Στη δεύτερη θητεία του, δεσμεύτηκε για «υποσχέσεις που γίνονται πράξη». Ωστόσο, δεν διευκρίνισε αν αυτό περιλαμβάνει και την υπόσχεσή του να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία «μέσα σε 24 ώρες» από την ανάληψη των καθηκόντων του τον Ιανουάριο.

Εκ πρώτης όψεως, αυτό το χρονοδιάγραμμα δεν είναι ρεαλιστικό. Αλλά μια ταχεία επίλυση είναι δυνατή – και όλες οι χώρες που ενδιαφέρονται για τη σύγκρουση προσπαθούν τώρα να επηρεάσουν τον εκλεγμένο πρόεδρο για να φέρει ένα αποτέλεσμα, είτε ευνοεί τη Ρωσία είτε την Ουκρανία.

Το TheConversation παρουσιάζει τέσσερα βασικά σενάρια για το μέλλον της Ουκρανίας.

1. Η “λογική του Ψυχρού Πολέμου”

Μετά την επανεκλογή του Τραμπ, η ομάδα του ανακοίνωσε ένα σχέδιο που μειώνει την άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ στη σύγκρουση – και συνολικά στην ευρωπαϊκή ασφάλεια. Το σχέδιο προτείνει την εγκαθίδρυση μιας αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης μήκους 1.200 χιλιομέτρων κατά μήκος των μετώπων στην Ουκρανία, την οποία θα επιτηρούν στρατιωτικές δυνάμεις του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρώπης. Η Ουκρανία θα πρέπει να αναστείλει την ένταξή της στο ΝΑΤΟ για τουλάχιστον 20 χρόνια.

Οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να παρέχουν όπλα στην Ουκρανία για να αποτρέψουν περαιτέρω ρωσικές επιθέσεις, αλλά δεν θα στείλουν στρατεύματα ούτε θα χρηματοδοτήσουν δυτική στρατιωτική παρουσία στην περιοχή.

Ωστόσο, στελέχη της ομάδας του Τραμπ, όπως ο Pete Hegseth και ο Marco Rubio, ενδέχεται να επηρεάσουν τη στάση της νέας κυβέρνησης. Ο αντιπρόεδρος J.D. Vance έχει ήδη δηλώσει ότι «δεν τον ενδιαφέρει ιδιαίτερα τι θα συμβεί στην Ουκρανία».

Το σχέδιο αυτό ευθυγραμμίζεται με το δόγμα «Πρώτα η Αμερική», μεταφέροντας το βάρος της ευρωπαϊκής ασφάλειας στις ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, έχει επικριθεί επειδή ουσιαστικά αναγνωρίζει τις εδαφικές αξιώσεις της Ρωσίας, ενώ υπονομεύει την ενότητα του ΝΑΤΟ σχετικά με την κυριαρχία της Ουκρανίας.

2. Η ευρωπαϊκή στήριξη προς την Ουκρανία

Ηνωμένο Βασίλειο και Γαλλία έχουν δεσμευτεί για «αταλάντευτη στήριξη» στην Ουκρανία, αλλά τίθενται ερωτήματα σχετικά με τη βιωσιμότητα αυτής της στήριξης, αν οι ΗΠΑ αποσυρθούν.

Οποιαδήποτε απόσυρση των ΗΠΑ θα επιφέρει μεγάλο και διαρκές οικονομικό βάρος στην Ευρώπη εάν σκοπεύει να διατηρήσει την αταλάντευτη υποστήριξη προς την Ουκρανία.

Αυτό με τη σειρά του θα βοηθήσει τον Πούτιν να εξασφαλίσει τον στόχο του να αποδυναμώσει και να διχάσει το ευρωπαϊκό μπλοκ – κάτι που θεωρεί απαραίτητο για τη διασφάλιση των ρωσικών συμφερόντων.

3. Η πρόταση Ζελένσκι στον Τραμπ

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει κάνει δύο προτάσεις στον Τραμπ. Η πρώτη περιλαμβάνει την αντικατάσταση ορισμένων αμερικανικών μονάδων στην Ευρώπη με ουκρανικά στρατεύματα μετά το τέλος του πολέμου, μειώνοντας το κόστος για τις ΗΠΑ.

Η δεύτερη πρόταση αφορά την εκμετάλλευση ορισμένων ουκρανικών πόρων από τις ΗΠΑ και άλλους δυτικούς συμμάχους. Ωστόσο, αυτό προϋποθέτει μια ουκρανική νίκη, κάτι που επί του παρόντος δεν είναι βέβαιο.

Ο Ζελένσκι προσπαθεί να παρουσιάσει την Ουκρανία ως σημαντικό παράγοντα για την ευρωπαϊκή ασφάλεια στον μεταπολεμικό κόσμο, με στόχο να κερδίσει την εύνοια του Τραμπ. Ωστόσο, αυτό εξαρτάται από την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, που παραμένει αβέβαιη.

4. Η στρατιωτική δυναμική της Ρωσίας

Την ίδια στιγμή, η Ρωσία καταλαμβάνει σημαντικά εδάφη στην ανατολική Ουκρανία. Η πρόσφατη κατάληψη της στρατηγικής πόλης Vuhledar επιτρέπει στις ρωσικές δυνάμεις να προχωρήσουν βαθύτερα στη χώρα.

Αναφέρεται επίσης ότι η Μόσχα προετοιμάζει επίθεση με περίπου 11.000 Βορειοκορεάτες και 40.000 Ρώσους στρατιώτες στην περιοχή του Kursk, όπου οι ουκρανικές δυνάμεις δυσκολεύονται να υπερασπιστούν τα εδάφη που κατέκτησαν το καλοκαίρι.

Αυτό θα ασκήσει περαιτέρω πίεση στη γενική άμυνα της Ουκρανίας.

Ένα κρίσιμο σταυροδρόμι

Ο Πούτιν πλησιάζει στον στόχο του για τον οποίο ξεκίνησε την πλήρους κλίμακας εισβολή το 2022. Η μεγάλη διαφορά θα είναι στην ποιότητα της υποστήριξης που θα λάβει η Ουκρανία από τους δυτικούς συμμάχους της.

Ο Τραμπ, αν και πολλοί σχολιαστές υποθέτουν ότι θα ευνοήσει τη Ρωσία, είναι γνωστός για τον πραγματισμό του στην εξωτερική πολιτική. Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις και η Ουκρανία μπορεί να βρουν τρόπους να απευθυνθούν στο ένστικτο του Τραμπ για συμφωνίες.

Ένα σχέδιο που θα επιτρέψει στον Τραμπ να μειώσει την αμερικανική στρατιωτική παρουσία στην Ευρώπη, ενώ ταυτόχρονα θα του επιτρέψει να διακηρύξει ότι «έφερε την ειρήνη», μπορεί να αποδειχθεί μια ιδανική λύση. Ωστόσο, οι πόλεμοι είναι χαοτικοί και η πρόοδος της Ρωσίας αλλάζει την πραγματικότητα στο πεδίο.

Οι επόμενοι δύο μήνες, μέχρι την ορκωμοσία του Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου, είναι κρίσιμοι για την εξέλιξη της σύγκρουσης.