Τι δεν μπορεί να λύσει η 90ήμερη αναστολή των δασμών από τον Τραμπ

Όταν, στις 9 Απριλίου, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανέστειλε για 90 ημέρες τους πιο παράλογους και καταστροφικούς δασμούς που ανακοίνωσε την προηγούμενη εβδομάδα προκαλώντας το απόλυτο χάος στις χρηματοπιστωτικές αγορές, ο δείκτης S&P 500 των αμερικανικών μετοχών ανέβηκε κατά 9,5%, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη ημερήσια άνοδο του σε σχεδόν 17 χρόνια, η Goldman Sachs αναίρεσε τις προβλέψεις της για ύφεση -οι πιθανότητες που έδινε άγγιζαν το 45%- και οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων -ένας ενδεικτικός δείκτης οικονομικής αβεβαιότητας – υποχώρησαν.

Με μία του ανάρτησή του στο Truth Social, ο Ντόναλντ Τραμπ φάνηκε να αντιστρέφει την κατάσταση, και τα πιο σκοτεινά σενάρια για την παγκόσμια οικονομία, που μέχρι τότε ανησυχούσαν τους επενδυτές, μοιάζουν τώρα λιγότερο πιθανά. Όμως κανείς δεν ξέρει τι είναι διατεθειμένος να κάνει στη συνέχεια ο Αμερικανός πρόεδρος και αυτό είναι το πρόβλημα.

Σε εκτενές άρθρο του ο Economist τονίζει πως δεν πρέπει να συγχέεται η διάσωση από την καταστροφή με την επιτυχία, καθώς το χάος που προκάλεσε με την ανακοίνωση των δασμών στο παγκόσμιο εμπόριο δεν έχει ιστορικό προηγούμενο. Μέσα σε 10 ημέρες κατάφερε να καταλύσει τις σταθερές εμπορικές σχέσεις που η Αμερική οικοδομούσε επί μισό αιώνα, αντικαθιστώντας τις με αυθαίρετες αποφάσεις που ανακοινώνονται στο Twitter – πολλές φορές χωρίς καν οι ίδιοι του οι σύμβουλοι να γνωρίζουν τι επακολουθεί. Την ίδια στιγμή κλιμακώνει τον εμπορικό πόλεμο με την Κίνα, τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, με τους δασμούς των ΗΠΑ να φτάνουν το 145%.

Παρά λοιπόν την αναστολή κάποιων δασμών, υπάρχει μια βαθύτερη οικονομική δυσφορία που όχι μόνο επικρατεί αλλά και εξαπλώνεται. Η αβεβαιότητα που προκαλούν οι ανατροπές στην εμπορική πολιτική των ΗΠΑ από τον Τραμπ δεν πρόκειται απλώς να εξατμιστεί, όπως σημειώνει σε ανάλυσή του το Vox, καθώς ακόμη και στο επίπεδο που βρίσκονται σήμερα, οι δασμοί ανατρέπουν την παγκόσμια εμπορική τάξη με τρόπους που είναι δύσκολο να προβλεφθούν. Αυτό αποτελεί πρόβλημα για τους επιχειρηματίες, τους επενδυτές και τους καθημερινούς Αμερικανούς που πλήττονται από τις αποφάσεις του.

Ακόμη όμως και μετά την προσωρινή αναστολή των δασμών, όπως τονίζει ο Economist, οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων παραμένουν υψηλές. Οι παγκόσμιες μετοχές είναι 11% κάτω από τα υψηλά του Φεβρουαρίου -και δικαιολογημένα. Ο Τραμπ έχει αυξήσει τον μέσο δασμολογικό συντελεστή της Αμερικής πάνω από το 25% από τον Ιανουάριο, με την υπόσχεση ότι θα επιβληθούν και άλλες επιβαρύνσεις, μεταξύ άλλων στις εισαγωγές φαρμάκων. Την ίδια στιγμή οι σύμβουλοι του προέδρου επιδεικνύουν εκπληκτική αδιαφορία για τη ζημιά που μπορούν να προκαλέσουν οι δασμοί στην οικονομία, καθώς κατά τη γνώμη τους, οι ξένοι πληρώνουν το “τίμημα” για τους δασμούς και οι πτώσεις της αγοράς πλήττουν μόνο τους πλούσιους επενδυτές. Ωστόσο, η πτώση του δολαρίου σχεδόν εγγυάται ότι οι δασμοί θα προκαλέσουν αύξηση των τιμών για τους Αμερικανούς καταναλωτές, πλήττοντας το πραγματικό εισόδημα των νοικοκυριών.

Δεν είναι όμως μόνο τα νοικοκυριά που ζουν σε καθεστώς αβεβαιότητας, αφού ο Τραμπ κατάφερε να ακυρώσει το κλίμα βεβαιότητας, τόσο για τις ΗΠΑ όσο και για τους εμπορικούς τους εταίρους, μιας και οι δασμοί του αγνοούν ακόμα και τις συμφωνίες που υπέγραψε κατά την πρώτη του θητεία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην είναι ασαφές τι ακριβώς επιδιώκει να επιτύχει ο Τραμπ στο διάστημα αυτό των 90 ημερών που θα διαρκέσει η αναστολή: οι φαινομενικοί στόχοι του να αποσπάσει παραχωρήσεις από άλλα έθνη και η επαναφορά των θέσεων παραγωγής συγκρούονται μεταξύ τους. Αν οι δασμοί μειωθούν, η επαναφορά της παραγωγής επί αμερικανικού εδάφους δεν θα συμβεί. Από την άλλη, αν οι εμπορικοί εταίροι υποψιάζονται ότι είναι αφοσιωμένος στον προστατευτισμό, γιατί να προσφέρουν παραχωρήσεις; Και ακόμη κι αν όλοι οι δασμοί αρθούν, η “Ημέρα Απελευθέρωσης” θα μείνει στη μνήμη κάθε επιχείρησης που χτίζει παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες.

Παρά τον αρχικό ενθουσιασμό της Wall Street, η αμερικανική οικονομία αντιμετωπίζει τώρα αυξημένη αβεβαιότητα λόγω των απερίσκεπτων απειλών για δασμούς του Τραμπ και της μόνο μερικής αναστροφής τους.

Πριν ο Τραμπ αναλάβει την προεδρία, πολλοί επενδυτές στοιχημάτιζαν σε μια “Trump put“, την ιδέα δηλαδή ότι ο πρόεδρος θα σχεδίαζε τις πολιτικές του για να ενισχύσει τη χρηματιστηριακή αγορά. Τότε, ένας ενιαίος δασμός 10% σε όλες τις εισαγωγές θεωρούνταν το χειρότερο σενάριο και αν υπολογίσουμε τους δασμούς που έχουν επιβληθεί για παράδειγμα στην Κίνα και σε άλλες χώρες, η κατάσταση μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

“Η αβεβαιότητα είναι αυτό που συνθλίβει τις αγορές αυτή τη στιγμή», δήλωσε ο Preston Caldwell, επικεφαλής οικονομολόγος της Morningstar στις ΗΠΑ, πριν από την αναστολή και ίσως αυτό να είναι και το μόνο που δεν μπορεί να λύσει η δασμολογική παύση του Τραμπ.