Τι κάνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για να γεφυρώσει το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων

Το 1957, με τη Συνθήκη τη Ρώμης, θεσμοθετήθηκε η αρχή της “ίσης αμοιβής για ίση εργασία”. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1995, υιοθετήθηκε η Διακήρυξη του Πεκίνου, η οποία στοχεύει στην εξασφάλιση μεγαλύτερης ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών ανά τον κόσμο.

Τον ίδιο στόχο έχει και η Παγκόσμια Διάσκεψη του ΟΗΕ για τις Γυναίκες, η οποία είναι αφοσιωμένη στην ισότητα των φύλων και στην ενδυνάμωση των γυναικών, καθώς και στην ένταξη της ισότητας των φύλων στους Στόχους της Αειφόρου Ανάπτυξης.

Παράλληλα, στο άρθρο 8 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναφέρεται ότι «σε όλες τις δράσεις της, η Ένωση επιδιώκει να εξαλειφθούν οι ανισότητες και να προαχθεί η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών».

Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια χάρη -και- στα παραπάνω, το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων παραμένει σημαντικό και οι ανισότητες μεταξύ ανδρών και γυναικών στην αγορά εργασίας εξακολουθούν να αποτελούν ένα σοβαρό ζήτημα.

Τι είναι το χάσμα αμοιβών μεταξύ των φύλων και πώς υπολογίζεται;

Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων είναι η διαφορά μεταξύ των μέσων ετήσιων αποδοχών μεταξύ γυναικών και ανδρών. Βασίζεται στους μισθούς που καταβάλλονται απευθείας στους εργαζόμενους πριν αφαιρεθεί ο φόρος εισοδήματος και οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Μόνο οι επιχειρήσεις με 10 εργαζομένους και άνω λαμβάνονται υπόψη στους υπολογισμούς. Η μέση διαφορά των αμοιβών μεταξύ των φύλων στην ΕΕ ανερχόταν στο 12.7% το 2021.

Ορισμένοι από τους λόγους για τις διαφορές στις αμοιβές των δύο φύλων είναι διαρθρωτικοί και σχετίζονται με διαφορές που αφορούν την εργασία, το επίπεδο εκπαίδευσης και την επαγγελματική εμπειρία.

Πόσο μεγάλη είναι η διαφορά αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων στην ΕΕ;

Στην ΕΕ, το χάσμα στις αμοιβές διαφέρει σημαντικά. Το 2021 είχαν καταγραφεί τα εξής ποσοστά μεταξύ των χωρών με το μεγαλύτερο χάσμα: Εσθονία (22,5%), στην Αυστρία (21,1%), στην Γερμανία (17,6%), στη Ουγγαρία (17,3%) και στην Σλοβακία (16,6%) .Το Λουξεμβούργο έχει κλείσει το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων. Άλλες χώρες με χαμηλότερες μισθολογικές διαφορές μεταξύ των δύο φύλων το 2021 είναι: η Ρουμανία (3,6%), η Σλοβενία (3,8%), η Πολωνία (4,5%) η Ιταλία (5%) και το Βέλγιο (5%).

Αξίζει να σημειωθεί πως οι γυναίκες στην ΕΕ κερδίζουν περίπου 12.7% λιγότερο ανά ώρα εργασίας από τους άνδρες. 

Όσον αφορά στη μερική απασχόληση, κατά μέσο όρο, οι γυναίκες συμπληρώνουν περισσότερες ώρες άμισθης εργασίας (φροντίδα παιδιών ή οικιακές εργασίες) σε σχέση με τους άντρες.

Σύμφωνα με στοιχεία του 2022, σχεδόν το ένα τρίτο των γυναικών (28%) εργάζεται με μερική απασχόληση, ενώ μόνο το 8% των ανδρών εργάζεται με μερική απασχόληση. Όταν λαμβάνεται υπόψη τόσο η απλήρωτη όσο και η αμειβόμενη εργασία, οι γυναίκες εργάζονται περισσότερες ώρες την εβδομάδα από τους άνδρες.

Οι γυναίκες είναι, επίσης, πολύ πιθανότερο να διακόψουν τη σταδιοδρομία τους ενώ μερικές από τις επαγγελματικές τους επιλογές επηρεάζονται από τις ευθύνες φροντίδας και οικογενειακής μέριμνας. Το 2018, το ένα τρίτο των εργαζόμενων γυναικών στην ΕΕ διέκοψαν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία για λόγους παιδικής µέριµνας, σε σύγκριση με το 1,3% των ανδρών.

Επίσης, περίπου το 24% της συνολικής διαφοράς αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων μπορεί να εξηγηθεί από την υπερεκπροσώπηση των γυναικών σε τομείς σχετικά χαμηλά αμειβόμενους, όπως η περίθαλψη, η υγεία ή η εκπαίδευση. Ο αριθμός των γυναικών στην επιστήμη, την τεχνολογία και τη μηχανική έχει αυξηθεί. Οι γυναίκες αντιπροσώπευαν το 41% του εργατικού δυναμικού το 2021.

Δείτε το Infographic του NEWS 24/7:

Τι κάνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη γεφύρωση του χάσματος

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ζητήσει τη λήψη μέτρων για τη γεφύρωση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ ανδρών και γυναικών και της διαφοράς των συντάξεων, που το 2019 άγγιζε το 29%.

Τον Δεκέμβριο του 2022, διαπραγματευτές από το Κοινοβούλιο και τις χώρες της ΕΕ συμφώνησαν ότι οι εταιρείες της ΕΕ πρέπει να αποκαλύπτουν πληροφορίες που διευκολύνουν τη σύγκριση των μισθών για όσους εργάζονται στον ίδιο εργοδότη, βοηθώντας στην αποκάλυψη των διαφορών στις αμοιβές μεταξύ των δύο φύλων.

Επιπλέον, το Κοινοβούλιο θέλει να διευκολύνει τις γυναίκες και τα κορίτσια να φτάσουν σε κορυφαίες θέσεις και να ενισχύσει την ισότητα των φύλων στα διοικητικά συμβούλια επιχειρήσεων.

Τον Νοέμβριο του 2022, οι ευρωβουλευτές ενέκριναν κανόνες, οι οποίοι στοχεύουν στη θέσπιση διαφανών διαδικασιών πρόσληψης, έτσι ώστε τουλάχιστον το 40% των θέσεων μη εκτελεστικών διευθυντών ή το 33% όλων των θέσεων διευθυντών να καταλαμβάνονται από γυναίκες μέχρι το τέλος Ιουνίου 2026.

Τον Μάρτιο του 2023 το Κοινοβούλιο ενέκρινε αυτούς τους νέους κανόνες για τα δεσμευτικά μέτρα διαφάνειας των αμοιβών. Εάν η αναφορά αμοιβών δείχνει διαφορά αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων τουλάχιστον 5%, οι εργοδότες θα πρέπει να διενεργήσουν κοινή εκτίμηση αμοιβών σε συνεργασία με τους εκπροσώπους των εργαζομένων. Οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να επιβάλλουν κυρώσεις, όπως πρόστιμα, για εργοδότες που παραβιάζουν τους κανόνες. Οι προκηρύξεις κενών θέσεων και οι τίτλοι εργασίας θα πρέπει να είναι ουδέτεροι ως προς το φύλο. Το Συμβούλιο πρέπει ακόμη να εγκρίνει επίσημα τη συμφωνία για να τεθούν σε ισχύ οι κανόνες.

Οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να επιβάλλουν κυρώσεις, όπως πρόστιμα, για εργοδότες που παραβιάζουν τους κανόνες. Οι προκηρύξεις κενών θέσεων και οι τίτλοι εργασίας θα πρέπει να είναι ουδέτεροι ως προς το φύλο.

Η πρόταση για τους νέους κανόνες ακολουθεί το ψήφισμα του Κοινοβουλίου σχετικά με τη Στρατηγική της ΕΕ για την Ισότητα των Φύλων από τον Ιανουάριο του 2021, στο οποίο οι ευρωβουλευτές κάλεσαν την Επιτροπή να καταρτίσει ένα φιλόδοξο νέο σχέδιο δράσης για το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων με σαφείς στόχους για τις χώρες της ΕΕ να μειώσουν τις αμοιβές των φύλων κενό τα επόμενα πέντε χρόνια.