Τι κάνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τα άτομα με αναπηρία στην Ευρώπη

Περίπου 87 εκατομμύρια ενήλικα άτομα στην ΕΕ έχουν κάποια μορφή αναπηρίας, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2022. Ο συνολικός αριθμός, με βάση τα νεότερα δεδομένα της Eurostat, ανέρχεται στα 101 εκατομμύρια.

Το 2022 το 27% του πληθυσμού της ΕΕ ηλικίας άνω των 16 ετών είχε κάποια μορφή αναπηρίας, ποσοστό που ισοδυναμεί με 1 στους 4 ενήλικες στην ΕΕ.

Βρισκόμαστε στο 2024 και όμως πολλά άτομα με αναπηρία στην Ευρώπη εξακολουθούν να μην έχουν τις ίδιες ευκαιρίες στη ζωή τους με άλλα άτομα: Στο σχολείο, στην εργασία, στις υποδομές, στις υπηρεσίες, μπορεί να αντιμετωπίσουν αδικία, διακρίσεις, δυσκολίας πρόσβασης.

Τα στοιχεία το επιβεβαιώνουν: Το 51% των ατόμων με αναπηρία εργάζονται. Στα άτομα χωρίς αναπηρία, το ποσοστό αγγίζει ή ξεπερνά τοπ 75 %.  Το 29,4% των ατόμων με αναπηρία έχουν πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, σε σύγκριση με το 43,8 % των ατόμων χωρίς αναπηρία.

Την ίδια ώρα, ένα στα δύο άτομα με αναπηρία νιώθει ότι υφίσταται διακρίσεις, ενώ είναι 50 % πιθανότερο να αντιμετωπίσουν φτώχεια και κοινωνικό αποκλεισμό.

Τι κάνει, όμως, η Ε.Ε. και δη το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την προσβασιμότητά και τη βελτίωση της καθημερινότητας τους;

Ας τα πάρουμε από την αρχή. Η σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία ορίζει τα άτομα με αναπηρία ως αυτά «με μακροχρόνιες σωματικές, νοητικές, πνευματικές ή αισθητηριακές βλάβες, οι οποίες σε αλληλεπίδραση με διάφορα εμπόδια δύνανται να παρεμποδίσουν την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους στην κοινωνία σε ίση βάση με τους άλλους».

Ένα σημαντικό βήμα σε επίπεδο Ε.Ε. έγινε το 2020 με ορίζοντα 9ετίας. Μετά από συστάσεις του Κοινοβουλίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθετήσε μια φιλόδοξη στρατηγική για την περίοδο 2021-2030. Αυτό προέβλεπε την ενσωμάτωση των δικαιωμάτων όλων των ατόμων με αναπηρία σε όλες τις πολιτικές, τα μέτρα προστασίας τους από υγειονομικές κρίσεις όπως της COVID-19, αλλά και την ίση πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, απασχόληση, δημόσιες συγκοινωνίες και στέγαση.

Χάρη στην ευρωπαϊκή στρατηγική για την αναπηρία τέθηκε σε εφαρμογή η ευρωπαϊκή πράξη για την προσβασιμότητα, η οποία διασφαλίζει ότι περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες είναι προσβάσιμα σε άτομα με αναπηρία.

Δύο χρόνια αργότερα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έκανε πρότεινε μέτρα με στόχο ένα νέο κοινωνικό, νομικό και πολιτικό πλαίσιο δικαιωμάτων που θα οδηγήσει στην εξάλειψη στερεοτύπων και λανθασμένων αντιλήψεων. Οι Ευρωβουλευτές ζήτησαν καλύτερη χρήση των ευρωπαϊκών κονδυλίων, καμία χρηματοδότηση σε δομές απομόνωσης, ευρωπαϊκούς κανόνες για την κοινωνική ένταξη και τις προσβάσιμες κοινότητες, αλλά και ευρωπαϊκή νομοθεσία για χώρους εργασίας χωρίς αποκλεισμούς.

Παράλληλα, ζήτησαν από την Επιτροπή να αναπτύξει ένα ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο για επιχειρήσεις χωρίς αποκλεισμούς και να αρχίσει την αναθεώρηση της οδηγίας για την ισότητα στην απασχόληση..

Το 2023, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διοργάνωσε την πρώτη του εβδομάδα για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, με στόχο να ευαισθητοποιήσει και να ενισχύσει τον δημόσιο διάλογο για να διασφαλίσει ότι όλα τα άτομα με αναπηρία μπορούν να ασκήσουν τα δικαιώματά τους.

Φέτος, ένα ακόμη σημαντικό βήμα έγινε με την έγκριση από το ΕΚ των πανευρωπαϊκών καρτών αναπηρίας και στάθμευσης. Στόχος της η ίση πρόσβαση σε προνομιακούς όρους, όπως μειωμένα ή μηδενικά τέλη εισόδου, πρόσβαση κατά προτεραιότητα και πρόσβαση σε ειδικές θέσεις στάθμευσης.