Τι πραγματικά θέλει ο Τραμπ από τους δασμούς – Οι αντιφάσεις στο σχέδιό του

Ο Ντόναλντ Τραμπ πιστεύει ότι οι δασμοί είναι πανάκεια: ένα οικονομικό εργαλείο που μπορεί να αναβιώσει τη μεταποιητική βιομηχανία των ΗΠΑ, να αναγκάσει ξένες χώρες να υποχωρήσουν σε κρίσιμες διαφωνίες, να αποκαταστήσει την εμπορική ισορροπία και να εισπράξει τεράστια έσοδα που θα μπορούσαν να μειώσουν το έλλειμμα των ΗΠΑ και τους φόρους των Αμερικανών πολιτών.

Όπως γράφει το CNN σε ανάλυσή του, ο Τραμπ έχει εν μέρει δίκιο ότι οι δασμοί μπορούν να επιτύχουν ορισμένους από αυτούς τους στόχους: Όταν χρησιμοποιούνται σωστά, μπορούν να ενισχύσουν την εγχώρια παραγωγή καθιστώντας τα εισαγόμενα προϊόντα ακριβότερα. Επειδή η αμερικανική οικονομία είναι τεράστια και διαφοροποιημένη, οι ΗΠΑ δεν εξαρτώνται από το εμπόριο όσο οι γείτονές τους, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσαν να προκαλέσουν σοβαρή ζημιά στις οικονομίες άλλων χωρών χωρίς να ρίξουν τη δική τους σε ύφεση. Τα έσοδα από τους δασμούς θα μπορούσαν, επίσης, να αντισταθμίσουν μέρος του ελλείμματος.

Ωστόσο, όπως λέει και η γνωστή φράση: «Αν κάτι ακούγεται πολύ καλό για να είναι αληθινό, συνήθως δεν είναι».

Οι αντιφάσεις στο σχέδιο δασμών του Τραμπ

Το πρόβλημα με το σχέδιο του Τραμπ είναι ότι οι δασμοί δεν μπορούν να επιτύχουν όλους αυτούς τους στόχους ταυτόχρονα. Και αυτό γιατί οι στόχοι του συχνά αντικρούονται μεταξύ τους.

Για παράδειγμα:

Αν οι δασμοί χρησιμοποιούνται ως μέσο πίεσης προς άλλες χώρες, τότε θα πρέπει να καταργηθούν όταν αυτές συμμορφωθούν – που σημαίνει ότι δεν θα υπάρχουν πλέον δασμοί για να αποκαταστήσουν την εμπορική ισορροπία.

Αν οι δασμοί αποσκοπούν στην τόνωση του μεταποιητικού τομέα των ΗΠΑ, δεν μπορούν ταυτόχρονα να αυξήσουν τα έσοδα για τη μείωση του ελλείμματος – αν οι Αμερικανοί σταματήσουν να αγοράζουν ξένα προϊόντα, τότε ποιος θα πληρώνει δασμούς για αυτά;

Επιπλέον, το σχέδιο του Τραμπ μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά στην αμερικανική οικονομία παρά οφέλη.

Ο ίδιος παραδέχτηκε πρόσφατα ότι οι δασμοί θα προκαλέσουν “αναταραχή”, ενώ τη Δευτέρα, οι αγορές κατέρρευσαν μετά την άρνησή του να προβλέψει αν οι ΗΠΑ θα αποφύγουν την ύφεση λόγω των εμπορικών πολιτικών του.

Παρόλα αυτά, ο Τραμπ παραμένει ένθερμος υποστηρικτής των δασμών. Συχνά επαινεί τον πρώην πρόεδρο Γουίλιαμ ΜακΚίνλεϊ, ο οποίος πριν από 100 χρόνια είχε επιβάλει υψηλούς δασμούς στις ξένες χώρες, σε μια εποχή που οι ΗΠΑ δεν είχαν ακόμα φόρο εισοδήματος. Ο ίδιος ο Τραμπ έχει δηλώσει πολλές φορές ότι ο “δασμός” είναι μια “όμορφη λέξη” που θα κάνει ξανά την Αμερική πλούσια.

Παρά τις συνεχείς καθυστερήσεις και υπαναχωρήσεις, ο Τραμπ φαίνεται αποφασισμένος να επιβάλει τεράστιους δασμούς σε εισαγόμενα προϊόντα από τις 2 Απριλίου, για μια σειρά από λόγους.

Ο Τραμπ επιβάλλει επιπλέον δασμούς 25% τον Καναδά

Ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε την Τρίτη (11/03) ότι θα αυξήσει τους δασμούς για τον χάλυβα και το αλουμίνιο που εισέρχεται στις ΗΠΑ από τον Καναδά στο 50%.

Δασμοί της τάξης του 25% επρόκειτο να εφαρμοστούν την Τετάρτη, αλλά ο Αμερικανός πρόεδρος αποφάσισε να αυξήσει το ποσοστό, αντιδρώντας στη νέα τιμολογιακή πολιτική του Οντάριο για το ρεύμα που τροφοδοτεί τις βόρειες ΗΠΑ.

Κατηγορώντας το Οντάριο του Καναδά για την απόφαση αύξησης κατά 25% στις τιμές για την ηλεκτρική ενέργεια που μεταβιβάζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Τραμπ διεμήνυσε πως έδωσε εντολή στον υπουργό Εμπορίου να επιβάλει πρόσθετους δασμούς 25%.

Δασμοί για την αντιμετώπιση του φεντανύλης και της παράτυπης μετανάστευσης

Ο Τραμπ δήλωσε ότι οι δασμοί 20% στην Κίνα, 25% στο Μεξικό και 25% ή 50% (όπως δήλωσε) στον Καναδά (οι οποίοι καθυστέρησαν, αλλά τώρα είναι προγραμματισμένοι να τεθούν σε ισχύ στις 2 Απριλίου) έχουν ως στόχο να πιέσουν τις χώρες αυτές να σταματήσουν τη ροή φεντανύλης και την παράτυπη μετανάστευση προς τις ΗΠΑ.

Ο Υπουργός Εμπορίου, Χάουαρντ Λάτνικ, δήλωσε επανειλημμένα ότι οι καθυστερημένοι δασμοί θα παραμείνουν σε ισχύ έως ότου ο Τραμπ πιστέψει ότι οι χώρες έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο στον περιορισμό της εισόδου φεντανύλης.

«Αν η φεντανύλη σταματήσει, τότε αυτοί (οι δασμοί) θα αρθούν», δήλωσε ο Λάτνικ την Κυριακή στην εκπομπή Meet the Press του NBC. «Αν όμως δεν σταματήσει ή αν ο Τραμπ δεν είναι σίγουρος γι’ αυτό, οι δασμοί θα παραμείνουν μέχρι να αισθανθεί άνετα. Είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Πρέπει να σώσουμε αμερικανικές ζωές».

Ο επικεφαλής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου, Κέβιν Χάσετ, επανέλαβε σε συνέντευξή του στο ABC News ότι οι δασμοί «δεν είναι εμπορικός πόλεμος, αλλά πόλεμος κατά των ναρκωτικών».

Οι δασμοί ως εργαλείο συγκέντρωσης εσόδων

Την ίδια στιγμή, ο Τραμπ κάνει εξωφρενικές εκτιμήσεις για τα έσοδα που μπορούν να αποφέρουν οι δασμοί.

«Θα εισπράξουμε τρισεκατομμύρια και τρισεκατομμύρια δολάρια και θα δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας όπως ποτέ άλλοτε», δήλωσε στην πρόσφατη ομιλία του στο Κογκρέσο.

«Οι δασμοί αφορούν το να κάνουμε την Αμερική πλούσια ξανά και να την κάνουμε σπουδαία ξανά», πρόσθεσε.

Ο Τραμπ υπόσχεται αμύθητα πλούτη από τους δασμούς – αλλά είναι αυτό ρεαλιστικό;

«Θα γίνουμε τόσο πλούσιοι που δεν θα ξέρετε πού να ξοδέψετε όλα αυτά τα χρήματα», δήλωσε ο Ντόναλντ Τραμπ την Κυριακή, μιλώντας στους δημοσιογράφους μέσα στο Air Force One.

Η Επιτροπή για έναν Υπεύθυνο Ομοσπονδιακό Προϋπολογισμό εκτιμά ότι οι δασμοί του Τραμπ σε Κίνα, Μεξικό και Καναδά θα μπορούσαν να αποφέρουν περίπου 120 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως και 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια μέσα σε 10 χρόνια.

Όμως υπάρχει ένα πρόβλημα: Αυτοί οι δασμοί δεν έχουν σχεδιαστεί για να παραμείνουν σε ισχύ τόσο καιρό.

Η κυβέρνηση του Τραμπ υποστηρίζει ότι οι δασμοί θα αρθούν αν επιλυθεί το πρόβλημα της φεντανύλης – κάτι που σημαίνει ότι ιδανικά, δεν θα πρέπει να ισχύουν για μια ολόκληρη δεκαετία.

Μάλιστα, ο επικεφαλής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου, Κέβιν Χάσετ, ανέφερε ότι η πρόοδος στον πόλεμο κατά της φεντανύλης είναι ο λόγος που ο Τραμπ ανέβαλε δύο φορές τους δασμούς σε Καναδά και Μεξικό.

«Καθώς βλέπαμε ότι σημειώνουν πρόοδο στον πόλεμο κατά των ναρκωτικών, χαλαρώσαμε κάποιους από τους δασμούς που τους είχαμε επιβάλει, γιατί βλέπαμε πρόοδο», δήλωσε ο Χάσετ.

Δασμοί και θέσεις εργασίας στη μεταποίηση

«Σας λέω, απλώς παρακολουθήστε. Θα έχουμε δουλειές. Θα έχουμε ανοιχτά εργοστάσια. Θα είναι υπέροχο», δήλωσε ο Τραμπ την Κυριακή, μιλώντας στο Air Force One.

Για να το πετύχει αυτό, ο Τραμπ έχει επανειλημμένα υποστηρίξει χαμηλότερους φόρους για την εγχώρια παραγωγή και υψηλότερους δασμούς στα εισαγόμενα προϊόντα.

Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης ομιλίας του στο Κογκρέσο, ο Τραμπ ανέφερε ένα από τα βασικά επιχειρήματά του υπέρ των δασμών:

«Θέλουμε να μειώσουμε τους φόρους στην εγχώρια παραγωγή και σε όλη τη μεταποίηση», δήλωσε. «Αν όμως δεν φτιάχνεις το προϊόν σου στην Αμερική, τότε, υπό τη διακυβέρνηση Τραμπ, θα πληρώνεις δασμό – και σε ορισμένες περιπτώσεις, έναν πολύ υψηλό».

Πρόκειται για μια τακτική “καρότου και μαστιγίου” στην εμπορική πολιτική, την οποία ο Τραμπ υποστηρίζει ότι θα αναβιώσει τη βιομηχανία των ΗΠΑ.

«Αυτό, σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες πολιτικές μας, θα επιτρέψει στη βιομηχανία αυτοκινήτων μας να εκτοξευθεί. Θα εκτοξευθεί», είπε την περασμένη εβδομάδα.

Ο Τραμπ υπενθυμίζει συνεχώς στις εταιρείες:

«Αν φτιάχνετε τα προϊόντα σας στην Αμερική, δεν πληρώνετε δασμούς. Αν όμως δεν το κάνετε, τότε θα πληρώσετε».

Ωστόσο, αν οι επιχειρήσεις ακολουθήσουν τις προτροπές του Τραμπ και μεταφέρουν την παραγωγή τους στις ΗΠΑ, τότε η κυβέρνηση δεν θα έχει πλέον έσοδα από δασμούς.

Πληρωμή του χρέους και μείωση φόρων μέσω δασμών

Στα πρώτα του μέτρα ως πρόεδρος στη δεύτερη θητεία του, ο Τραμπ διέταξε το Υπουργείο Οικονομικών να διερευνήσει αν θα μπορούσε να δημιουργήσει μια “Υπηρεσία Εξωτερικών Εσόδων” (External Revenue Service) με σκοπό τη συλλογή εσόδων από δασμούς για την αποπληρωμή του αμερικανικού χρέους και τη μείωση των φόρων.

«Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την Υπηρεσία Εξωτερικών Εσόδων και ο στόχος του είναι πολύ απλός: να καταργήσει την Εσωτερική Υπηρεσία Εσόδων (IRS) και να κάνει όλους τους ξένους να πληρώσουν», δήλωσε ο Υπουργός Εμπορίου, Χάουαρντ Λάτνικ, στο Fox News στα τέλη Φεβρουαρίου.

Με άλλα λόγια, σύμφωνα με τον Τραμπ, οι ΗΠΑ θα συγκεντρώσουν τόσο πολλά έσοδα από δασμούς, ώστε οι Αμερικανοί δεν θα χρειάζεται πλέον να πληρώνουν φόρο εισοδήματος.

Το πρόβλημα:

Οι ΗΠΑ εισπράττουν περίπου 3 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως από φόρους εισοδήματος. Ταυτόχρονα, εισάγουν αγαθά αξίας περίπου 3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως.

Αυτό σημαίνει ότι για να αντικατασταθούν πλήρως οι φόροι εισοδήματος με δασμούς, οι δασμοί θα έπρεπε να είναι τουλάχιστον 100% σε όλα τα εισαγόμενα προϊόντα – ένα εξωπραγματικό ποσοστό, που θα προκαλούσε τεράστιες αυξήσεις τιμών για τους Αμερικανούς καταναλωτές.

Αυτό σχεδόν σίγουρα δεν πρόκειται να συμβεί. Αλλά οι υψηλότερες τιμές θα μπορούσαν να μειώσουν τις καταναλωτικές δαπάνες, πλήττοντας την οικονομία – και τις ίδιες τις βιομηχανίες που οι δασμοί υποτίθεται ότι θα βοηθούσαν.

Ο Τραμπ υπόσχεται “δίκαιο εμπόριο” μέσω δασμών

«Μας εκμεταλλεύονται εδώ και δεκαετίες σχεδόν όλες οι χώρες του κόσμου και δεν θα το επιτρέψουμε άλλο», δήλωσε ο Τραμπ την περασμένη εβδομάδα στην ομιλία του.

«Άλλες χώρες χρησιμοποιούν δασμούς εναντίον μας εδώ και δεκαετίες. Τώρα ήρθε η σειρά μας να τους χρησιμοποιήσουμε εναντίον τους».

Ο Τραμπ έχει υποσχεθεί την επιβολή “αντισταθμιστικών δασμών” σε μια σειρά προϊόντων από τις 2 Απριλίου, ώστε να ταιριάζουν δολάριο προς δολάριο με τους δασμούς που επιβάλλουν οι ξένες χώρες στις ΗΠΑ.

Όταν οι ΗΠΑ επιβαρύνονται με υψηλότερους δασμούς και αντιμετωπίζουν εμπορικό έλλειμμα με άλλες χώρες, ο Τραμπ συχνά χαρακτηρίζει λανθασμένα αυτό ως “επιχορήγηση” ή “ζημία”.

«Στην πραγματικότητα, λαμβάνουν επιδοτήσεις εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων», είπε στην ομιλία του. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρόκειται να το κάνουν αυτό πλέον».

Ωστόσο, οι περισσότεροι οικονομολόγοι διαφωνούν με τον Τραμπ, καθώς τα εμπορικά ελλείμματα δεν είναι ζημίες ή επιδοτήσεις.

Στην πραγματικότητα, ένα εμπορικό έλλειμμα μπορεί να αντικατοπτρίζει μια ισχυρή οικονομία.

Οι δασμοί δεν είναι πιθανό να μειώσουν σημαντικά το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ. Αν το έκαναν, θα μπορούσε να σημαίνει ότι η αμερικανική αγοραστική δύναμη εξασθενεί.