Η νέα φάση του πολέμου μετά την επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν

Η επίθεση του Ισραήλ εναντίον του Ιράν, το πρωί του Σαββάτου Σάββατο (26/10), σηματοδότησε την έναρξη μιας νέας και πιο επικίνδυνης φάσης στη μακροχρόνια σύγκρουση μεταξύ των δύο χωρών, ωστόσο αναλυτές εκτιμούν πως τουλάχιστον για την ώρα, φαίνεται ότι δεν θα οδηγήσει σε ολοκληρωτικό πόλεμο.

Με την επίθεση αυτή, το Ισραήλ ουσιαστικά αναγνώρισε για πρώτη φορά τη διεξαγωγή στρατιωτικής επιχείρησης εντός του Ιράν, ενώ για χρόνια διατηρούσε “σιγή ιχθύος” για τις δολοφονίες και το σαμποτάζ σε ιρανικό έδαφος. Ήταν, επίσης, μια από τις ελάχιστες επιθέσεις στο Ιράν από ξένη πολεμική αεροπορία μετά τον πόλεμο με το Ιράκ, τη δεκαετία του 1980.

Αν και πρόκειται για ένα γεγονός μεγάλης σημασίας, το Ιράν δεν έθεσε χρονοδιάγραμμα για πιθανά αντίποινα. Το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε ότι, ενώ το Ιράν «είναι υποχρεωμένο να υπερασπιστεί τον εαυτό του», αναγνωρίζει τις «ευθύνες του για την περιφερειακή ειρήνη και ασφάλεια», αποφεύγοντας τον επιθετικό τόνο που χαρακτήριζε τις αρχικές του αντιδράσεις σε προηγούμενες ισραηλινές επιθέσεις.

Όπως γράφουν οι New York Times, η αντίδραση αυτή μετριάζει τους φόβους για γενικευμένη σύγκρουση.

«Τα χρόνια του σκιώδους πολέμου έχουν πλέον περάσει σε μια φανερή σύγκρουση — αν και προς το παρόν διαχειρίσιμη», επισημαίνει η Ellie Geranmayeh, ειδική σε θέματα Ιράν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων. «Η Τεχεράνη μπορεί να αποδεχθεί αυτές τις επιθέσεις κατά στρατιωτικών εγκαταστάσεων, χωρίς να ανταποδώσει με τρόπο που θα προκαλέσει νέα αντίδραση από το Ισραήλ» προσθέτει.

Μετά από σημαντικές πιέσεις που δέχτηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες για να μειώσει το εύρος της επίθεσης, το Ισραήλ απέφυγε να χτυπήσει εγκαταστάσεις πυρηνικών και παραγωγής πετρελαίου. Το Σάββατο, τα μαχητικά του Ισραήλ επικεντρώθηκαν σε περίπου 20 στρατιωτικές εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων συστημάτων αεράμυνας, ραντάρ και εγκαταστάσεων παραγωγής πυραύλων, σύμφωνα με Ισραηλινούς αξιωματούχους.

«Είναι δυνατόν και για τις δύο πλευρές να κλείσουν αυτόν τον γύρο σύγκρουσης, και να μη δούμε μια ιρανική αντεπίθεση — ή αν τη δούμε, θα είναι μικρής κλίμακας», δηλώνει ο Yoel Guzansky, Ισραηλινός ειδικός στο Ιράν στο Ινστιτούτο Μελετών Εθνικής Ασφάλειας.

Ωστόσο, οι αναλυτές προειδοποιούν ότι, ακόμη κι αν αποφευχθεί αυτή τη στιγμή η κλιμάκωση, το Ιράν και το Ισραήλ είναι πιο κοντά από ποτέ σε έναν γενικευμένο πόλεμο.

Το Ισραήλ παραμένει σε πόλεμο με τη Χεζμπολάχ, σύμμαχο και υποστηρικτή του Ιράν στον Λίβανο, όπου οι ισραηλινές δυνάμεις διεξάγουν εκτεταμένες αεροπορικές και χερσαίες επιχειρήσεις. Συνεχίζει, επίσης, να πολεμά στη Λωρίδα της Γάζας εναντίον της Χαμάς, επίσης συμμάχου του Ιράν. Αυτές οι συγκρούσεις δεν φαίνεται πως θα τελειώσουν άμεσα και κάθε μία από αυτές μπορεί να πυροδοτήσει περαιτέρω κλιμάκωση μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν, το οποίο έχει αποδειχτεί ολοένα και πιο πρόθυμο να επιτεθεί στο Ισραήλ για να υπερασπιστεί τους συμμάχους του.

Για χρόνια, οι δύο χώρες διεξήγαγαν έναν μυστικό πόλεμο, στον οποίο κάθε πλευρά υπονόμευε τα συμφέροντα της άλλης και παρείχε υποστήριξη στους αντιπάλους της άλλης, σπάνια αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τις επιθέσεις. Αυτή η σκιώδης σύγκρουση μετατράπηκε σε ανοιχτή αντιπαράθεση μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ τον Οκτώβριο, πυροδοτώντας την αντεπίθεση του Ισραήλ στη Γάζα και προκαλώντας μια περιφερειακή σύγκρουση μεταξύ του Ισραήλ, του Ιράν και των συμμάχων τους.

Ο πόλεμος στη Γάζα προκάλεσε τους άλλους συμμάχους του Ιράν στη Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένης της Χεζμπολάχ, να επιτεθούν στο Ισραήλ σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τον Παλαιστίνιο σύμμαχό τους. Σε απάντηση, το Ισραήλ κλιμάκωσε τις επιθέσεις στα ιρανικά συμφέροντα σε όλη την περιοχή, οδηγώντας σε άμεσες ανταλλαγές μεταξύ των δύο χωρών, αρχικά τον Απρίλιο και τώρα τον Οκτώβριο.

Συγκρατημένο το Ισραήλ εν όψει των εκλογών στις ΗΠΑ

Ορισμένοι αναλυτές φοβούνται ότι το Ισραήλ, αν και εμφανίστηκε ιδιαίτερα συγκρατημένο στην επίθεση του Σαββάτου, έθεσε τις βάσεις για μια μεγαλύτερη επίθεση μετά τις προεδρικές εκλογές των Ηνωμένων Πολιτειών στις αρχές Νοεμβρίου. Με τις εκλογές αναμένεται να ξεκινήσει μια περίοδος μετάβασης, κατά την οποία η επιρροή και η εστίαση της προσοχής της Ουάσινγκτον στη σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ θα είναι μειωμένη.

Πλήττοντας τις ιρανικές αμυντικές υποδομές και τα συστήματα ραντάρ, όπως γράφουν οι NYT, το Ισραήλ έκανε πιο εύκολη την επίθεση των μαχητικών του αεροσκαφών στο Ιράν στο μέλλον, μια κίνηση που μπορεί είτε να αποθαρρύνει την Τεχεράνη από το να απαντήσει δυναμικά είτε να ενθαρρύνει το Ισραήλ να επιχειρήσει περαιτέρω επιθέσεις, είτε και τα δύο.

«Θα υπάρξει ανακούφιση σε όλο το Ιράν δεδομένου ότι οι ΗΠΑ κατάφεραν να συγκρατήσουν τον Νετανιάχου προς το παρόν», είπε η κ. Geranmayeh. «Αλλά υπάρχει ο φόβος ότι αυτό είναι προσωρινό ενόψει των εκλογών στις ΗΠΑ. Δεν αποκλείεται στο μέλλον να δούμε νέες ισραηλινές επιθέσεις στο εσωτερικό του Ιράν, και η επίθεση αυτήν να ήταν απλά ένα “παράθυρο” για περαιτέρω εξάντληση των ιρανικών δυνατοτήτων».