Τι συμβαίνει με τους αντάρτες στη Συρία;

Ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία βρίσκεται ξανά στο προσκήνιο, μετά από μια αιφνιδιαστική επίθεση μιας νέας συμμαχίας ανταρτών, που κατέλαβαν τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, το Χαλέπι.

Πρόκειται για την πρώτη φορά που οι αντιπολιτευόμενες δυνάμεις καταλαμβάνουν εδάφη στο Χαλέπι από το 2016, διακόπτοντας το αδιέξοδο ενός πολέμου που δεν τερματίστηκε ποτέ επίσημα.

Η αναζωπύρωση της σύγκρουσης, που έχει σκοτώσει περισσότερους από 300.000 ανθρώπους και έχει οδηγήσει σχεδόν 6 εκατ. πρόσφυγες εκτός της χώρας, έχει σημαντικές επιπτώσεις στην περιοχή και πέρα από αυτή.

Ακολουθούν όσα πρέπει να γνωρίζουμε για την κατάσταση στη Συρία.

Τι συνέβη στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας

Στην κορύφωση της Αραβικής Άνοιξης το 2011, διαδηλωτές υπέρ της δημοκρατίας βγήκαν στους δρόμους στη Συρία, ζητώντας την απομάκρυνση του αυταρχικού Προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ.

Οι διαδηλωτές αντιμετωπίστηκαν με φονική καταστολή. Καθώς οι δυνάμεις του Άσαντ κατέπνιγαν το δημοκρατικό κίνημα, σχηματίστηκε μια ένοπλη αντιπολίτευση, αποτελούμενη από μικρές οργανικές πολιτοφυλακές και λιποτάκτες από τον συριακό στρατό.

Οι αντιπολιτευόμενες δυνάμεις -αποκεντρωμένες, με διαφορετικές ιδεολογίες, αλλά με κοινό στόχο την ανατροπή του Άσαντ- υποστηρίχθηκαν από ξένες δυνάμεις, όπως η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και οι ΗΠΑ.

Καθώς οι αντικυβερνητικές δυνάμεις ισχυροποιούνταν, οι σύμμαχοι της Συρίας -το Ιράν και η Ρωσία- ενίσχυσαν την υποστήριξή τους. Στο έδαφος, η Φρουρά της Επανάστασης του Ιράν και η λιβανέζικη Χεζμπολάχ συνέβαλαν στις μάχες κατά των ένοπλων ανταρτών. Στους αιθέρες, η συριακή αεροπορία ενισχύθηκε από τα ρωσικά πολεμικά αεροσκάφη.

Εξτρεμιστές ισλαμιστές, όπως η Αλ Κάιντα, εισχώρησαν στη σύγκρουση, βάζοντας κοινούς στόχους με τη μετριοπαθή συριακή αντιπολίτευση, η οποία ωστόσο δεν καλωσόρισε την τζιχαντιστική εμπλοκή.

Το 2014, οι εξτρεμιστές κυριάρχησαν και το ISIS άρχισε να σαρώνει τη χώρα. Φοβούμενη ότι η Συρία θα γίνει μόνιμο κέντρο τρομοκρατίας, μια διεθνής συμμαχία υπό την ηγεσία των ΗΠΑ παρενέβη, εστιάζοντας στην εξάλειψη της οργάνωσης, χωρίς όμως να συγκρουστεί με το καθεστώς της Συρίας.

Οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), ένας σύμμαχος των ΗΠΑ αποτελούμενος από Κούρδους μαχητές, πολέμησαν κατά του ISIS, τερματίζοντας ουσιαστικά την εδαφική ύπαρξη της οργάνωσης.

Το 2020, η Ρωσία και η Τουρκία συμφώνησαν σε κατάπαυση του πυρός στην τελευταία επαρχία υπό τον έλεγχο της αντιπολίτευσης, το Ιντλίμπ, δημιουργώντας έναν διάδρομο ασφαλείας με κοινές περιπολίες.

Γιατί αναζωπυρώθηκε η σύγκρουση;

Η επίθεση ξεκίνησε την περασμένη Τετάρτη (27/11), μετά τη δημιουργία μιας νέας συμμαχίας ανταρτών με την ονομασία «Στρατιωτική Διοίκηση Επιχειρήσεων».

Οι αντάρτες κατέλαβαν γρήγορα χωριά έξω από το Χαλέπι και σύμφωνα με όσα υποστηρίζουν οι κάτοικοι, ελέγχουν πλέον μεγάλο μέρος της πόλης, αντιμετωπίζοντας μικρή αντίσταση.

Οι μαχητές δηλώνουν ότι επιδιώκουν την απελευθέρωση κατεχόμενων εδαφών, αντιδρώντας στις εντατικοποιημένες επιθέσεις των κυβερνητικών δυνάμεων και των φιλοϊρανικών πολιτοφυλακών.

Η αντεπίθεση των ανταρτών φαίνεται να εκμεταλλεύεται την αποδυνάμωση της κυβέρνησης Άσαντ, της οποίας οι βασικοί σύμμαχοι είναι απορροφημένοι σε άλλες συγκρούσεις.

Σε απάντηση, οι ρωσικές και συριακές αεροπορικές δυνάμεις εξαπέλυσαν επιθέσεις στις επαρχίες Χαλεπίου και Ιντλίμπ.

Η Ρωσία έχει διοχετεύσει μεγάλο μέρος των πόρων της στον πόλεμο εκεί, ενώ το Ιράν έχει δεχθεί πολλαπλά πλήγματα από το Ισραήλ, ιδιαίτερα εναντίον της Χεζμπολάχ.

Η απώλεια του Χαλεπίου αποτελεί σημαντικό πλήγμα για τις δυνάμεις του Άσαντ. Μια πόλη με τεράστια ιστορική σημασία, το Χαλέπι ήταν το κύριο προπύργιο των ανταρτών μέχρι την κατάληψή του από τον Άσαντ το 2016. Η επιστροφή των ανταρτών δημιουργεί νέες δυναμικές, ενδεχομένως προκαλώντας μια αλυσιδωτή αντίδραση.

Ποιοι είναι οι αντάρτες

Η νέα συμμαχία αποτελείται από ένα ευρύ φάσμα δυνάμεων της αντιπολίτευσης, από ισλαμιστικές φατρίες έως μετριοπαθείς.

Ηγέτης της είναι η Hayat Tahrir al-Sham (HTS), μια πρώην θυγατρική της Αλ Κάιντα στη Συρία, που παλαιότερα ήταν γνωστή ως Μέτωπο Αλ-Νούσρα.

Σύμφωνα με το CNN, η οργάνωση έχει επίσημα αποκοπεί από την Αλ Κάιντα και αποτελεί τον de facto κυβερνήτη στο Ιντλίμπ. Στη νέα συμμαχία συμμετέχουν επίσης ομάδες που υποστηρίζονται από την Τουρκία και άλλες που είχαν προηγουμένως υποστηριχθεί από τις ΗΠΑ.

Περαιτέρω περιπλέκοντας την κατάσταση, οι SDF έχουν καταλάβει ορισμένες από τις ίδιες θέσεις.

Η ραχοκοκαλιά των SDF είναι οι Κούρδοι μαχητές της Ομάδας Προστασίας του Λαού (YPG), οι οποίοι στο παρελθόν πολέμησαν άλλες συριακές αντιπολιτευτικές ομάδες.

Η Τουρκία θεωρεί την YPG προέκταση μιας οργάνωσης που η ίδια χαρακτηρίζει τρομοκρατική.