Τι συμβαίνει στη Γάζα – Όσα πρέπει να ξέρετε σε 5 απαντήσεις

Τη Δευτέρα, χιλιάδες άνθρωποι εγκατέλειψαν τις ανατολικές συνοικίες της Ράφα στη νότια Γάζα, αφού οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας (IDF) είπαν στους ανθρώπους να μετακινηθούν σε μια «ανθρωπιστική ζώνη» βορειοδυτικά της πόλης.

Στη συνέχεια η Χαμάς, μετά από μια εβδομάδα κωλυσιεργίας, αποδέχθηκε τους όρους κατάπαυσης του πυρός που πρότειναν οι μεσολαβητές. Ώρες αργότερα, το Ισραήλ δήλωσε ότι θα συμμετάσχει σε νέο γύρο συνομιλιών για κατάπαυση του πυρός, αλλά ότι οι όροι μιας συμφωνίας απέχουν ακόμη πολύ από το να επιτευχθεί συμφωνία.

Τέλος, μετά από αεροπορικές επιδρομές κατά τη διάρκεια της νύχτας, οι IDF έστειλαν την Τρίτη μια φάλαγγα αρμάτων μάχης και άλλων τεθωρακισμένων οχημάτων για να καταλάβουν την παλαιστινιακή πλευρά του συνοριακού περάσματος της Ράφα με την Αίγυπτο.

Γιατί το Ισραήλ επιτίθεται στη Ράφα;

Το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι η παλαιστινιακή πλευρά των συνόρων της Ράφα χρησιμοποιείται για τρομοκρατικές δραστηριότητες.

Οποιοσδήποτε έλεγχος των συνόρων αποτελεί σημαντικό στρατηγικό στόχο και η κατάληψη αυτού επιτρέπει στο Ισραήλ να ελέγχει το βασικό σημείο εισόδου και εξόδου με την Αίγυπτο. Ισραηλινοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι δεν έχουν θέσει χρονοδιάγραμμα για την επιχείρησή τους στη Ράφα, αλλά ίσως δεν θέλουν να εγκαταλείψουν σύντομα την περιοχή. Η παρουσία εκεί φέρνει το Ισραήλ πιο κοντά στο να στριμώξει ηγέτες της Χαμάς στη Ράφα και επιτρέπει τον έλεγχο των αυτοκινητοπομπών ανθρωπιστικής βοήθειας.

Οι ΗΠΑ έχουν καταστήσει σαφή την αντίθεσή τους σε οποιαδήποτε επίθεση στην πόλη, αλλά η επιχείρηση αυτή σηματοδοτεί την αποφασιστικότητα της ισραηλινής κυβέρνησης να συνεχίσει να πολεμά τη Χαμάς, αυξάνοντας έτσι τη δύναμή της κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων κατάπαυσης του πυρός.

Τι σημαίνει το κλείσιμο του περάσματος της Ράφα για τους Παλαιστίνιους;

Το πέρασμα ήταν η σανίδα σωτηρίας προς τον έξω κόσμο για τους Παλαιστίνιους στη Γάζα, επιτρέποντας την παράδοση βοήθειας και την απομάκρυνση ασθενών από ένα καταρρακωμένο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης.

Το κλείσιμό του είναι μια “θανατική καταδίκη” για τον λαό της Γάζας, ιδιαίτερα των ασθενών και των τραυματιών, λέει η Παλαιστινιακή Αρχή Διαβάσεων της Γάζας. Το μοναδικό άλλο σημείο διέλευσης στο νότο – το Κερέμ Σαλόμ – μέσω του οποίου παραδόθηκε πρόσφατα η περισσότερη βοήθεια προς τη Γάζα, έχει επίσης κλείσει μετά από επίθεση με ρουκέτες της Χαμάς.

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία που αποδέχθηκε η Χαμάς;

Αυτό είναι ασαφές, αν και βασικά σημεία είναι γνωστά, ενώ το Al Jazeera δημοσίευσε αυτό που το δίκτυο του Κατάρ λέει ότι είναι ένα προσχέδιο.

Στο επίκεντρό του είναι η ανταλλαγή των ομήρων που πήρε η Χαμάς, κατά την επίθεσή της στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, με Παλαιστίνιους κρατούμενους που βρίσκονται σε ισραηλινές φυλακές, και η αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα.

Προς το παρόν, η κατάσταση δεν έχει ξεκαθαρίσει αναφορικά με το πόσοι, από ποια κατηγορία κρατουμένων και ομήρων -ηλικιωμένοι, νέοι, άνδρες, γυναίκες, άρρωστοι ή υγιείς, στρατιωτικοί ή πολίτες, καταδικασμένοι ή μη- και πότε θα απελευθερωθούν. Θα υπάρξει, πιθανότατα, μια αρχική κατάπαυση του πυρός 42 ημερών, ακολουθούμενη από δύο παρατάσεις παρόμοιας χρονικής διάρκειας, εάν και οι δύο πλευρές τηρήσουν τη συμφωνία.

Τα ισραηλινά στρατεύματα θα αποσυρθούν από τη Γάζα, αν και το χρονοδιάγραμμα και η έκταση αυτού αποτελεί σημείο διαφωνίας. Οι ισραηλινοί περιορισμοί στη βοήθεια θα αρθούν και θα αποκατασταθεί η παροχή βασικών υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, που διακόπηκε από το Ισραήλ τις πρώτες ημέρες της σύγκρουσης.

Η συμφωνία, η οποία συντάχθηκε κυρίως από Αιγύπτιους και Καταριανούς αξιωματούχους, θα δεσμεύει και τα δύο μέρη να εργαστούν προς την κατεύθυνση μιας «βιώσιμης ηρεμίας» – διατύπωση που θα μπορούσε να υποδηλώνει είτε τον μόνιμο τερματισμό των εχθροπραξιών που απαιτεί η Χαμάς είτε την προσωρινή παύση που επιθυμεί το Ισραήλ.

Γιατί το Ισραήλ δεν έχει αποδεχθεί τη συμφωνία;

Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει επανειλημμένα ορκιστεί να «συντρίψει τη Χαμάς». Η υπογραφή μιας συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και οι επώδυνες παραχωρήσεις δείχνουν ξεκάθαρα ότι η στρατιωτική επίθεση δεν πέτυχε αυτόν τον στόχο και θα αφήσει τον Ισραηλινό πρωθυπουργό εκτεθειμένο.

Οι ακροδεξιοί εταίροι του συνασπισμού αντιτίθενται σθεναρά σε μια συμφωνία και είναι πιθανό να παραιτηθούν, οδηγώντας σε κατάρρευση της κυβέρνησης Νετανιάχου, επισπεύδοντας τις εκλογές και φέρνοντάς τον αντιμέτωπο με μια μεγάλη ποινή φυλάκισης αν κριθεί ένοχος σε δίκες διαφθοράς.

Πολλοί δεξιοί Ισραηλινοί ελπίζουν ότι ο πόλεμος θα προσφέρει την ευκαιρία να επανακαταλάβουν τη Γάζα και να εγκαταστήσουν εκ νέου οικισμούς εκεί. Ορισμένοι εξτρεμιστές, συμπεριλαμβανομένων μελών της κυβέρνησης, έχουν ζητήσει την «εθελοντική μετανάστευση» των Παλαιστινίων από τη Γάζα.

Γενικότερα, οι Ισραηλινοί παραμένουν τραυματισμένοι από τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου και φοβούνται μια επανάληψη της κατάστασης. Μια συμφωνία που θα αφήσει τη Χαμάς να ελέγχει ένα μέρος της Γάζας και τους ηγέτες της αλώβητους, είναι δύσκολο για πολλούς να τη δεχτούν – παρά την έντονη επιθυμία τους να δουν την απελευθέρωση όλων των ομήρων.

Υπάρχει, επίσης, έλλειψη εμπιστοσύνης -στους διαμεσολαβητές, τις ΗΠΑ και τη διεθνή κοινότητα γενικότερα. Η οργή στο εξωτερικό για τον απολογισμό των απωλειών μεταξύ των αμάχων, την τεράστια καταστροφή και την ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα, συχνά απορρίπτεται ως κατασκευασμένη.

Ποια είναι η συνέχεια των συνομιλιών;

Το Ισραήλ δήλωσε ότι θα στείλει αντιπροσωπεία στο Κάιρο τις επόμενες ημέρες για να συζητήσει με τους μεσολαβητές την πρόταση που οι ηγέτες της Χαμάς δήλωσαν ότι αποδέχθηκαν.

Η αισιόδοξη άποψη είναι ότι αυτό παρέχει τουλάχιστον ένα πλαίσιο για σοβαρή συζήτηση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια συμφωνία σχετικά γρήγορα. Η απαισιόδοξη άποψη είναι ότι οι θεμελιώδεις διαφωνίες που εμπόδισαν τη συμφωνία μετά τη βραχύβια εκεχειρία του Νοεμβρίου δεν έχουν ακόμη επιλυθεί και ότι ο οριστικός τερματισμός των εχθροπραξιών απέχει ακόμη αρκετά.

Τη Δευτέρα το βράδυ, το υπουργικό συμβούλιο πολέμου του Ισραήλ αποφάσισε να συνεχίσει τη στρατιωτική του επίθεση με στόχο τη Ράφα.