Τι συνέβη όταν η Ινδία απαγόρευσε το TikTok το 2020 

Όταν το Κογκρέσο πέρασε, τον Απρίλιο του 2024, νομοσχέδιο που απαιτούσε από τη μητρική εταιρεία του TikTok, τη ByteDance είτε να πουλήσει την πλατφόρμα είτε να έρθει αντιμέτωπη με την απαγόρευση, πολλοί εκτίμησαν ότι η κινεζική εταιρεία θα επέλεγε την πώληση, καθώς η αμερικανική αγορά είναι εξαιρετικά πολύτιμη.

Ωστόσο, το TikTok είχε ήδη αντιμετωπίσει μια πολύ μεγαλύτερη απώλεια χρηστών του το 2020, όταν η Ινδία απαγόρευσε στη χώρα την εφαρμογή.

Εκείνη την εποχή, η Ινδία ήταν η μεγαλύτερη ξένη αγορά του TikTok, μετά την Κίνα, με 200 εκατομμύρια χρήστες. Για να καταλάβετε τα μεγέθη, το TikTok σήμερα στις ΗΠΑ έχει περίπου 170 εκατομμύρια χρήστες.

Μετά από στρατιωτικές συγκρούσεις κατά μήκος της αμφισβητούμενης συνοριακής γραμμής μεταξύ Ινδίας και Κίνας, η ινδική κυβέρνηση απαγόρευσε το TikTok μαζί με περισσότερες από 50 άλλες κινεζικές εφαρμογές, επικαλούμενη ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια.

Παρά την απαγόρευση, το TikTok κατάφερε να συνεχίσει την παγκόσμια επέκτασή του, ενώ εθνικές και διεθνείς εταιρείες τεχνολογίας έσπευσαν να καλύψουν το κενό στην ινδική αγορά, αναπροσαρμόζοντας τις παγκόσμιες στρατηγικές τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Την ίδια στιγμή, ακτιβιστές για τα ψηφιακά δικαιώματα δήλωσαν στο TIME ότι η ινδική κυβέρνηση χρησιμοποίησε την απαγόρευση ως προηγούμενο για να επιβληθεί και σε άλλες ψηφιακές πλατφόρμες που θεωρούσε απειλή.

Η ευκαιρία μετά την απαγόρευση

Οι Ινδοί χρήστες, όπως αναφέρει το TIME, άρχισαν να στρέφονται στο TikTok ήδη από το 2017. Η μορφή του βίντεο είχε ήδη κυριαρχήσει στη χώρα, ενισχυμένη από μεγάλα έργα υποδομής σε 4G και 5G, που επέτρεψαν στους κατόχους smartphone ακόμα και σε απομακρυσμένα χωριά να παρακολουθούν τέτοιο περιεχόμενο.

Το TikTok αξιοποίησε αυτό το οικοσύστημα, δίνοντας τη δυνατότητα στους εκατομμύρια ομιλητές τοπικών διαλέκτων της Ινδίας να μοιράζονται περιεχόμενο και να δημιουργούν ψηφιακές κοινότητες.

“Πολλοί άνθρωποι στις αγροτικές περιοχές της χώρας ήταν άνετοι με το να είναι απλώς ο εαυτός τους και να δημιουργούν ένα βίντεο 15 δευτερολέπτων με κάποιο τραγούδι που τους άρεσε”, αναφέρει ο Murli Kanne, επιχειρηματίας από το Hyderabad της Ινδίας, που τότε εργαζόταν στον χώρο του influencer marketing. “Οι άνθρωποι άρχισαν να αποκτούν ακόλουθους πολύ εύκολα. Τα περισσότερα viral TikToks ήταν στα Χίντι, αλλά εμφανίστηκε και πολύ περιεχόμενο σε τοπικές γλώσσες”.

Όταν η ινδική κυβέρνηση απαγόρευσε το TikTok τον Ιούνιο του 2020, ορισμένοι influencers που επιδίωκαν παγκόσμια αναγνώριση άρχισαν να χρησιμοποιούν VPN για να συνεχίσουν να δημοσιεύουν στην πλατφόρμα. Ωστόσο, για τους εκατομμύρια χρήστες που δεν είχαν αυτή τη δυνατότητα, τοπικές εταιρείες έσπευσαν να καλύψουν το κενό και τη ζήτηση, δημιουργώντας εφαρμογές όπως το MX TakaTak, το Chingari και το Moj, το οποίο λανσαρίστηκε τον Ιούλιο του 2020 από τον ινδικό κολοσσό κοινωνικών μέσων ShareChat και κατέγραψε πάνω από ένα εκατομμύριο downloads μέσα σε μία εβδομάδα.

Τον Νοέμβριο του 2020, τουλάχιστον 13 από τις 100 κορυφαίες εφαρμογές κοινωνικών μέσων στο Google Play Store της Ινδίας ήταν “κλώνοι” του TikTok, όπως ανέφερε το Rest of World, με τις περισσότερες από αυτές να έχουν λανσαριστεί πρόσφατα. Πολλές από τις εφαρμογές αυτές μάλιστα προσέφεραν οικονομικά κίνητρα στους influencers για να δημοσιεύουν στις πλατφόρμες τους.

Προκειμένου να ενθαρρύνει αντίστοιχες προσπάθειες, η ινδική κυβέρνηση προκήρυξε τον διαγωνισμό Innovation Challenge, με στόχο τη δημιουργία τοπικών εκδοχών των απαγορευμένων εφαρμογών.

Καθώς λοιπόν οι τοπικές εφαρμογές κοινωνικών μέσων πάλευαν για μερίδιο αγοράς, σύντομα βρέθηκαν αντιμέτωπες με πολύ μεγαλύτερους και καλύτερα εξοπλισμένους αμερικανικούς κολοσσούς.

Το YouTube ήταν ήδη εξαιρετικά δημοφιλές στην Ινδία. Λίγους μήνες μετά την απαγόρευση του TikTok, η μητρική του εταιρεία Alphabet λάνσαρε τη beta έκδοση του YouTube Shorts στη χώρα. Χάρη στο υπάρχον κοινό της πλατφόρμας, πολλοί Ινδοί δημιουργοί περιεχομένου γνώρισαν άμεση επιτυχία με τα Shorts.

Με τη σειρά του το Instagram, παρουσίασε τον Αύγουστο του 2020, το Reels, επιλέγοντας την Ινδία ως την πρώτη χώρα όπου το νέο feature θα είχε δική του ξεχωριστή καρτέλα. Οι Ινδοί χρήστες παρακολουθούσαν περιεχόμενο γύρω από τη μουσική και το κρίκετ, με πάνω από 1 εκατομμύριο Reels να σχετίζονται με το Παγκόσμιο Κύπελλο ICC T20 του 2022. Ο CEO της Meta, Μαρκ Ζούκερμπεργκ δήλωσε το 2022 ότι τα Reels αποτελούσαν πάνω από το 20% του χρόνου που περνούν οι χρήστες στο Instagram, καθιστώντας τα τη “γρηγορότερα αναπτυσσόμενη μορφή περιεχομένου” της εταιρείας.

Τελικά, οι περισσότερες ινδικές εναλλακτικές του TikTok δεν άντεξαν, και οι Ινδοί χρήστες και δημιουργοί περιεχομένου στράφηκαν στα Shorts και τα Reels. Σήμερα, η Ινδία αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά για το YouTube, με σχεδόν 500 εκατομμύρια μηνιαίους χρήστες, και το Instagram, με 362 εκατομμύρια.

Παρόλο που η απώλεια της ινδικής βάσης χρηστών ήταν σημαντική για το TikTok, η εταιρεία απλά επεκτάθηκε σε άλλες αγορές. Έρευνες δείχνουν ότι οι χρήστες του TikTok ουσιαστικά διπλασιάστηκαν μεταξύ 2020 και 2024. Μάλιστα, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν αποτέλεσαν τον κύριο μοχλό αυτής της αύξησης: Η Ινδονησία έχει σήμερα τον μεγαλύτερο αριθμό χρηστών TikTok στον κόσμο, ενώ η Βραζιλία, το Μεξικό και το Βιετνάμ διαθέτουν επίσης μεγάλες κοινότητες χρηστών.

Η τρέχουσα κυριαρχία του TikTok σε πολλές ηπείρους, καθώς και η ικανότητά του να ανακάμπτει από προηγούμενες μαζικές απαγορεύσεις, υποδηλώνουν ότι η ByteDance δεν βιάζεται να πουλήσει την εφαρμογή. Αντίθετα, φαίνεται πιθανό να συνεχίσει την επέκτασή της στο εξωτερικό, ελπίζοντας ότι η πολιτική κατάσταση στις ΗΠΑ θα αλλάξει.

Από την άλλη, η Meta και το YouTube έχουν μια τεράστια ευκαιρία ανάπτυξης, όπως έκαναν στην Ινδία το 2020. Αυτή τη φορά, ωστόσο, έχουν ένα μεγάλο προβάδισμα, καθώς τα Reels και τα Shorts αποτελούν ήδη σημαντικό κομμάτι των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στις ΗΠΑ.

Πολλοί Αμερικανοί εκφράζουν την επιθυμία να μπουν σε νέες πλατφόρμες, όπως αποδεικνύεται από τη μαζική μετακίνηση χρηστών στο κινεζικό app Red Note τις τελευταίες ημέρες.

“Αν δεν πληρώσεις τη Meta για να προωθήσει τις δημοσιεύσεις σου, δεν πρόκειται να τις δει κανείς”, δηλώνει η Christina Shuler, επιχειρηματίας από τη Νότια Καρολίνα, που πρόσφατα γράφτηκε στο Red Note. “Και το Facebook είναι απλά γεμάτο θυμωμένους ανθρώπους. Ήταν αναζωογονητικό να μπω στο Red Note και να νιώσω ότι το περιεχόμενό μου εκτιμάται”.

Καθώς οι χρήστες αναζητούν νέες πλατφόρμες, οι ακτιβιστές για τα ψηφιακά δικαιώματα βλέπουν τις απαγορεύσεις του TikTok από μια πιο δυσοίωνη σκοπιά. Ο Raman Jit Singh Chima, διευθυντής πολιτικής για την Ασία-Ειρηνικό στο Access Now, σημειώνει ότι η απαγόρευση του TikTok στην Ινδία οδήγησε σε αύξηση της κυβερνητικής λογοκρισίας σε ψηφιακό περιεχόμενο. Τους τελευταίους μήνες, εφαρμογές VPN εξαφανίζονται από τα app stores της χώρας, πιθανόν επειδή δεν συμμορφώνονται με τους τοπικούς κανονισμούς.

Οι ακτιβιστές στις ΗΠΑ ανησυχούν ότι κάτι παρόμοιο μπορεί να συμβεί μετά την απαγόρευση του TikTok, ειδικά δεδομένου ότι το Ανώτατο Δικαστήριο την επικύρωσε, δίνοντας το πράσινο φως στο Κογκρέσο να ασκήσει πίεση και σε άλλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης που θεωρεί επικίνδυνες. Υπάρχουν φόβοι ότι και άλλες χώρες μπορεί να ακολουθήσουν το παράδειγμα, εφαρμόζοντας δικές τους απαγορεύσεις.