Τι θα γίνει μετά την εισβολή της Ουκρανίας στη Ρωσία – Τα τρία σενάρια

Η επιχείρηση της Ουκρανίας στην ρωσική επαρχία του Κουρσκ έχει ξεπεράσει τις προσδοκίες ακόμη και εκείνων που την σχεδίασαν. Στις 12 Αυγούστου, ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας, στρατηγός Ολεξάντρ Σύρσκι, δήλωσε ότι οι δυνάμεις του ελέγχουν περίπου 1.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα ρωσικού εδάφους.

Ο όρος «έλεγχος» μπορεί να είναι υπερβολικός, όπως επισημαίνει ο Economist. Ωστόσο, μέσα σε επτά ημέρες, οι Ουκρανοί κατάφεραν να καταλάβουν σχεδόν τόση έκταση όση η Ρωσία κατάφερε να αποσπάσει από αυτούς από την αρχή του έτους (1.175 τετραγωνικά χιλιόμετρα). Στις επόμενες ημέρες, η επιχείρηση πιθανότατα θα κορυφωθεί, καθώς τα στρατεύματα κουράζονται και οι γραμμές ανεφοδιασμού φτάνουν στα όριά τους.

Το ερώτημα είναι αν η Ουκρανία μπορεί να μετατρέψει τα βραχυπρόθεσμα αυτά κέρδη σε στρατηγικό πλεονέκτημα.

Οι “μικρές νίκες” που έχει πετύχει προς το παρόν το Κίεβο είναι σαφείς. Αρχικά, ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει εμφανώς εκτεθεί, καθώς στις 12 Αυγούστου, εμφανίστηκε στην ρωσική κρατική τηλεόραση, επικρίνοντας στρατιωτικούς, ασφαλείας και τοπικούς αξιωματούχους.

“Οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν πάρει τον έλεγχο της κατάστασης μετά από πολλούς μήνες υποχώρησης”, σημειώνει ο Konrad Muzyka, στρατιωτικός αναλυτής της Rochan Consulting, μιας εταιρείας που παρακολουθεί τον πόλεμο.

Η Ουκρανία κατάφερε να αιφνιδιάσει τον εχθρό, όπως είχε κάνει και η επίθεση του στρατηγού Σύρσκι κατά των ρωσικών δυνάμεων στο Χάρκοβο πριν από σχεδόν δύο χρόνια. Πιστεύει ότι έχει αποδείξει πως το μέτωπο της σύγκρουσης δεν είναι παγιωμένο, αλλά ρευστό, κάτι που μπορεί να αλλάξει την στρατηγική στάση της Ρωσίας και της Δύσης σε μελλοντικές διαπραγματεύσεις.

Βέβαια, ο κ. Muzyka προειδοποίησε ότι η Ουκρανία μπορεί να υποστεί μεγάλες απώλειες, όταν η Ρωσία αντεπιτεθεί. Μέχρι στιγμής, δεν έχει συγκεντρώσει δυνάμεις για να το κάνει. Υπάρχουν ελάχιστα σημάδια ρωσικής αντίστασης στο έδαφος. Η Ουκρανία έχει συλλάβει μεγάλο αριθμό αιχμαλώτων, κυρίως άπειρους στρατιώτες ή άνδρες της Εθνοφρουράς, μιας εσωτερικής στρατιωτικής δύναμης.

Όπως αναφέρει ο Economist, οι Ουκρανοί αντιμετώπισαν ελάχιστη αντίσταση από τις εστίες πολιτών που έχουν παραμείνει πίσω. Δεκάδες χιλιάδες έχουν απομακρυνθεί από την περιοχή, σύμφωνα με τον κυβερνήτη του Κουρσκ.

Ερωτηματικά για την “ησυχία” της Μόσχας

Η αποτυχία της Ρωσίας να οργανώσει μια ταχεία αντεπίθεση προκαλεί έντονες απορίες σε αρκετούς Ουκρανούς αξιωματικούς. Αντί να αναπτύξει στρατεύματα από το Ντονμπάς στο Κουρσκ, το Κρεμλίνο δεν αποκλείεται να σχεδιάζει μια απροσδόκητη απάντηση στα ουκρανικά χτυπήματα, όπως μια επίθεση με ρουκέτες κατά της κυβερνητικής συνοικίας στο Κίεβο.

Μέχρι στιγμής, ο κ. Πούτιν δεν αντιμετωπίζει μεγάλη πίεση από το εσωτερικό της χώρας, για να προχωρήσει σε αντίποινα. Σύμφωνα με τον Economist, οι Ρώσοι γνωρίζουν για την εισβολή, αλλά τα κρατικά ελεγχόμενα μέσα ενημέρωσης κάνουν λόγο για επιτυχή αντίσταση των ρωσικών δυνάμεων. Εκτός από λίγα άρθρα σε σχετικά ανεξάρτητες ειδησεογραφικές πηγές, οι ειδήσεις για το τι πραγματικά συμβαίνει στο Κουρσκ δεν έχουν φτάσει στους περισσότερους πολίτες της Ρωσίας.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα της Ουκρανίας;

Η προέλαση των ουκρανικών στρατευμάτων στη Ρωσία προχώρησε τόσο γρήγορα, που η Ουκρανία μπορεί να αναθεωρήσει τους στόχους της.

Οι αρχικοί στόχοι ήταν να ενισχυθεί το ηθικό του ουκρανικού λαού και να αποδείξει στους δυτικούς συμμάχους της, ότι αξίζει περισσότερη στρατιωτική υποστήριξη. Ήθελε ακόμα να αναγκάσει το Κρεμλίνο να αποσπάσει την προσοχή των στρατευμάτων της πρώτης γραμμής, ειδικά στην περιοχή του Ντονέτσκ, όπου η Ρωσία προχωρά κατά μήκος ενός άξονα μεταξύ των πόλεων Τόρετσκ, Ποκρόφσκ και Χασίβ Γιαρ.

Αν υποθέσουμε ότι οι Ρώσοι αρχίσουν να αναπτύσσουν πιο ικανές δυνάμεις στην περιοχή, οι Ουκρανοί θα έχουν τρεις επιλογές, υποστηρίζει ο Mick Ryan, συνταξιούχος Αυστραλός στρατηγός και στρατηγικός αναλυτής.

Το πιο ακραίο σενάριο θα ήταν να προσπαθήσουν να διατηρήσουν τα εδάφη που έχουν καταλάβει – ή ακόμα και να προχωρήσουν περαιτέρω – για να τραβήξουν περισσότερα ρωσικά στρατεύματα από την Ουκρανία και να προσφέρουν ένα διαπραγματευτικό χαρτί σε μελλοντικές διαπραγματεύσεις.

Αλλά αυτό είναι αρκετά ριψοκίνδυνο, επισημαίνει ο κ. Ryan. Οι Ουκρανοί γνωρίζουν πόσο θανατηφόρα είναι τα ρωσικά κατευθυνόμενα βλήματα κατά των σταθερών θέσεων ενώ για να γίνει κάτι τέτοιο η Ουκρανία θα έπρεπε να μεταφέρει δυνάμεις από την πρώτη γραμμή εντός του δικού της εδάφους, και οι απώλειές της στο Κουρσκ θα υπονόμευαν την θετική της εικόνα.

Μια δεύτερη επιλογή θα ήταν να υποχωρήσουν προς τα σύνορα, διατηρώντας στρατεύματα και εξοπλισμό για απόπειρες ανακατάληψης ουκρανικού εδάφους τον επόμενο χρόνο. Η Ουκρανία θα έδειχνε έτσι ότι μπορεί να φέρει τον πόλεμο σε ρωσικό έδαφος και να υπονομεύσει το αφήγημα της αδυσώπητης, αναπόφευκτης ρωσικής νίκης, το οποίο έχει αποκτήσει έρεισμα μεταξύ των λιγότερο αποφασισμένων συμμάχων της Ουκρανίας.

Μια τρίτη επιλογή θα ήταν να αποσυρθούν μερικώς σε μια πιο αμυντική θέση κοντά στα ουκρανικά σύνορα που θα απαιτούσε λιγότερα στρατεύματα και θα υποστηριζόταν καλύτερα από το πυροβολικό. Αυτό θα αποτελούσε επίσης βάση για περαιτέρω επιθέσεις όταν παρουσιαστούν ευκαιρίες. Μια πηγή στο γενικό επιτελείο της Ουκρανίας υποδηλώνει ότι αυτή είναι η πιο πιθανή επιλογή: κάποιες μονάδες υποστήριξης – μηχανικές δυνάμεις, καύσιμα, νοσοκομεία πεδίου, βάσεις επισκευών – έχουν ήδη μετακινηθεί αρκετά χιλιόμετρα μέσα στα ρωσικά σύνορα.

Παρά τις αρχικές αναφορές ότι η Ουκρανία ενδέχεται να επιδιώξει την κατάληψη του πυρηνικού σταθμού του Κουρσκ ή άλλων ευαίσθητων στόχων, η αντίδραση των συμμάχων της ήταν παραδόξως θετική. Η κυβέρνηση Μπάιντεν, που είχε αντιταχθεί στις ουκρανικές επιθέσεις με drones σε ρωσικά διυλιστήρια πετρελαίου και είχε περιορίσει τη χρήση αμερικανικών πυραύλων σε ρωσικό έδαφος, δήλωσε ότι στην επιχείρηση είναι αποδεκτό να χρησιμοποιηθεί οπλισμού των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των τεθωρακισμένων οχημάτων Stryker.

Παράλληλα, η Γερμανία, η οποία συνήθως ανησυχεί για οτιδήποτε μπορεί να προκαλέσει ρωσική αντίδραση, έκανε λόγο για το δικαίωμα της Ουκρανίας στην αυτοάμυνα.

Με δεδομένη τη στήριξη βασικών δυτικών συμμάχων και έχοντας, έστω και προσωρινά, το “πάνω χέρι” στον πόλεμο, η Ουκρανία πρέπει τώρα να μετατρέψει την επιτυχία της προηγούμενης εβδομάδας σε κάτι διαρκές.