Τι θα σήμαινε για τη Γάζα μια χερσαία εισβολή του Ισραήλ

Μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, οι ΗΠΑ ξεκίνησαν μεγάλους πολέμους στο Αφγανιστάν και το Ιράκ. Τώρα, καθώς το Ισραήλ έχει υποστεί σοβαρά πλήγματα από την αιφνιδιαστική επίθεση της Χαμάς -την οποία εντός των τειχών περιγράφουν ως δική τους 11η Σεπτεμβρίου- ξεκινά έναν νέο πόλεμο στη Γάζα, το παλαιστινιακό έδαφος που κυβερνά η μαχητική οργάνωση.

Η σύγκρουση αυτή, η οποία μέχρι στιγμής περιλαμβάνει σφοδρούς εναέριους βομβαρδισμούς ενώ επίκειται, πιθανότατα, και χερσαία εισβολή, αναμένεται να έχει καταστροφικές συνέπειες για τον πυκνοκατοικημένο θύλακα και τα εκατομμύρια των Παλαιστινίων που ζουν εκεί.

Προκειμένου να αντιληφθεί κανείς πώς θα έμοιαζε μια επιχείρηση από τη στεριά, πρέπει να κατανοήσει την κατάσταση το γενικότερο περιβάλλον της Γάζας. Η Λωρίδα της Γάζας είναι ένας μικρός παραθαλάσσιος θύλακας περίπου διπλάσιος σε μέγεθος από την Ουάσιγκτον, ο οποίος βρίσκεται ανάμεσα στο Ισραήλ και την Αίγυπτο.

Αποτελεί το μικρότερο από τα παλαιστινιακά εδάφη (στα οποία περιλαμβάνονται επίσης η κατεχόμενη από το Ισραήλ Δυτική Όχθη και η Ανατολική Ιερουσαλήμ) – και αυτό που έχει δεχθεί τις περισσότερες επιθέσεις. Για περισσότερο από μια δεκαετία, η Λωρίδα της Γάζας έχει περιγραφεί από ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εμπειρογνώμονες των Ηνωμένων Εθνών ως η μεγαλύτερη υπαίθρια φυλακή στον κόσμο.

Αν και δεν είναι επίσημα κατεχόμενη όπως η Δυτική Όχθη (το Ισραήλ απέσυρε τα στρατεύματα και εγκατέλειψε οικισμούς Ισραηλινών πολιτών το 2005), τα σύνορά της ελέγχονται αυστηρά από το Ισραήλ και την Αίγυπτο, περιορίζοντας τις μετακινήσεις των περισσότερων από 2 εκατομμυρίων Παλαιστινίων κατοίκων της. Η πλειονότητα των ανθρώπων που ζουν εκεί είναι απόγονοι Παλαιστίνιων προσφύγων που εκδιώχθηκαν βίαια από χωριά τους στο σημερινό Ισραήλ, εν μέσω του πολέμου που οδήγησε στη δημιουργία του κράτους, το 1948.

Στον απόηχο της επίθεσης της Χαμάς το Σαββατοκύριακο, κατά την οποία μαχητές διείσδυσαν σε ισραηλινές κοινότητες που συνορεύουν με τη Γάζα, σκοτώνοντας περισσότερους από 1.200 Ισραηλινούς και παίρνοντας τουλάχιστον 150 ομήρους, η ισραηλινή κυβέρνηση ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι επιβάλει «πλήρη πολιορκία» στη Γάζα, όπου βασικά αγαθά όπως το νερό και η ηλεκτρική ενέργεια παρέχονται από το Ισραήλ. Ο Γιοάβ Γκάλαντ, υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, δήλωσε ότι “δεν θα υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα, καύσιμα, τρόφιμα, τα πάντα είναι κλειστά”, σε αντίποινα για τη φονική επίθεση της Χαμάς, όπερ και εγένετο για τα δύο πρώτα.

Παρατηρητές και ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν προειδοποιήσει ότι η πολιορκία, σε συνδυασμό με τις αεροπορικές επιδρομές που έχουν ήδη σκοτώσει 1.200 Παλαιστίνιους, θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις στον ήδη ταλαιπωρημένο άμαχο πληθυσμό της Γάζας. Εκτιμούν, δε, ότι η πρόσφατη απόφαση της ισραηλινής κυβέρνησης να κινητοποιήσει έναν πρωτοφανή αριθμό 300.000 εφέδρων υποδηλώνει ότι η χερσαία εισβολή είναι προ των πυλών.

«Θεωρώ ότι οι αεροπορικές επιδρομές δεν αποτελούν παρά ένα προοίμιο, όσο καταστροφικές και αν είναι -και είναι- για μια μαζική χερσαία επιχείρηση» λέει στο TIME ο Nimrod Novik, ανώτερος σύμβουλος του πρώην Ισραηλινού πρωθυπουργού, Shimon Peres. Για τους Παλαιστίνιους που ζουν στη Γάζα, από τους οποίους περίπου οι μισοί είναι παιδιά, η κατάσταση «γίνεται αφόρητη» επισημαίνει, από την πλευρά της, η Shira Efron, διευθύντρια πολιτικής έρευνας στο Israel Policy Forum της Ουάσιγκτον και πρώην σύμβουλος της ομάδας του ΟΗΕ που ασχολείται με τη Γάζα.

Ζοφερή κατάσταση

Ο 16ετής ισραηλινός αποκλεισμός, ο οποίος υποστηρίζεται από την Αίγυπτο, περιορίζει σοβαρά την κυκλοφορία αγαθών και ανθρώπων μέσα και έξω από τη Λωρίδα. Η Efron αναφέρει, μάλιστα, ότι σχεδόν τα δύο τρίτα των νοικοκυριών της Γάζας λαμβάνουν ανθρωπιστική βοήθεια. Καθώς το Ισραήλ διακόπτει την είσοδο τροφίμων και καυσίμων στη Γάζα και καθώς ορισμένες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ανακοινώνουν σχέδια για τη διακοπή της διμερούς βοήθειας προς τους Παλαιστίνιους, η ήδη ζοφερή κατάσταση είναι βέβαιο ότι θα χειροτερέψει ακόμη περισσότερο.

Και αυτό χωρίς να λάβει καν κάποιος υπόψιν του τις υποδομές της Γάζας, η οποία έχει ήδη δεχθεί σφοδρά πυρά από ισραηλινές αεροπορικές δυνάμεις που βομβαρδίζουν στόχους εντός του πολυπληθούς θύλακα, συμπεριλαμβανομένων προσφυγικών καταυλισμών, νοσοκομείων και τζαμιών. Ενώ η ισραηλινή κυβέρνηση λέει ότι στοχεύει τη Χαμάς, σε ένα τόσο πυκνοκατοικημένο και περιορισμένο έδαφος όπως η Γάζα, οι πολίτες δεν έχουν πού αλλού να πάνε.

Πράγματι, η προειδοποίηση προ ημερών του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου προς τους Παλαιστίνιους της Γάζας να «φύγουν τώρα» δημιούργησε ερωτήματα σχετικά με το προς τα πού θα μπορούσαν να διαφύγουν οι άμαχοι.

Την τελευταία φορά που το Ισραήλ εξαπέλυσε χερσαία επιχείρηση στη Γάζα -το 2014- περισσότεροι από 2.000 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν, στην πλειονότητά τους άμαχοι.

Πλήρης απαξίωση

«Είμαι σε καθημερινή επαφή με όλους τους φίλους μου [στη Γάζα] και είναι όλοι τρομοκρατημένοι» εξομολογείται η Diana Buttu, Παλαιστίνια αναλύτρια με έδρα τη Χάιφα και πρώην νομική σύμβουλος της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και των Παλαιστινίων, που έζησε στη Γάζα μεταξύ 2005 και 2006.

Σημειώνεται ότι η γλώσσα που χρησιμοποιούν οι Ισραηλινοί πολιτικοί -από τον όρκο του Νετανιάχου να μετατρέψει τις κρυψώνες της Χαμάς στη Γάζα σε «συντρίμμια» μέχρι τον υπουργό Άμυνας που έκανε λόγο για «ζώα»- μαρτυρά πλήρη απαξίωση για τους Παλαιστίνιους που ζουν στη Λωρίδα. «Αναφέρονται σε διάπραξη μαζικών φρικαλεοτήτων και μιλούν πολύ ανοιχτά γι’ αυτό. Στο παρελθόν, οι Ισραηλινοί αναφέρονταν σε «χτυπήματα ακριβείας», αλλά αυτό τώρα έχει φύγει από το τραπέζι. Αντ’ αυτού, κάνουν λόγο για στραγγαλισμό της Γάζας» παρατηρεί η Buttu.

Ενώ το Ισραήλ δεν έχει ανακοινώσει επίσημα χερσαία επιχείρηση στη Γάζα, έμπειροι παρατηρητές θεωρούν ότι είναι πλέον αναπόφευκτη. Ο Νόβικ, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της οργάνωσης «Διοικητές για την Ασφάλεια του Ισραήλ» -μια οργάνωση που αποτελείται από πρώην ανώτερους αξιωματούχους ασφαλείας- και οι συνάδελφοί του επικρίνουν εδώ και καιρό τη στρατηγική της ισραηλινής κυβέρνησης έναντι της Γάζας, την οποία περιγράφουν ως «μια πολιτική που επιτρέπει στη Χαμάς να εδραιώσει τον έλεγχό της στη Λωρίδα της Γάζας, ενώ αποδυναμώνει την Παλαιστινιακή Αρχή στη Δυτική Όχθη».

Η Δυτική Όχθη κυβερνάται από τους πολιτικούς αντιπάλους της Χαμάς, τη Φατάχ, με επικεφαλής τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς.

Ωστόσο, κανείς από τους παρατηρητές με τους οποίους μίλησε το TIME δεν αναμένει ότι οι Ισραηλινοί πολίτες θα πιέσουν την κυβέρνησή τους να αλλάξει στάση απέναντι στους Παλαιστίνιους -τουλάχιστον, όχι άμεσα. «Όλα αυτά απέχουν κατά πολύ τη δεδομένη στιγμή, καθώς το μοναδικό πράγμα που φαίνεται στον ορίζοντα είναι ένας παρατεταμένος πόλεμος» λέει ο Novik.