Το ΑΙ έλυσε το μυστήριο πίσω από τον πίνακα – αριστούργημα του Ραφαήλ

Χάρη σε έναν αλγόριθμο τεχνητής νοημοσύνης (AI) φαίνεται πως λύθηκε το μυστήριο για ένα από τα αριστουργήματα του Ραφαήλ, το έργο Μadonna della Rosa, που εκτίθεται στο Πράδο της Μαδρίτης και έχει διχάσει εδώ και αιώνες τους ιστορικούς τέχνης για το αν είναι εξ ολοκλήρου δικό του δημιούργημα.

Ο πίνακας αναπαριστά τη Μαρία, τον Ιωσήφ και το μωρό Ιησού μαζί με τον μικρό Ιωάννη τον Βαπτιστή. Το καθηλωτικό έργο θεωρείτο εξ ολοκλήρου έργο του Ραφαήλ, μέχρι που τον 19ο αιώνα η γνησιότητά του αμφισβητήθηκε.

Στην Ισπανία ο πίνακας συνεχίζει να θεωρείται σπουδαίο δημιούργημα του μεγάλου Ιταλού ζωγράφου της πρώιμης Αναγέννησης, ωστόσο ιστορικοί τέχνης  και ειδικοί υποστηρίζουν πως, λόγω διαφορετικής τεχνοτροπίας στην αποτύπωση των προσώπων, στη δημιουργία του συμμετείχαν και άλλοι καλλιτέχνες, πιθανώς τεχνίτες του εργαστηρίου του. Τα επιχειρήματα των ειδικών Τέχνης αφορούν στη μορφή του Ιωσήφ που μοιάζει με κατοπινή προσθήκη και δεν θα μπορούσε να είναι από το χέρι του Ραφαήλ. Επίσης, στο κάτω τμήμα, κάποιοι θεωρούν ότι το τριαντάφυλλο έχει φιλοτεχνηθεί από κάποιον άλλο.

Για να ταυτοποιηθεί ο δημιουργός του πίνακα, το έργο εξετάστηκε από λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης που ανέπτυξε ο Χασάν Ουγκάιλ, καθηγητής Οπτικής Υπολογιστικής του Πανεπιστημίου του Μπράντφορντ.

Το συμπέρασμα συμπίπτει με τις αμφιβολίες των ειδικών τέχνης: Σύμφωνα με την τεχνητή νοημοσύνη, το μεγαλύτερο μέρος του πίνακα έχει φιλοτεχνηθεί από τον Ραφαήλ, ωστόσο, το πρόσωπο του Ιωσήφ το έχει φιλοτεχνήσει άλλος καλλιτέχνης. Το δε τριαντάφυλλο που επίσης είχε τεθεί υπό αμφισβήτηση φαίνεται να έχει όντως φιλοτεχνηθεί από τον Ραφαήλ.

Ο αλγόριθμος αναπτύχθηκε με βάση τη μελέτη σε 49 εξακριβωμένα ως γνήσια δημιουργήματα του Ραφαήλ. Ως αποτέλεσμα, το πρόγραμμα μπορεί να αναγνωρίζει τα αυθεντικά έργα του καλλιτέχνη με ακρίβεια 98%. «Ο υπολογιστής μελετά με εξαιρετική λεπτομέρεια τον πίνακα. Όχι μόνο το πρόσωπο, αλλά όλα τα μέρη του και μαθαίνει για την παλέτα των χρωμάτων, τις αποχρώσεις, τις τονικές διακυμάνσεις και τις πινελιές. Κατανοεί τον πίνακα με σχεδόν μικροσκοπικό τρόπο, μαθαίνει όλα τα βασικά χαρακτηριστικά του χεριού του Ραφαήλ» λέει ο Ουγκάιλ.

Ειδικότερα, ο αρχικός έλεγχος του αμφιλεγόμενου έργου Μadonna della Rosa έδειξε πως πρόκειται κατά 60% έργο του Ραφαήλ. Στη συνέχεια ωστόσο, ο πίνακας εξετάστηκε ανά τμήμα και ο αλγόριθμος κατέληξε πως το πρόσωπο του Ιωσήφ δεν ήταν από τον Ραφαήλ. Ο Ουγκάιλ, που παραδέχεται πως ο ίδιος δεν ξέρει «τίποτα για τέχνη», εκτιμά πως τα ευρήματα του αλγορίθμου δεν θα τύχουν της θερμότερης υποδοχής από τους ιστορικούς τέχνης. Πιστεύει ωστόσο ότι τελικά θα δουν την τεχνητή νοημοσύνη ως ένα επιπλέον εργαλείο που θα βοηθήσει στην εξακρίβωση της γνησιότητας έργων τέχνης.