Το δίλημμα του Πούτιν μπροστά στην πρόταση των ΗΠΑ

Από τη στιγμή που ο Ντόναλντ Τραμπ εγκαταστάθηκε στον Λευκό Οίκο, μια σειρά από μέχρι τότε σταθερές έχουν καταρρεύσει, με πρώτη αυτή που ήθελε τη Ρωσία και τις ΗΠΑ να διατηρούν μια σχέση γεμάτη ένταση και διαφωνίες, η οποία κλιμακώθηκε με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Μέχρι και τον Ιανουάριο, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν απέρριπτε κατηγορηματικά την ιδέα μιας προσωρινής εκεχειρίας στην Ουκρανία. Ωστόσο, μετά από έναν μήνα κατά τον οποίο ο Πρόεδρος Τραμπ αναστάτωσε την αμερικανική εξωτερική πολιτική και στο πεδίο των μαχών οι ρωσικές δυνάμεις σημείωσαν σημαντική πρόοδο, το Κρεμλίνο φαίνεται τουλάχιστον πρόθυμο να εξετάσει την πρόταση για εκεχειρία 30 ημερών που κατέθεσαν η Ουκρανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες την Τρίτη.

Ο Ντμίτρι Σ. Πεσκόφ, εκπρόσωπος του Πούτιν, δήλωσε στους δημοσιογράφους την Τετάρτη ότι το Κρεμλίνο «μελετά προσεκτικά» το αποτέλεσμα των συνομιλιών της Τρίτης μεταξύ ΗΠΑ και Ουκρανίας, και την πρότασή τους για εκεχειρία ενός μήνα.

Είπε ότι αναμένει οι Ηνωμένες Πολιτείες να ενημερώσουν τη Ρωσία τις επόμενες ημέρες για «τις λεπτομέρειες των διαπραγματεύσεων που πραγματοποιήθηκαν και τις συμφωνίες που επιτεύχθηκαν». Ανέφερε επίσης την πιθανότητα μιας ακόμη τηλεφωνικής επικοινωνίας μεταξύ του Πούτιν και του Τραμπ, υπογραμμίζοντας ότι το Κρεμλίνο θεωρεί την πρόταση για εκεχειρία ως μέρος μιας ευρύτερης διπλωματικής κινητοποίησης.

Ο Πούτιν έχει δει μια εκκωφαντική ανατροπή στη γεωπολιτική του κατάσταση τον τελευταίο μήνα, καθώς ο Τραμπ αναδιάρθρωσε την αμερικανική εξωτερική πολιτική υπέρ της Ρωσίας, αποξένωσε τους συμμάχους των ΗΠΑ και κατακεραύνωσε τον Πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο.

Ωστόσο, η εμφάνιση μιας κοινής πρότασης εκεχειρίας από τις ΗΠΑ και την Ουκρανία περιπλέκει τα πράγματα για τον Πούτιν, σύμφωνα με τους New York Times, καθώς κλιμακώνει  την ένταση μεταξύ της επιθυμίας του για μια μεγάλης εμβέλειας νίκη στην Ουκρανία και των στενών δεσμών του με τον Τραμπ.

Ενώ ο κ. Τραμπ δηλώνει ότι θέλει να τερματίσει τον πόλεμο το συντομότερο δυνατό, ο Πούτιν έχει υποδείξει ότι δεν θα σταματήσει τον αγώνα μέχρι να εξασφαλίσει σημαντικές παραχωρήσεις από τη Δύση και το Κίεβο, συμπεριλαμβανομένης μιας δέσμευσης ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και ότι η συμμαχία θα μειώσει την παρουσία της στη Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.

Στις 20 Ιανουαρίου, όταν συνεχάρη τον Τραμπ για την ορκωμοσία του, ο Πούτιν διευκρίνισε ότι ο στόχος οποιωνδήποτε συνομιλιών για την Ουκρανία πρέπει να είναι «όχι μια σύντομη εκεχειρία, όχι μια ανακοπή της έντασης». Η Ρωσία, είπε, επιδιώκει «μια μακροπρόθεσμη ειρήνη βασισμένη στον σεβασμό των νόμιμων συμφερόντων όλων των ανθρώπων, όλων των εθνών που ζουν σε αυτήν την περιοχή».

Οι αναλυτές αναφέρουν ότι η αντίθεση του Πούτιν σε μια προσωρινή εκεχειρία προήλθε από τον απλό υπολογισμό ότι με τις ρωσικές δυνάμεις να κερδίζουν στο πεδίο της μάχης, η Μόσχα θα έχανε το πλεονέκτημά της σταματώντας τον αγώνα χωρίς να πετύχει παραχωρήσεις.

Ωστόσο, η τηλεφωνική επικοινωνία της 12ης Φεβρουαρίου μεταξύ Πούτιν και Τραμπ, καθώς και η επακόλουθη ευθυγράμμιση του Λευκού Οίκου με τη Ρωσία στον ΟΗΕ και αλλού, ενδέχεται να επηρέασαν τον υπολογισμό του Πούτιν, κάνοντάς τον πιο πρόθυμο να παραμείνει στην καλή πλευρά του Τραμπ, όπως αναφέρουν οι αναλυτές. Όμως κάτι τέτοιο δημιουργεί μια δύσκολη ισορροπία για το Κρεμλίνο.

Τα σενάρια που έχει μπροστά του ο Βλαντίμιρ Πούτιν

Ο Ιλία Γκρασένκοφ, πολιτικός αναλυτής στη Μόσχα, δήλωσε ότι το Κρεμλίνο θα μπορούσε να δελεαστεί να αποδεχτεί μια ανακωχή που θα ήταν «τακτικά δυσμενής αλλά στρατηγικά ευνοϊκή», προκειμένου να «δείξει ότι είναι ειρηνοποιός».

Ενώ οι Ρώσοι δεν ήταν παρόντες στις συνομιλίες της Τρίτης στη Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας, η κυβέρνηση Τραμπ συνεχίζει την επαφή της με το Κρεμλίνο. Ο Τζον Ράτκλιφ, διευθυντής της CIA, μίλησε με τον Ρώσο ομόλογό του, Σεργκέι Ναρίσκιν, την Τρίτη, σύμφωνα με ρωσικές ειδησεογραφικές υπηρεσίες που μετέδωσαν την Τετάρτη.

Ο Στιβ Γουίτκοφ, απεσταλμένος του κ. Τραμπ, ο οποίος είχε συναντηθεί με τον κ. Πούτιν για αρκετές ώρες τον περασμένο μήνα, σχεδιάζει να επιστρέψει στη Ρωσία τις επόμενες ημέρες, σύμφωνα με δύο άτομα που είναι εξοικειωμένα με την υπόθεση και ζήτησαν ανωνυμία για να συζητήσουν τα εσωτερικά σχέδια. Την Τρίτη το απόγευμα, ο κ. Τραμπ δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι πιστεύει πως θα μιλήσει με τον κ. Πούτιν αυτήν την εβδομάδα και ότι ελπίζει να διαπραγματευτούν μια μόνιμη εκεχειρία τις επόμενες ημέρες.

«Δεν είναι σίγουρα αδύνατο να αποδεχθούν οι Ρώσοι αυτήν την πρόταση», δήλωσε ο Σάμουελ Σαράπ, αναλυτής Ρωσίας στην RAND Corporation, αναφερόμενος στην προσφορά για εκεχειρία 30 ημερών. «Όχι γιατί επιθυμούν μια αμετάκλητη, προσωρινή εκεχειρία, αλλά επειδή τώρα έχουν συμφέρον στις σχέσεις με την Ουάσιγκτον».

Σε μια ακόμη ένδειξη της διπλωματικής επίθεσης της Μόσχας προς το στρατόπεδο Τραμπ, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών δημοσίευσε μια 90λεπτη συνέντευξη που έδωσε ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Β. Λαβρόφ σε τρεις Αμερικανούς βιντεομπλόγκερ, μεταξύ των οποίων και ο πρώην παρουσιαστής του Fox News, Άντριου Ναπολιτάνο.

Ο Λαβρόφ, μιλώντας αγγλικά, εξήρε τη διοίκηση Τραμπ για την ανατροπή της «απομάκρυνσης από τις χριστιανικές αξίες» των Δημοκρατικών και δήλωσε ότι η Ρωσία είναι έτοιμη για «κανονικές σχέσεις» με τις ΗΠΑ, όπως αυτές προσφέρονται.

Ο υπολογισμός του Πούτιν ενδέχεται επίσης να έχει επηρεαστεί από την πρόοδο που σημείωσε η Ρωσία τις τελευταίες ημέρες στην απομάκρυνση των Ουκρανών στρατιωτών από το Κουρσκ, την ρωσική περιοχή στα σύνορα, όπου η Ουκρανία είχε καταλάβει αρκετές εκατοντάδες τετραγωνικά μίλια εδάφους σε μια αιφνιδιαστική εισβολή τον Αύγουστο.

Ο Ζελένσκι είχε δηλώσει ότι σκόπευε να χρησιμοποιήσει αυτή τη γη ως διαπραγματευτικό χαρτί στις μελλοντικές συνομιλίες, αλλά το Κρεμλίνο έδειξε ότι θα αρνηθεί να διαπραγματευτεί όσο η Ουκρανία διατηρούσε τον έλεγχο αυτής της περιοχής.

Με την περιοχή του Κουρσκ να έχει επιστρέψει κυρίως υπό ρωσικό έλεγχο, ο κ. Πούτιν πλέον δεν κινδυνεύει να χάσει την εικόνα του συμφωνώντας σε μια εκεχειρία που θα άφηνε την Ουκρανία να ελέγχει ένα τμήμα ρωσικού εδάφους, δήλωσε ο Σεργκέι Μάρκοβ, πολιτικός αναλυτής προσκείμενος στο Κρεμλίνο στη Μόσχα.