Το έγγραφο του Τραμπ που αρνήθηκε να υπογράψει ο Ζελένσκι

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι απέρριψε την πρόταση των ΗΠΑ για απόκτηση του ελέγχου του 50% των ουκρανικών ορυκτών, επιχειρώντας να διαπραγματευτεί μια πιο ευνοϊκή συμφωνία.

Σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times, η πρόταση κατατέθηκε από τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Κίεβο την Τετάρτη, λίγες ημέρες αφότου ο Ντόναλντ Τραμπ υποστήριξε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δικαιούνται ορυκτούς πόρους αξίας μισού τρισεκατομμυρίου δολαρίων ως αντάλλαγμα για τη στρατιωτική βοήθεια που παρείχαν στην Ουκρανία.

Ο Ζελένσκι ζητά να συνδεθούν οι εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη με οποιαδήποτε συμφωνία για τα ουκρανικά αποθέματα σπάνιων γαιών, ενώ επιδιώκει τη συμμετοχή και άλλων χωρών, συμπεριλαμβανομένων κρατών-μελών της ΕΕ, στην εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της χώρας του.

Ωστόσο, σύμφωνα με πηγή που έχει γνώση του περιεχομένου της πρότασης, η συμφωνία που παρουσίασε η Ουάσινγκτον επικεντρώνεται αποκλειστικά στην εκχώρηση ουκρανικών φυσικών πόρων ως αντάλλαγμα για την ήδη παρεχόμενη στρατιωτική βοήθεια, χωρίς να περιλαμβάνει δεσμεύσεις για μελλοντική στήριξη.

“Συνεχίζουμε τις συνομιλίες. Έχω κάνει διάφορες συζητήσεις”, δήλωσε ο Ζελένσκι από το Μόναχο το Σάββατο, δήλωση που ήρθε να επιβεβαιώσει στους FT ανώτατος Ουκρανός αξιωματούχος σύμφωνα με τον οποίο, το Κίεβο επιχειρεί να πετύχει ένα καλύτερο deal.

“Δεν υπάρχουν εγγυήσεις ασφαλείας”

Κατά την επίσκεψή του στο Κίεβο αυτή την εβδομάδα, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, έφερε μαζί του ένα έγγραφο που ο Ντόναλντ Τραμπ επιθυμούσε να υπογράψει ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι πριν ο Μπέσεντ επιστρέψει στην Ουάσινγκτον.

Επρόκειτο, όπως είπε ο Μπέσεντ στους δημοσιογράφους πριν τη συνάντηση με τον Ζελένσκι, για μία “οικονομική συμφωνία” με στόχο να “ενισχύσει την αλληλεξάρτηση των οικονομιών” των δύο χωρών. Τόνισε δε, πως η κυβέρνηση Τραμπ “θα σταθεί μέχρι το τέλος [στο πλευρό του Κιέβου] αυξάνοντας τη δέσμευσή μας στην οικονομική στήριξη” και παρέχοντας ένα “μακροπρόθεσμο δίχτυ ασφαλείας για όλους τους Ουκρανούς” μετά τη λήξη του πολέμου με τη Ρωσία.

Ωστόσο, σύμφωνα με ανώτατο Ουκρανό αξιωματούχο που μίλησε στους Financial Times, η πρόταση δεν περιλάμβανε καμία ουσιαστική αναφορά σε μελλοντικές εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ.

Σε ερώτηση για το αν πρόκειται για μια κακή συμφωνία για την Ουκρανία, άλλος Ουκρανός αξιωματούχος, που γνωρίζει το περιεχόμενό της, απάντησε: “Είναι μια συμφωνία Τραμπ. Αυτή είναι η διαπραγματευτική τακτική του Τραμπ. Είναι σκληρή”.

Ο βασικός προβληματισμός του Κιέβου παραμένει η έλλειψη σύνδεσης της συμφωνίας με ευρύτερες εγγυήσεις ασφαλείας, ενώ στο ερώτημα που έθεσε το Κίεβο σχετικά με το πώς η προτεινόμενη συμφωνία θα συμβάλει στη μακροπρόθεσμη ασφάλεια της χώρας, η απάντηση που έλαβαν ήταν ότι θα εξασφάλιζε μια “αμερικανική παρουσία” σε ουκρανικό έδαφος.

Ο Σκοτ Μπέσεντ υποστήριξε ότι η ίδια η παρουσία Αμερικανών στις τοποθεσίες εξόρυξης των ορυκτών θα αρκούσε για να αποτρέψει τη Μόσχα. Ωστόσο, ένας από τα “αγκάθια” της συμφωνίας αφορά τη νομική δικαιοδοσία για τυχόν διαφορές που θα προκύψουν, καθώς το έγγραφο ορίζει ότι αυτές θα επιλύονται στη Νέα Υόρκη.

Άτομο από το περιβάλλον του Ζελένσκι αποκάλυψε ότι η πρέσβης των ΗΠΑ στην Ουκρανία, Μπρίτζετ Μπρινκ, τού παρουσίασε το έγγραφο με την πρόταση λίγο πριν την άφιξη του Μπέσεντ στο Κίεβο, χωρίς προηγούμενη ενημέρωση.

Το έγγραφο που παρέδωσε η Μπρινκ ήταν το ίδιο που αργότερα παρέδωσε ο Μπέσεντ στον Ζελένσκι, με την επικεφαλίδα “ΣΧΕΔΙΟ – 7 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2025“. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η ουκρανική πλευρά ενημερώθηκε ότι ο Ζελένσκι αναμενόταν να το υπογράψει την Τετάρτη, κατά την επίσκεψη του Μπέσεντ.

Μετά το τέλος της συνάντησης, ο Ζελένσκι ξεκαθάρισε ότι θα εξετάσει την αμερικανική πρόταση, αλλά δεν πρόκειται να υπογράψει τίποτα σε αυτό το στάδιο.

“Θα μελετήσουμε το έγγραφο και θα κινηθούμε γρήγορα ώστε οι ομάδες μας να καταλήξουν σε συμφωνία. Οι ΗΠΑ είναι στρατηγικός μας εταίρος και δεσμευόμαστε να οριστικοποιήσουμε τις λεπτομέρειες”, δήλωσε χαρακτηριστικά.

Από την πλευρά του, ο Μπέσεντ τόνισε ότι ο Ντόναλντ Τραμπ επιθυμεί την άμεση ολοκλήρωση της συμφωνίας και ανέφερε πως “αυτό το έγγραφο είναι σημαντικό από την οπτική του προέδρου Τραμπ για την επίλυση της σύγκρουσης [με τη Ρωσία] το συντομότερο δυνατόν. Θα διασφαλίσουμε την αμερικανική υποστήριξη προς τον ουκρανικό λαό. Θεωρώ ότι αυτό είναι ένα πολύ ισχυρό μήνυμα προς τη Ρωσία για τις προθέσεις μας”.

Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι θέλει να συνεχίσει τις συζητήσεις για τη συμφωνία εκμετάλλευσης ορυκτών στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, που πραγματοποιείται αυτό το Σαββατοκύριακο.

Στη συνάντησή του που είχε με τον Αμερικανό αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς στο Μόναχο την Παρασκευή, ο Ουκρανός πρόεδρος κατέθεσε αντίθετη πρόταση, την οποία συζήτησε και με Αμερικανούς βουλευτές στο περιθώριο του φόρουμ.

Σε ομιλία του την Παρασκευή στο Μόναχο, ο Ζελένσκι ανέφερε ότι η νομική του ομάδα θα εξετάσει το έγγραφο που παρουσίασε ο Μπέσεντ στο Κίεβο, προκειμένου να προτείνει αλλαγές και τροποποιήσεις. Περιέγραψε δε το κείμενο ως μνημόνιο μεταξύ ΗΠΑ και Ουκρανίας, και όχι ως επίσημη συμφωνία ασφαλείας.

Όπως αποκάλυψε Ευρωπαίος αξιωματούχος με γνώση των συνομιλιών, ο λόγος που ο Ζελένσκι δεν έχει υπογράψει ακόμα τη συμφωνία είναι επειδή επιδιώκει να εμπλέξει και άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων ευρωπαϊκών κρατών, στην εκμετάλλευση των ουκρανικών ορυκτών, ωστόσο οι Αμερικανοί πιέζουν, ανέφερε.

Η πρόταση των ΗΠΑ ευθυγραμμίζεται με το “σχέδιο νίκης” που η ουκρανική ηγεσία έχει επεξεργαστεί από το περασμένο καλοκαίρι, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής σύσφιξης των σχέσεων με την κυβέρνηση Τραμπ μέσω της παραχώρησης πρόσβασης στα κρίσιμα ουκρανικά ορυκτά που χρησιμοποιούνται σε τεχνολογίες αιχμής.

Η Ουκρανία διαθέτει τεράστια αποθέματα λιθίου, τιτανίου και γραφίτη, αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων, τα οποία είναι απαραίτητα για την παραγωγή τεχνολογικών προϊόντων. Ωστόσο, πολλά από αυτά βρίσκονται σε περιοχές που είτε είναι υπό ρωσική κατοχή είτε απειλούνται από τις προελαύνοντες δυνάμεις του Κρεμλίνου, καθώς βρίσκονται κοντά στη γραμμή του μετώπου στην ανατολική Ουκρανία.