To Ηλεκτρονικό Εμπόριο στην ΕΕ, η προστασία του καταναλωτή και ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Πόσοι και πώς ψωνίζουμε μέσω διαδικτύου; Πώς προστατευόμαστε και ποιος ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου; Δείτε Infographic του NEWS 24/7.

NEWSROOM
16 Οκτωβρίου 2024 19:35

Το ηλεκτρονικό εμπόριο (e-commerce) αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της σύγχρονης οικονομίας. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει γνωρίσει ραγδαία ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια.

Από τη δυνατότητα των καταναλωτών να αγοράζουν προϊόντα και υπηρεσίες με ένα κλικ, μέχρι την εύκολη πρόσβαση σε αγορές άλλων κρατών-μελών της Ε.Ε., έχει αλλάξει τον τρόπο που ψωνίζουμε και επιχειρούμε.

Αλλά τι ακριβώς είναι το ηλεκτρονικό εμπόριο, πώς λειτουργεί και τι έχει κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση για να το ενισχύσει και να προστατεύσει τους καταναλωτές της;

Το ηλεκτρονικό εμπόριο είναι η διαδικασία αγοραπωλησίας προϊόντων ή υπηρεσιών μέσω διαδικτύου. Με άλλα λόγια, επιτρέπει στις επιχειρήσεις να προσφέρουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους μέσω ψηφιακών πλατφορμών, και στους καταναλωτές να κάνουν αγορές από την άνεση του σπιτιού τους, χωρίς φυσική παρουσία. Οι πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου κυμαίνονται από τις ανεξάρτητες ιστοσελίδες μικρών επιχειρήσεων, μέχρι μεγάλες αγορές όπως το Amazon ή το eBay, και επιτρέπουν στους καταναλωτές να επιλέξουν από μια ποικιλία επιλογών και τιμών.

Οι καταναλωτές επισκέπτονται μια ιστοσελίδα ή μια εφαρμογή ηλεκτρονικού καταστήματος, περιηγούνται στα προϊόντα ή τις υπηρεσίες, και επιλέγουν αυτά που τους ενδιαφέρουν. Η παραγγελία γίνεται διαδικτυακά, με πληρωμή που μπορεί να γίνει μέσω διαφόρων μεθόδων, όπως πιστωτικές κάρτες, τραπεζικές μεταφορές, PayPal, ή και πιο σύγχρονες λύσεις όπως τα ψηφιακά πορτοφόλια. Μόλις ολοκληρωθεί η συναλλαγή, τα προϊόντα παραδίδονται είτε φυσικά μέσω ταχυμεταφορών είτε ψηφιακά, στην περίπτωση των υπηρεσιών ή προϊόντων που διατίθενται μέσω λήψης αρχείων (downloads).

Δείτε το Infographgic του NEWS 24/7:

Η συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην ενιαία ψηφιακή αγορά και η προστασία του καταναλωτή

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου μέσα από την υλοποίηση της ενιαίας ψηφιακής αγοράς (Digital Single Market). Η ενιαία αγορά της Ε.Ε. έχει ως στόχο την άρση των φραγμών μεταξύ των κρατών-μελών, επιτρέποντας στους καταναλωτές και στις επιχειρήσεις να πραγματοποιούν συναλλαγές ελεύθερα μεταξύ των χωρών. Ένας από τους βασικούς πυλώνες αυτής της στρατηγικής είναι η ενίσχυση του ηλεκτρονικού εμπορίου, μειώνοντας τη γραφειοκρατία και τους περιορισμούς για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται διαδικτυακά.

Χάρη στην ψηφιακή ενιαία αγορά, οι καταναλωτές έχουν πλέον πρόσβαση σε προϊόντα και υπηρεσίες από όλη την Ευρώπη, με ίσους όρους και τιμές. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η κατάργηση του γεωγραφικού αποκλεισμού (geo-blocking), που εμπόδιζε τους πολίτες να αγοράσουν προϊόντα ή υπηρεσίες από άλλες χώρες. Πλέον, οι Ευρωπαίοι καταναλωτές έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση σε online καταστήματα από διαφορετικά κράτη-μέλη, και μπορούν να συγκρίνουν τιμές και προσφορές σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

Παράλληλα, στον πυρήνα της ευρωπαϊκής πολιτικής για το ηλεκτρονικό εμπόριο βρίσκεται η προστασία του καταναλωτή. Για να εξασφαλίσει ότι οι Ευρωπαίοι καταναλωτές απολαμβάνουν ασφαλείς και δίκαιες αγορές, η Ε.Ε. έχει θεσπίσει μια σειρά από νομοθετικές πρωτοβουλίες και κανονισμούς που καλύπτουν τα δικαιώματα των καταναλωτών, την ασφάλεια των πληρωμών και τη διαφάνεια των πληροφοριών.

Μερικά από τα πιο σημαντικά μέτρα περιλαμβάνουν:

Οδηγία για τα δικαιώματα των καταναλωτών: Διασφαλίζει ότι οι καταναλωτές έχουν σαφείς πληροφορίες για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που αγοράζουν, καθώς και δικαίωμα επιστροφής εντός 14 ημερών για τις περισσότερες αγορές.
Κανονισμός για την προστασία δεδομένων (GDPR): Προστατεύει τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών, διασφαλίζοντας ότι οι πληροφορίες τους δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν χωρίς τη συγκατάθεσή τους.
Κανονισμοί για τις online πλατφόρμες: Επιβάλλουν αυστηρούς κανόνες διαφάνειας για τις διαδικτυακές αγορές, ώστε οι καταναλωτές να γνωρίζουν με ποιον συναλλάσσονται και ποιες είναι οι πραγματικές τιμές και οι όροι.

Η Ε.Ε. προωθεί, επίσης, πολιτικές που ενθαρρύνουν τον δίκαιο ανταγωνισμό και καταπολεμούν τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις που λειτουργούν ηλεκτρονικά εντός της Ένωσης πρέπει να ακολουθούν αυστηρούς κανόνες για να εξασφαλίσουν ότι οι καταναλωτές έχουν τις ίδιες ευκαιρίες και προστασίες, ανεξάρτητα από τη χώρα στην οποία βρίσκεται η έδρα της εταιρείας.

Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Το ηλεκτρονικό εμπόριο (e-commerce) έχει αναδειχθεί σε βασικό πυλώνα της ψηφιακής οικονομίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) και αποτελεί ένα από τα κύρια θέματα που έχουν απασχολήσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Καθώς όλο και περισσότεροι πολίτες και επιχειρήσεις στρέφονται σε διαδικτυακές συναλλαγές και αγορές, η Ε.Ε. και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες για τη ρύθμιση και την προώθηση του ηλεκτρονικού εμπορίου με σκοπό τη δημιουργία μιας ενιαίας ψηφιακής αγοράς, την προστασία των καταναλωτών και την ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει αναλάβει καίριο ρόλο στη διαμόρφωση της πολιτικής για το ηλεκτρονικό εμπόριο στην Ε.Ε., προωθώντας ένα πλαίσιο που διευκολύνει τη διασυνοριακή δραστηριότητα, προστατεύει τους καταναλωτές και ενισχύει την ασφάλεια και τη διαφάνεια στις διαδικτυακές συναλλαγές. Οι πρωτοβουλίες αυτές συμβάλλουν στην ενδυνάμωση της ψηφιακής οικονομίας της Ε.Ε., καθιστώντας την πιο ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο και προωθώντας την ανάπτυξη της ενιαίας ψηφιακής αγοράς.

Κανονισμός για τον γεωγραφικό αποκλεισμό (Geo-blocking)

Μία από τις πιο σημαντικές πρωτοβουλίες που υιοθετήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την ενίσχυση του ηλεκτρονικού εμπορίου είναι ο Κανονισμός για τον γεωγραφικό αποκλεισμό (geo-blocking). Ο κανονισμός αυτός, που τέθηκε σε εφαρμογή το 2018, απαγορεύει στις επιχειρήσεις να κάνουν διακρίσεις μεταξύ των πελατών τους με βάση την εθνικότητα ή τη χώρα διαμονής τους. Πριν από την εφαρμογή του κανονισμού, πολλές διαδικτυακές πλατφόρμες περιόριζαν την πρόσβαση των χρηστών σε προϊόντα και υπηρεσίες ανάλογα με τη γεωγραφική τους τοποθεσία, επιβάλλοντας υψηλότερες τιμές ή εμποδίζοντας την παράδοση αγαθών σε συγκεκριμένες χώρες.

Η κατάργηση του γεωγραφικού αποκλεισμού ενισχύει τον ελεύθερο ανταγωνισμό και επιτρέπει στους καταναλωτές να επωφεληθούν από καλύτερες τιμές και προσφορές σε ολόκληρη την Ε.Ε. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα να προσελκύσουν μεγαλύτερο αριθμό πελατών από διαφορετικές χώρες, γεγονός που βελτιώνει τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξή τους.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επίσης επικεντρωθεί στη διασφάλιση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων των καταναλωτών που πραγματοποιούν συναλλαγές μέσω του ηλεκτρονικού εμπορίου. Ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων (GDPR), που υιοθετήθηκε το 2016, αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές νομοθετικές πράξεις που έχει προωθήσει το Κοινοβούλιο σε αυτόν τον τομέα. Ο κανονισμός αυτός θέτει αυστηρούς κανόνες για τη συλλογή, αποθήκευση και επεξεργασία προσωπικών δεδομένων από εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένων των πλατφορμών ηλεκτρονικού εμπορίου.

Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει προωθήσει κανονισμούς για την κυβερνοασφάλεια, διασφαλίζοντας ότι οι διαδικτυακές συναλλαγές και οι πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου λειτουργούν με ασφάλεια και προστατεύουν τους καταναλωτές από διαδικτυακές απειλές, όπως η κλοπή προσωπικών δεδομένων και οι ηλεκτρονικές απάτες.

Τέλος, μία ακόμα σημαντική πρωτοβουλία αφορά τη μεταρρύθμιση της φορολογίας στο πλαίσιο του ηλεκτρονικού εμπορίου. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει υποστηρίξει τη δημιουργία ενός απλούστερου και πιο διαφανούς συστήματος ΦΠΑ για τις διασυνοριακές συναλλαγές. Το 2021 τέθηκε σε εφαρμογή η νέα νομοθεσία για τον ενιαίο ΦΠΑ στις διαδικτυακές αγορές, η οποία στοχεύει στη μείωση της γραφειοκρατίας και την αποφυγή της φοροαποφυγής, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να καταβάλουν ΦΠΑ μόνο στη χώρα προέλευσης του αγοραστή.