Το Κατάρ διώχνει τη Χαμάς και αποσύρεται από τις συνομιλίες με το Ισραήλ

Το Κατάρ αποσύρεται από τον ρόλο του ως μεσολαβητής στις συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και απελευθέρωση ομήρων μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές που επικαλούνται αμερικανικά ΜΜΕ.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται σε συνέχεια της είδησης πως το Κατάρ ζήτησε από τους ηγέτες της Χαμάς να αποχωρήσουν από τη χώρα, μετά από έντονη πίεση από την Ουάσινγκτον, σε μια σημαντική στροφή στην πολιτική που μέχρι τώρα υιοθετούσε το κράτος του Κόλπου, όπως επισημαίνουν οι Financial Times. Σύμφωνα με πληροφορίες, το αίτημα έγινε πριν από περίπου δέκα ημέρες, έπειτα από εκτενείς συζητήσεις με αμερικανούς αξιωματούχους.

Το Κατάρ φιλοξενεί το πολιτικό γραφείο της Χαμάς στη Ντόχα από το 2012, όταν ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία ανάγκασε την οργάνωση να εγκαταλείψει τη βάση της στη Δαμασκό, ενώ οι ΗΠΑ ζήτησαν από το Κατάρ να ανοίξει δίαυλο επικοινωνίας με τη Χαμάς.

Ο τελευταίος γύρος συνομιλιών στα μέσα Οκτωβρίου απέτυχε να καταλήξει σε συμφωνία, καθώς η Χαμάς απέρριψε πρόταση για βραχυπρόθεσμη εκεχειρία, επιμένοντας στην πλήρη παύση του πολέμου και την αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Γάζα.

Ωστόσο, όπως σημειώνει το BBC, το Ισραήλ κατηγορήθηκε επίσης για απόρριψη συμφωνιών. Λίγες μέρες μετά την αποπομπή του, ο πρώην Υπουργός Άμυνας Γιόαβ Γκαλάντ κατηγόρησε τον Πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου ότι απέρριψε ειρηνευτική συμφωνία, παρά τις συμβουλές των επικεφαλής ασφαλείας του. Η πίεση για την απομάκρυνση της Χαμάς από το Κατάρ φαίνεται να αποτελεί προσπάθεια της απερχόμενης κυβέρνησης Μπάιντεν να επιτύχει κάποιο είδος ειρηνευτικής συμφωνίας πριν από τη λήξη της θητείας της τον Ιανουάριο.

Η Ντόχα διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο στις διαπραγματεύσεις του προηγούμενου διαστήματος για την απελευθέρωση ομήρων μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Ωστόσο, παρά τις προσπάθειες του Κατάρ, οι συνομιλίες έχουν παγώσει, με έναν ανώτερο αξιωματούχο της κυβέρνησης Μπάιντεν να δηλώνει ότι, μετά την αποτυχία «επαναλαμβανόμενων προτάσεων για την απελευθέρωση ομήρων, οι ηγέτες της Χαμάς δεν θα είναι πλέον ευπρόσδεκτοι στις πρωτεύουσες κανενός Αμερικανού συμμάχου».

«Το καταστήσαμε σαφές στο Κατάρ μετά την απόρριψη, από πλευράς Χαμάς, της πρότασης για απελευθέρωση ομήρων πριν από μερικές εβδομάδες», δήλωσε αξιωματούχος.

Ο ίδιος πρόσθεσε ότι, παρόλο που το Κατάρ διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις για εκεχειρία και την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων που κρατούσε η Χαμάς τον τελευταίο χρόνο, «μετά τις επανειλημμένες αρνήσεις της Χαμάς να απελευθερώσει ακόμη και έναν μικρό αριθμό ομήρων – συμπεριλαμβανομένων συναντήσεων πρόσφατα στο Κάιρο – η παραμονή τους στην Ντόχα πλέον δεν είναι βιώσιμη ή αποδεκτή».

Η Χαμάς σχεδιάζει τη μετεγκατάστασή της – Υποψήφια η Τουρκία

Άτομο που γνωρίζει το θέμα ανέφερε ότι στελέχη της Χαμάς στο Κατάρ σχεδιάζουν να μετεγκατασταθούν στην Τουρκία, η οποία διατηρεί μακροχρόνιους δεσμούς με πολιτικούς εκπροσώπους της Χαμάς. Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει εκφράσει ανοικτά τη στήριξή του στην ομάδα από την αρχή της σύγκρουσης στη Γάζα.

Το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας δεν έχει τοποθετηθεί μέχρι στιγμής γύρω από το θέμα.

Κορυφαία στελέχη της Χαμάς, όπως ο Οσάμα Χαμντάν και ο Ταχέρ αλ-Νούνου, που εμφανίζονται συχνά σε μέσα ενημέρωσης, βρίσκονται στην Κωνσταντινούπολη για περισσότερο από έναν μήνα.

Η παρατεταμένη παραμονή τους στην Τουρκία, όπως επισημαίνει το BBC, αποτελεί απόκλιση από τις συνήθεις σύντομες επισκέψεις τους στο παρελθόν. Θεωρείται ότι πλέον η προσωπική ασφάλεια της ηγεσίας της Χαμάς αποτελεί βασική προτεραιότητα, καθώς η οργάνωση είδε δύο ηγέτες της να δολοφονούνται σε διάστημα μικρότερο των τεσσάρων μηνών. Εκτός από τη δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια τον Ιούλιο, τον Οκτώβριο το Ισραήλ σκότωσε τον Γιαχία Σινουάρ, τον εγκέφαλο της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου στο νότιο Ισραήλ.

Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, «η Χαμάς έχει υιοθετήσει ένα προσωρινό μοντέλο συλλογικής ηγεσίας για να περιορίσει τις επιπτώσεις μελλοντικών ισραηλινών δολοφονιών». Ο H A Hellyer, ανώτερος συνεργάτης του Royal United Services Institute (Rusi), δήλωσε στο BBC ότι καμία τοποθεσία «δεν θα τους προσφέρει προστασία από ισραηλινές απόπειρες δολοφονίας, όπως το έκανε η Ντόχα, όπου οι ΗΠΑ διατηρούν τη μεγαλύτερη στρατιωτική τους βάση στην περιοχή».

Τα τελευταία χρόνια, το Κατάρ έχει διαθέσει εκατομμύρια δολάρια στη Γάζα — την οποία ελέγχει η Χαμάς από το 2007 — για την καταβολή μισθών δημοσίων υπαλλήλων και την υποστήριξη των οικογενειών που πλήττονται οικονομικά.

Ωστόσο, η εικόνα του Κατάρ, όπως εκτιμούν οι FT, αμαυρώθηκε λόγω των δεσμών του με τη Χαμάς μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Παρόλα αυτά, ο ρόλος του ως διαμεσολαβητής στις συνομιλίες για εκεχειρία απέσπασε διεθνείς επαίνους, ενώ πέρυσι κατάφερε να εξασφαλίσει την απελευθέρωση άνω των 100 Ισραηλινών ομήρων με αντάλλαγμα 240 Παλαιστίνιες γυναίκες και παιδιά που κρατούνταν σε ισραηλινές φυλακές. Aπογοητευμένος από την αδιαλλαξία και των δύο πλευρών στις συνομιλίες για τον τερματισμό της σύγκρουσης στη Γάζα, καθώς και από τις επικρίσεις πολιτικών στις ΗΠΑ και αλλού, ο πρωθυπουργός του Κατάρ, σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν αλ Θάνι, δήλωσε τον Απρίλιο ότι η Ντόχα επανεξετάζει τον ρόλο της ως μεσολαβητής.

Επιπλέον, Άραβας διπλωμάτης σημείωσε ότι στελέχη της Χαμάς επισκέφθηκαν πρόσφατα χώρες όπως η Τουρκία, το Ιράν, η Αλγερία και η Μαυριτανία, συζητώντας την πιθανότητα μετεγκατάστασης.

«Το Κατάρ φιλοξένησε τους ηγέτες της Χαμάς αρχικά μετά από πράσινο φως που πήρε από τους Αμερικανούς. Είναι λογικό να προσπαθεί να τους απομακρύνει τώρα που η στάση των ΗΠΑ αλλάζει», πρόσθεσε ο διπλωμάτης.

Η τελευταία αυτή εξέλιξη έρχεται σε μια περίοδο όπου οι Αμερικανοί αξιωματούχοι εμφανίζονται όλο και πιο απογοητευμένοι από την προσέγγιση της ισραηλινής κυβέρνησης για τον τερματισμό του πολέμου. Τον Οκτώβριο, οι Υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας των ΗΠΑ δήλωσαν ότι αν το Ισραήλ δεν επιτρέψει περισσότερη ανθρωπιστική βοήθεια στην περιοχή έως τις 12 Νοεμβρίου, θα αντιμετωπίσει απροσδιόριστες πολιτικές «συνέπειες».

Το περασμένο Σαββατοκύριακο, αρκετοί αξιωματούχοι του ΟΗΕ προειδοποίησαν ότι η κατάσταση στη βόρεια Γάζα είναι «αποκαλυπτική». Το Σάββατο, η Ανεξάρτητη Επιτροπή Ανασκόπησης Λιμών ανέφερε ότι υπάρχει «ισχυρή πιθανότητα επικείμενης λιμοκτονίας σε ορισμένες περιοχές».

Η σχέση μεταξύ του Προέδρου Τζο Μπάιντεν και του Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει επιδεινωθεί κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Γάζα, με την Ουάσιγκτον να ασκεί αυξανόμενη πίεση για βελτίωση της ανθρωπιστικής κατάστασης των Παλαιστινίων και την εξεύρεση μιας διαπραγματευτικής λύσης.