Το σχέδιο της Ε.Ε. για πολέμους και καταστροφές

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σήμερα τη Στρατηγική της Ένωσης για την πρόληψη και την αντίδραση σε αναδυόμενες απειλές και κρίσεις που περιλαμβάνει 30 βασικές δράσεις, καθώς και την ανάπτυξη μιας «κουλτούρας ετοιμότητας εκ του σχεδιασμού» σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ.

Η στρατηγική αυτή όπως παρουσιάστηκε από την εκτελεστική αντιπρόεδρο Ροξάνα Μινζάτου και τη Χάτζα Λαχμπίμπ, Επίτροπο Ετοιμότητας και Διαχείρισης Κρίσεων, δημιουργήθηκε καθώς όπως τόνισαν η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει ολοένα και πιο σύνθετες κρίσεις και προκλήσεις που δεν μπορούν να αγνοηθούν. «Από τις αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις και συγκρούσεις, τις υβριδικές απειλές και τις απειλές κυβερνοασφάλειας, την ξένη χειραγώγηση πληροφοριών και παρεμβάσεις, έως την κλιματική αλλαγή και τις αυξανόμενες φυσικές καταστροφές, η ΕΕ πρέπει να είναι έτοιμη να προστατεύσει τους πολίτες της και τις βασικές κοινωνικές λειτουργίες που είναι ζωτικής σημασίας για τη δημοκρατία και την καθημερινή ζωή», όπως τονίζει η Επιτροπή.

Καταστροφές, απειλές και κρίσεις

Η ΕΕ προετοιμάζεται για ένα ευρύ φάσμα κινδύνων και απειλών, που περιλαμβάνουν τόσο φυσικές, όσο και καταστροφές που προκαλούνται από τον άνθρωπο. Όπως δήλωσε η εκτελεστική αντιπρόεδρος Ροξάνα Μινζάτου, «οι πολίτες, όπως φάνηκε και από τα αποτελέσματα της έρευνας του Ευρωβαρόμετρου, θέλουν συντονισμένο τρόπο αντιμετώπισης των κρίσεων». Όπως μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, το σχέδιο περιλαμβάνει κρίσεις όπως, φυσικές καταστροφές, δηλαδή πλημμύρες, πυρκαγιές, σεισμούς και ακραία καιρικά φαινόμενα που επιδεινώνονται από την κλιματική αλλαγή, ανθρωπογενείς καταστροφές, όπως βιομηχανικά ατυχήματα, τεχνολογικές αστοχίες και πανδημίες, υβριδικές απειλές, όπως κυβερνοεπιθέσεις, εκστρατείες παραπληροφόρησης και χειραγώγηση πληροφοριών από το εξωτερικό και σαμποτάζ κρίσιμων υποδομών, γεωπολιτικές κρίσεις, δηλαδή ένοπλες συγκρούσεις, συμπεριλαμβανομένης της πιθανότητας ένοπλης επίθεσης κατά κρατών μελών.

Βασικοί τομείς στρατηγικής

Οι βασικοί τομείς στρατηγικής αποσκοπούν στη βελτίωση του τρόπου λειτουργίας των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, με την Επίτροπο Ετοιμότητας και Διαχείρισης Κρίσεων Χάτζα Λαχμπίμπ να τονίζει τη σημασία δημιουργίας του «έκτακτου κέντρου συντονισμού, δηλαδή ενός νέου κόμβου συνεργασίας, προκειμένου να υποστηριχθούν καλύτερα τα κράτη μέλη, σε συνθήκες κρίσεις». Παράλληλα, στόχος της στρατηγικής είναι η ανθεκτικότητα ζωτικών κοινωνικών λειτουργιών, όπως η διασφάλιση της συνέχειας των βασικών υπηρεσιών και υποδομών, όπως η υγειονομική περίθαλψη, οι μεταφορές, το πόσιμο νερό, οι τηλεπικοινωνίες, οι δημόσιες υπηρεσίες, μεταξύ άλλων, ακόμη και σε περίπτωση κρίσης.

Ένας ακόμη στόχος είναι η ετοιμότητα του πληθυσμού και η κοινωνική ανθεκτικότητα, μέσα από την ενδυνάμωση των πολιτών και των κοινοτήτων ώστε να προετοιμάζονται και να ανταποκρίνονται σε κρίσεις. Βασική παράμετρος του σχεδίου, η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μέσα από την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ κυβέρνησης και βιομηχανίας για ενίσχυση της ετοιμότητας. Το σχέδιο θέτει ως σημαντική βάση σε περιόδους κρίσεων τη συνεργασία μεταξύ πολιτών και στρατού, δηλαδή την ενίσχυση του συντονισμού μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών αρχών. Τέλος, βασικό στόχο αποτελούν οι περαιτέρω συνεργασίες με διεθνείς εταίρους για την αντιμετώπιση των διασυνοριακών απειλών.

Βασικές προμήθειες 72 ωρών

Η ανάπτυξη ελάχιστων κριτηρίων ετοιμότητας για βασικές υπηρεσίες όπως νοσοκομεία, σχολεία, μεταφορές και τηλεπικοινωνίες, αποτελεί πρωταρχική δράση της στρατηγικής. Παράλληλα, το πρόγραμμα περιλαμβάνει την ενίσχυση της αποθεματοποίησης κρίσιμου εξοπλισμού και υλικών, τη μεγιστοποίηση της διαθεσιμότητας κρίσιμων φυσικών πόρων, όπως το νερό. Κρίσιμης σημασίας παράμετρος, η ενθάρρυνση των πολιτών να υιοθετήσουν πρακτικά μέτρα, όπως η διατήρηση βασικών προμηθειών για τουλάχιστον 72 ώρες σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του σχεδίου στην Κομισιόν, η Χάτζα Λαχμπίμπ, Επίτροπος Ετοιμότητας και Διαχείρισης Κρίσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ρωτήθηκε για τα αγαθά που περιλαμβάνονται στις βασικές προμήθειες των 72 ωρών, με την ίδια να δηλώνει ότι θα δοθούν λεπτομέρειες, τονίζοντας παράλληλα πως «υπάρχουν συγκεκριμένα αγαθά όπως το νερό, τρόφιμα, μπαταρίες, είδη προσωπικής υγιεινής, φάρμακα, βασικά έγγραφα και συσκευή ραδιοφώνου» που μπορούν οι πολίτες να έχουν μαζί τους και πως αυτά διαφέρουν ανάλογα με τις ανάγκες που προκύπτουν.

Παράλληλα η στρατηγική περιλαμβάνει μαθήματα ετοιμότητας για τους μαθητές, αλλά και την ενίσχυση της πολιτικοστρατιωτικής συνεργασίας μέσα από διεξαγωγή τακτικών ασκήσεων ετοιμότητας σε επίπεδο ΕΕ. Επιπλέον, σύμφωνα με την Κομισιόν, στο σχέδιο περιλαμβάνεται η αύξηση της συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, μέσα από τη δημιουργία πρωτοκόλλων έκτακτης ανάγκης, αλλά και η συνεργασία με στρατηγικούς εταίρους όπως το ΝΑΤΟ, για τη στρατιωτική κινητικότητα.

Δημιουργία αποθεμάτων

Οι τομείς που θα δώσει προτεραιότητα η ΕΕ στη στρατηγική της για τη δημιουργία αποθεμάτων έκτακτης ανάγκης και αντιμετώπισης καταστροφών, είναι ο βασικός εξοπλισμός, τα υλικά και οι πόροι που απαιτούνται για την αντιμετώπιση φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών. Εκτός από τις φυσικές καταστροφές θα δοθεί προτεραιότητα στα ιατρικά αντίμετρα, δηλαδή τα εμβόλια, τα φάρμακα και τον ιατρικό εξοπλισμό για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία. Επίσης, η αυτονομία κρίσιμων πρώτων υλών αποτελεί σημαντικό τομέα που θέλει να δημιουργήσει αποθέματα η ΕΕ σε περίπτωση κρίσης, με τις σημαντικές πρώτες ύλες, όπως πόροι απαραίτητοι για τη βιομηχανική παραγωγή και τη στρατηγική αυτονομία, να βρίσκονται ψηλά στο σχεδιασμό, αλλά και εξαρτήματα και τεχνολογίες που απαιτούνται για τη διατήρηση της ενεργειακής ασφάλειας.