Το σχέδιο του “κτηματομεσίτη” Τραμπ για τη Γάζα έρχεται από τα παλιά

Το σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ να θέσει τη Γάζα υπό αμερικανική κατοχή και να εκτοπίσει τα δύο εκατομμύρια κατοίκους της έχει ενθουσιάσει την ισραηλινή ακροδεξιά πτέρυγα, έχει τρομοκρατήσει τους Παλαιστίνιους, έχει σοκάρει τους Άραβες συμμάχους των ΗΠΑ και έχει μπερδέψει τους αναλυτές που το θεωρούν ανεφάρμοστο.

Για ορισμένους εμπειρογνώμονες, η ιδέα φαίνεται τόσο απίθανη -θα διακινδύνευε πραγματικά ο Τραμπ αμερικανικά στρατεύματα σε μια ακόμη δυσεπίλυτη μάχη εναντίον μαχητών στη Μέση Ανατολή;- ώστε αναρωτιούνται αν πρόκειται για μια ακραία θέση σε ένα νέο γύρο διαπραγματεύσεων για το μέλλον της Γάζας.

Όπως έχει πράξει αναλόγως και σε άλλες περιπτώσεις κατά το παρελθόν, μη εφαρμόζοντας τελικά τις απειλές του, ορισμένοι βλέπουν την πρότασή του ως διαπραγματευτική τακτική με στόχο να εξαναγκάσει σε συμβιβασμούς τόσο τη Χαμάς όσο και τους Άραβες ηγέτες.

Στη Γάζα, η Χαμάς δεν έχει ακόμη συμφωνήσει να παραχωρήσει πλήρως την εξουσία, ενώ η Σαουδική Αραβία αρνείται να εξομαλύνει τις σχέσεις της με το Ισραήλ ή να βοηθήσει στη μεταπολεμική διακυβέρνηση της Γάζας, εκτός αν το Ισραήλ συμφωνήσει στη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους.

Τα μαξιμαλιστικά σχέδια του Τραμπ μπορεί να αποτελούν μια προσπάθεια να κάνει και τις δύο πλευρές να αλλάξουν τις θέσεις τους, λένε στους New York Times Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι αναλυτές.

Αντιμέτωπη με μια επιλογή μεταξύ της διατήρησης του δικού της ελέγχου στη Γάζα και της διατήρησης μιας παλαιστινιακής παρουσίας εκεί, η Χαμάς θα μπορούσε ίσως να συμβιβαστεί με το δεύτερο, σύμφωνα με τον Michael Milshtein, Ισραηλινό αναλυτή παλαιστινιακών υποθέσεων. Και η Σαουδική Αραβία ωθείται να εγκαταλείψει την επιμονή της στην παλαιστινιακή κρατική υπόσταση και να συμβιβαστεί αντ’ αυτού με μια συμφωνία που θα διατηρεί το δικαίωμα των Παλαιστινίων να παραμείνουν στη Γάζα, αλλά όχι το δικαίωμά τους στην κυριαρχία, σύμφωνα με τον Mkhaimar Abusada, Παλαιστίνιο πολιτικό αναλυτή.

Η Σαουδική Αραβία απέρριψε γρήγορα το σχέδιο του Τραμπ, εκδίδοντας ανακοίνωση στην οποία υπογραμμίζει την υποστήριξή της στην παλαιστινιακή κρατική υπόσταση. Αλλά ορισμένοι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η θέση της Σαουδικής Αραβίας θα μπορούσε να αλλάξει. Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης θητείας του Τραμπ, το 2020, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έκαναν έναν παρόμοιο συμβιβασμό όταν συμφώνησαν να εξομαλύνουν τους δεσμούς με το Ισραήλ με αντάλλαγμα την αναβολή της προσάρτησης της Δυτικής Όχθης από το Ισραήλ.

«Ο Τραμπ ασκεί μέγιστη πίεση κατά της Χαμάς για να την τρομάξει, ώστε να κάνει πραγματικές παραχωρήσεις» εκτιμά ο Mkhaimar Abusada. «Νομίζω, επίσης, ότι ασκεί μέγιστη πίεση εναντίον των υπόλοιπων δρώντων στην περιοχή, ώστε να συμβιβαστούν με λιγότερα σε αντάλλαγμα για την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ. Ακριβώς όπως έκαναν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα».

Όπως και να ‘χει, τα σχόλια του Αμερικανού προέδρου για τη Γάζα δεν εμφανίστηκαν εν μια νυκτί – ο 78χρονος είχε δώσει το στίγμα του πως βλέπει τον παλαιστινιακό αυτό θύλακα της Μεσογείου ως παράδεισο real estate τον περασμένο Οκτώβριο, στην επέτειο του ενός χρόνου από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα.

Η απάντησή που είχε δώσει ήταν η εξής: «Ξέρετε, μιλώντας ως κτηματομεσίτης, θα μπορούσε να γίνει το πιο όμορφο μέρος – ο καιρός, το νερό, το κλίμα της. Καλύτερη και από το Μονακό».

Τα σχόλια του Τραμπ απηχούν τις απόψεις του γαμπρού του, Τζάρεντ Κούσνερ, ο οποίος δήλωσε τον περασμένο Φεβρουάριο ότι η «παραθαλάσσια ιδιοκτησία της Γάζας … θα μπορούσε να είναι πολύ πολύτιμη».

Ο Κούσνερ, ο οποίος ήταν ανώτερος σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής στην πρώτη θητεία του Τραμπ στην προεδρία, είχε αναλάβει να προετοιμάσει ένα ειρηνευτικό σχέδιο για τη Μέση Ανατολή – το οποίο γνωστοποίησε κατά τη διάρκεια ενός διήμερου συνεδρίου στο Μπαχρέιν, τον Ιούνιο του 2019.

Τι είχε πει τότε ο Κούσνερ;

Ξεκίνησε την ομιλία του προειδοποιώντας τον παλαιστινιακό λαό ότι έχει «παγιδευτεί σε ένα αναποτελεσματικό πλαίσιο του παρελθόντος». Το σχέδιο του Λευκού Οίκου -που ονομάστηκε “Ειρήνη για την ευημερία”– προσφέρει «ένα σύγχρονο πλαίσιο για ένα λαμπρότερο μέλλον».

Ο Κούσνερ, απευθυνόμενος στους Παλαιστίνιους, είχε τονίσει ότι ο πρόεδρος Τραμπ και οι ΗΠΑ «δεν σας εγκατέλειψαν» και ότι η οικονομική ανάπτυξη και ευημερία δεν είναι δυνατή χωρίς μια «διαρκή και δίκαιη πολιτική λύση» στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση.

«Ωστόσο, σήμερα δεν πρόκειται να μιλήσουμε για τα πολιτικά ζητήματα. Θα φτάσουμε σε αυτά την κατάλληλη στιγμή. Ο στόχος αυτού του συνεδρίου είναι να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε αυτές τις προκλήσεις με έναν νέο τρόπο. Ας προσπαθήσουμε να δούμε αυτή τη σύγκρουση και τις δυνατότητες ολόκληρης της περιοχής μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα και ας συνεργαστούμε για να καταρτίσουμε ένα συγκεκριμένο σχέδιο το οποίο θα υλοποιήσουμε».

Ο Κούσνερ καταφέρθηκε, επίσης, κατά των επικριτών του που, όπως είπε, αναφέρθηκαν ειρωνικά στο σχέδιό του. «Στον πυρήνα του, δεν πρόκειται απλώς για τη σύναψη μιας συμφωνίας. Στην πραγματικότητα, αυτή η προσπάθεια μπορεί να χαρακτηριστεί καλύτερα ως “η ευκαιρία του αιώνα”, αν η ηγεσία έχει το θάρρος να την επιδιώξει».

Τι περιλαμβάνει το σχέδιο του Τραμπ

Προβλέπει ότι οι χώρες-χορηγοί και οι επενδυτές θα συνεισφέρουν 50 δισ. δολάρια για ένα νεοσύστατο ταμείο που θα διαχειρίζεται μια αναπτυξιακή τράπεζα. Περίπου 27,5 δισ. δολάρια θα πήγαιναν σε έργα στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας, ενώ τα υπόλοιπα θα πήγαιναν στην Αίγυπτο, την Ιορδανία και τον Λίβανο.

Τα έργα θα επιδιώξουν να «απελευθερώσουν το οικονομικό δυναμικό των Παλαιστινίων» με:

• Άνοιγμα της Δυτικής Όχθης και της Γάζας στις περιφερειακές και παγκόσμιες αγορές. Μία από τις προτάσεις περιλαμβάνει έναν διάδρομο μεταφορών ύψους 5 δισ. δολαρίων, που θα συνδέει άμεσα τα παλαιστινιακά εδάφη και θα περιλαμβάνει έναν μεγάλο δρόμο και, ενδεχομένως, σιδηροδρομική γραμμή.
• Αναβάθμιση και κατασκευή βασικών υποδομών ηλεκτρικής ενέργειας, ύδρευσης και τηλεπικοινωνιών για την αύξηση της χωρητικότητας και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας
• Προώθηση της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα στην επιχειρηματικότητα, τις μικρές επιχειρήσεις, τον τουρισμό, τη γεωργία, τη στέγαση, τη βιομηχανία και τους φυσικούς πόρους.
• Ενίσχυση της περιφερειακής ανάπτυξης και ολοκλήρωσης μέσω της τόνωσης των οικονομιών της Αιγύπτου, του Ισραήλ, της Ιορδανίας και του Λιβάνου και της μείωσης των εμπορικών φραγμών.

Οι στόχοι του -τότε- σχεδίου ήταν:

• να υπερδιπλασιάσει το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) των Παλαιστινίων μέσα σε 10 χρόνια
• να δημιουργήσει ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας
• να μειώσει το ποσοστό ανεργίας σχεδόν σε μονοψήφιο αριθμό και
• να μειώσει το ποσοστό φτώχειας κατά 50%.

Όπως και τότε, έτσι και τώρα, τα σχέδια του Τραμπ προκαλούν διπλωματικές αναταράξεις και οικονομική ανησυχία, ενώ συναντούν σφοδρές αντιδράσεις ανά τον κόσμο, με πρώτους τους Παλαιστινίους.

«Περιμένω να ξαναχτίσουμε το σπίτι μας και να ζήσουμε σε αυτό, ούτε ο Τραμπ ούτε κανένας άλλος έχει σημασία για εμάς» διαμηνύει η Jamalat Wadi στο BBC. «Αν έχει μείνει έστω και μια σταγόνα αίμα στα παιδιά μας, δεν θα φύγουμε από τη Γάζα και δεν θα την εγκαταλείψουμε». 

«Θα ζήσουμε πάνω στα χαλάσματα σαν να μη συνέβη τίποτα και η Γάζα θα ξαναχτιστεί».

Στο ίδιο πνεύμα, ο Mahmoud Bahjat λέει ότι, όταν άκουσε για τα σχόλια του Τραμπ, «ευχήθηκε στον Θεό οι αραβικές χώρες να αρνηθούν κάτι τέτοιο, γιατί έχουμε ζήσει και μεγαλώσει εδώ».

«Αυτή είναι η γη μας και δεν μπορούμε να ζήσουμε πουθενά αλλού εκτός από τη Γάζα. Η Γάζα είναι η γη μας, έχουμε μεγαλώσει εδώ, πώς μπορούμε να την αφήσουμε; Είμαστε ενάντια στην απόφαση του Τραμπ».

«Έβαλε τέλος στον πόλεμο, αλλά ο εκτοπισμός μας θα έβαζε τέλος στη ζωή μας».