Το τηλεφώνημα Τραμπ – Ζελένσκι το 2019 που άλλαξε μια για πάντα τις σχέσεις τους

Όσα διημείφθησαν χθες στον Λευκό Οίκο μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, και μάλιστα ενώπιον ενός παγκόσμιου ακροατηρίου, δεν ήταν απλώς μία διαφωνία μεταξύ δύο ηγετών πάνω σε ένα κρίσιμο ζήτημα, όπως είναι o πόλεμος στην Ουκρανία και η ανάγκη για τερματισμό του.

Η πρωτοφανής σύγκρουση στο Οβάλ Γραφείο, εκτός από το ότι έφερε στο προσκήνιο νέα ερωτήματα για την ικανότητα του Τραμπ να διαμεσολαβήσει σε ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Ρωσία, αποκάλυψε το βάθος της προσωπικής αντιπαλότητας που χρονολογείται εδώ και έξι χρόνια, από την πρώτη θητεία του Τραμπ και τις αρχικές του επαφές με τον Ουκρανό πρόεδρο.

Όλα ξεκίνησαν στην πρώτη τους τηλεφωνική επικοινωνία το 2019, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ πίεσε -χωρίς κανένα αποτέλεσμα- τον Ουκρανό ηγέτη να αποκαλύψει στοιχεία για τις επιχειρηματικές δραστηριότητες του γιου του Τζο Μπάιντεν, Χάντερ, στην Ουκρανία.

Όσα είπαν Τραμπ – Ζελένσκι στο επίμαχο τηλεφώνημα

Το επίμαχο τηλεφώνημα μεταξύ των δύο προέδρων έγινε στις 25 Ιουλίου και σε αυτό υπάρχουν αναφορές στους Μπάιντεν και τις επιχειρηματικές δραστηριότητες στην Ουκρανία. Σε κάποιο σημείο της συνομιλίας ο Τραμπ λέει στον Ζελένσκι ότι θα ζητήσει από τον δικηγόρο του, Ρούντι Τζιουλάνι, να τον πάρει τηλέφωνο μαζί με τον Γενικό Εισαγγελέα.

“Γίνεται πολύ κουβέντα για τον γιο του Μπάιντεν, ότι ο Μπάιντεν σταμάτησε τη δίωξη και πολύ άνθρωποι θέλουν να μάθουν γι΄αυτό. Ό,τι μπορείς να κάνεις με τον Γενικό Εισαγγελέα θα ήταν τέλειο. Ο Μπάιντεν γύριζε και καυχιόταν ότι σταμάτησε τη δίωξη γι’ αυτό αν μπορείς να το ψάξεις… Μου φαίνεται απαίσιο”.

Ο Ζελένσκι απάντησε ότι γνώριζε την υπόθεση και ότι ο επόμενος γενικός εισαγγελέας θα ήταν 100% δικός του. “Αυτός ή αυτή θα διερευνήσουν την κατάσταση, ειδικά την εταιρεία που ανέφερες. Θα το φροντίσουμε και θα εργαστούμε για τη διερεύνηση του ζητήματος”.

Ο Τραμπ χαρακτήρισε τη συνομιλία “τέλεια”, ωστόσο αποτέλεσε τη βάση για την πρώτη παραπομπή του σε δίκη από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022, με τον Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ αναδείχθηκε σε έναν από τους πιο σφοδρούς επικριτές του Κιέβου.

Την ίδια στιγμή, ο Τζ. Ντ. Βανς, που πλέον κατέχει τη θέση του αντιπροέδρου και ήταν παρών στη συνάντηση των δύο ηγετών χθες, στο Οβάλ Γραφείο, κατέστησε τον σκεπτικισμό για τη βοήθεια προς την Ουκρανία κύριο μοτίβο της δικής του πολιτικής ανόδου, αρχικά ως γερουσιαστής του Οχάιο.

Ο Ζελένσκι είχε προσπαθήσει να βελτιώσει τις σχέσεις του με τον Τραμπ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του 2024, καθώς οι πιθανότητες επιστροφής του Ρεπουμπλικανού στον Λευκό Οίκο αυξάνονταν, ωστόσο ορισμένες από τις προσπάθειές του απέτυχαν.

Σε μια επίσκεψή του στις ΗΠΑ πέρυσι, ο Ουκρανός πρόεδρος βρέθηκε σε εργοστάσιο όπλων στο Σκράντον της Πενσιλβάνια, μία από τις λεγόμενες swing states, συνοδευόμενος μάλιστα μόνο από Δημοκρατικούς. Αυτό προκάλεσε τη διαμαρτυρία του Μάικ Τζόνσον, του Ρεπουμπλικάνου προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων, ο οποίος έκανε τότε λόγο για “παρέμβαση στις εκλογές”, μία δυσαρέσκεια που επανήλθε έντονα στο προσκήνιο κατά τη συνάντηση της Παρασκευής.

Ο Βανς, απευθυνόμενος με ειρωνεία στον Ζελένσκι, τον επέκρινε λέγοντας: “Πήγατε στην Πενσιλβάνια και κάνατε προεκλογική εκστρατεία υπέρ της αντιπολίτευσης τον Οκτώβριο. Πείτε μερικά λόγια εκτίμησης για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Πρόεδρο που προσπαθεί να σώσει τη χώρα σας”.

Ο Τραμπ έριξε κι άλλο λάδι στη φωτιά, κατηγορώντας τον Ουκρανό πρόεδρο για έλλειψη ευγνωμοσύνης. “Σας έδωσα τα ακόντια για να εξουδετερώσετε όλα αυτά τα τανκς. Ο Ομπάμα σας έδωσε σεντόνια … πρέπει να είστε πιο ευγνώμονες”, τού είπε χαρακτηριστικά μεταξύ άλλων.

“Για όλα φταίει ο Ζελένσκι”

Αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου και σύμμαχοι του Τραμπ επιμένουν ότι ο Ζελένσκι ήταν αυτός που πυροδότησε την ένταση, “δείχνοντας ασέβεια” προς τον Αμερικανό πρόεδρο κατά τη διάρκεια της συνάντησης.

Ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής της Νότιας Καρολίνας, Λίντσεϊ Γκράχαμ, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι είχε μιλήσει με τον Ζελένσκι το πρωί μετά τη συνάντηση. “Ο Πρόεδρος Τραμπ ήταν σε πολύ καλή διάθεση το προηγούμενο βράδυ”, ανέφερε, ενώ όχι απλά δεν αισθάνθηκε αμηχανία ή ετεροντροπή για τον Αμερικανό πρόεδρο, αντιθέτως “ποτέ δεν ήμουν πιο υπερήφανος για εκείνον. Ήμουν επίσης πολύ περήφανος για τον Τζ. Ντ. Βανς που υπερασπίστηκε τη χώρα μας”.

Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, ο οποίος ηγήθηκε των διαπραγματεύσεων για τη συμφωνία ΗΠΑ-Ουκρανίας σχετικά με τα ορυκτά – που τελικά δεν υπογράφηκε – εξέφρασε την έκπληξή του για τη στάση του Ζελένσκι. “Έμεινα σοκαρισμένος, σοκαρισμένος που ο Πρόεδρος Ζελένσκι μπήκε στο Οβάλ Γραφείο και συμπεριφέρθηκε έτσι”, δήλωσε στο Bloomberg TV.

Οι επιθέσεις στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι πήραν άλλη διάσταση, όταν ο Νταν Σκαβίνο, ανώτατος αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ, ειρωνεύτηκε τον Ουκρανό πρόεδρο δημοσιεύοντας το μενού του γεύματος που θα παρέθετε ο Τραμπ και στο οποίο η ουκρανική αντιπροσωπεία δεν παρέστη. Σε ανάρτησή του, σχολίασε ότι το προσωπικό του Λευκού Οίκου θα απολάμβανε το γεύμα αντί των Ουκρανών.

Πάντως, η επεισοδιακή συνάντηση Τραμπ – Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στους Ευρωπαίους συμμάχους των ΗΠΑ. Ιδιαίτερα προβληματισμένος εμφανίζεται ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, καθώς και ο Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, οι οποίοι επισκέφθηκαν τον Τραμπ την ίδια εβδομάδα με στόχο να τον πείσουν να υιοθετήσει μια πιο ευνοϊκή στάση απέναντι στην Ουκρανία – μεταξύ αυτών και την παροχή αμερικανικών εγγυήσεων ασφαλείας, τις οποίες ο Τραμπ απορρίπτει ως περιττές.