Τραμπ για δασμούς: “Η Κίνα πανικοβλήθηκε – Δεν θα αλλάξω την πολιτική μου”

Μετά από μια μέρα που προκάλεσε τεράστιο σοκ στα χρηματιστήρια και παγκόσμιες αντιδράσεις, αναπάντητο παραμένει το ερώτημα αν ο αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, έχει πλήρη συνείδηση των συνεπειών της καταιγίδας δασμών που εξαπέλυσε, βάζοντας φωτιά στον παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο.

Ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε την Παρασκευή (04/04) ότι «δεν θα αλλάξει ποτέ τις πολιτικές του», καθώς ο εμπορικός πόλεμος που έχει εξαπολύσει ο Αμερικανός πρόεδρος συνεχίζει να προκαλεί σεισμό στις αγορές του πλανήτη, βυθίζοντας τους χρηματιστηριακούς δείκτες.

Ο Ντόναλντ Τραμπ υποστήριξε επίσης ότι η Κίνα «πανικοβλήθηκε», και έκανε λάθος χειρισμούς μετά τα αντίμετρα που ανακοίνωσε σήμερα το Πεκίνο. Νωρίτερα σήμερα το κινεζικό υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε ότι θα επιβάλει πρόσθετους δασμούς 34% σε όλα τα αμερικανικά προϊόντα από τις 10 Απριλίου, απαντώντας έτσι στους νέους δασμούς της αμερικανικής κυβέρνησης. Το Πεκίνο επίσης ανακοίνωσε ελέγχους στις εξαγωγές κάποιων κατηγοριών σπανίων γαιών στις ΗΠΑ, με ισχύ από σήμερα καθώς επίσης ότι προσθέτει αρκετές αμερικανικές οντότητες σε κατάλογο ελέγχου εξαγωγών και ότι χαρακτηρίζει άλλες ως «μη αξιόπιστες».

«Η Κίνα το χειρίστηκε λάθος, πανικοβλήθηκε – το μόνο πράγμα που δεν έχει περιθώριο να κάνει», έγραψε με κεφαλαία γράμματα ο πρόεδρος των ΗΠΑ στο Truth Social.

«Προς τους πολλούς επενδυτές που έρχονται στις Ηνωμένες Πολιτείες για να επενδύσουν τεράστια χρηματικά ποσά, να ξέρετε ότι δεν θα αλλάξω ποτέ την πολιτική μου. Αυτή είναι μια καλή στιγμή για να γίνετε πλούσιοι, πιο πλούσιοι από ποτέ!», έγραψε νωρίτερα σε άλλη ανάρτησή του στο Truth Social.

Στο ίδιο πνεύμα ήταν και οι δηλώσεις που πραγματοποίησε την Πέμπτη στους δημοσιογράφους για τον εμπορικό πόλεμο, όπου ο αμερικανός πρόεδρος δήλωσε σύμφωνα με το CNN: «Νομίζω ότι πάει πολύ καλά».

«Ήταν σαν μια εγχείρηση, όταν ένας ασθενής χειρουργείται και είναι κάτι μεγάλο», είπε χαρακτηριστικά ο Τραμπ. «Δεν έχουμε ξαναδεί κάτι τέτοιο. Οι αγορές θα εκτοξευτούν. Οι μετοχές θα εκτοξευτούν. Η χώρα θα εκτοξευτεί».

Την ώρα που το χάος σάρωνε τον πλανήτη και οι Αμερικανοί συνταξιούχοι φοβούνταν να κοιτάξουν τους αποταμιευτικούς λογαριασμούς τους που συνδέονται με το χρηματιστήριο, ο Αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς δήλωνε: «Αισθανόμαστε καλά». Είπε συγκερκιμένα στο Newsmax: «Κοιτάξτε, ειλικρινά περίμενα σε κάποιο βαθμό να είναι και χειρότερα στις αγορές, γιατί πρόκειται για μια μεγάλη μετάβαση».

Η αυτοπεποίθηση της ηγεσίας του Λευκού Οίκου, έρχεται μετά τη χειρότερη μέρα της Wall Street εδώ και πέντε χρόνια, με απώλειες 2,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων από τον δείκτη S&P. Αυτή η οικονομική καταστροφή δεν προκλήθηκε από ανωτέρα βία, όπως μια πανδημία, μια φυσική καταστροφή, μια τρομοκρατική επίθεση ή μια ξένη κρίση. Ήταν το αποτέλεσμα μιας συνειδητής επιλογής από έναν πρόεδρο που πήρε μια απόφαση βάσει ενστίκτου.

Και υπάρχουν ολοένα και περισσότερες ενδείξεις που μαρτυρούν σύγχυση γύρω από τη στρατηγική του Λευκού Οίκου. Όλα αυτά εξελίσσονται σε μια συγκυρία όπου λίγες εβδομάδες νωρίτερα, ο Τραμπ είχε κληρονομήσει μια οικονομία σε άνθηση από την απερχόμενη κυβέρνηση Μπάιντεν όπως σημειώνει το CNN, με τις μετοχές να σημειώνουν ιστορικά υψηλά.

Διαπραγματευτική τακτική οι δασμοί Τραμπ;

Ο Τραμπ άφησε να εννοηθεί το βράδυ της Πέμπτης ότι η μονομερής του επίθεση στο παγκόσμιο εμπορικό σύστημα δεν ήταν τίποτε παραπάνω από μια διαπραγματευτική τακτική. «Οι δασμοί μάς δίνουν μεγάλη διαπραγματευτική ισχύ», είπε στους δημοσιογράφους στο Air Force One, καθώς αποχωρούσε από την ολοένα διογκούμενη κρίση για να μεταβεί σε ένα από τα θέρετρά του στη Φλόριντα, όπου θα φιλοξενήσει τουρνουά για τους εκατομμυριούχους παίκτες της “αντάρτικης” σειράς γκολφ LIV, που χρηματοδοτείται από τη Σαουδική Αραβία.

Αλλά νωρίτερα, στην εκπομπή “The Situation Room” του CNN, ο Υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λάτνικ προχώρησε στην εξής δέσμευση: «Ο πρόεδρος δεν πρόκειται να κάνει πίσω». Την ίδια στιγμή, στο Fox News, ο κορυφαίος εμπορικός σύμβουλος του Τραμπ, Πίτερ Ναβάρο, επέμεινε ότι «δεν πρόκειται για διαπραγμάτευση».

Τα αντικρουόμενα μηνύματα και η αίσθηση αδράνειας γεννούν βασικά ερωτήματα για το κατά πόσον ο προεδρικός στενός κύκλος —τον οποίο οι επικριτές χαρακτηρίζουν εδώ και καιρό αυταπατώμενο σχετικά με τις επιπτώσεις ενός εμπορικού πολέμου— διαθέτει την επάρκεια να διαχειριστεί και να ξεπεράσει την κρίση.

Αυτά τα ερωτήματα εντάθηκαν από τον ταχυδακτυλουργικό χειρισμό με τον οποίο ο πρόεδρος ανακοίνωσε τους δασμούς, υποστηρίζοντας πως ήταν “ανταποδοτικοί” και βασίζονταν σε αντιστοιχία δολάριο-προς-δολάριο — κάτι που στην πράξη δεν ίσχυε. Ο στοιχειώδης μαθηματικός τύπος που χρησιμοποιήθηκε για να υπολογιστούν οι παρανοϊκοί συντελεστές των δασμών, γιγάντωσε την οργή των εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ.

«Δεν έχουν ιδέα», δήλωσε ο βετεράνος χρηματιστής της Wall Street, Πίτερ Τάκμαν, στην Έριν Μπέρνετ του CNN.

«Ο τύπος που χρησιμοποίησαν… είναι σαν μήλα, πορτοκάλια, μερικά κάσιους, δια του δέκα, επί τέσσερα», πρόσθεσε. «Τίποτα δεν βγάζει νόημα και δισεκατομμύρια, ακόμη και τρισεκατομμύρια, εξαφανίζονται από την αγορά καθημερινά. Ήταν απλώς σφαγή. Αίμα στους δρόμους.»

Έρχονται αυξήσεις τιμών;

Οικονομικοί αναλυτές προβλέπουν επώδυνες αυξήσεις στις τιμές καταναλωτικών αγαθών και αναζωπύρωση του πληθωρισμού — μόλις πέντε μήνες αφότου ο Τραμπ επανεξελέγη με την υπόσχεση ότι θα μειώσει το κόστος τροφίμων και στέγασης, που ταλάνιζε τις ΗΠΑ για χρόνια.

Το άμεσο σοκ από την ανακοίνωση των δασμών έγινε αισθητό όταν η Stellantis — που παράγει τα οχήματα Chrysler και Dodge — διέκοψε την παραγωγή σε εργοστάσια στο Μεξικό και τον Καναδά. Περίπου 900 εργαζόμενοι στις ΗΠΑ τέθηκαν σε προσωρινή διαθεσιμότητα. Και πιθανότατα δεν θα είναι οι τελευταίοι, αν η απόφαση του προέδρου οδηγήσει σε οικονομική ύφεση.

Το τεράστιο ρίσκο που παίρνει ο Τραμπ με την οικονομική ευημερία εκατομμυρίων πολιτών στις ΗΠΑ και το εξωτερικό είναι εναρμονισμένο με την πορεία της δεύτερης προεδρικής του θητείας, την οποία χρησιμοποιεί για να υλοποιήσει τις πιο εξωφρενικές επιδείξεις εξουσίας — αυτές που στην πρώτη του θητεία τον είχαν αποτρέψει να εφαρμόσει.

Ο Τραμπ αμφισβητεί το κράτος δικαίου μέσω υπερβολικών αξιώσεων περί εκτελεστικής εξουσίας, έχει δώσει το πράσινο φως στον Έλον Μασκ να αποδομήσει τη λειτουργία του ομοσπονδιακού κράτους — συμπεριλαμβανομένων προγραμμάτων υγείας που έχουν σώσει εκατομμύρια ζωές. Μετανάστες συλλαμβάνονται στους δρόμους ή απελαύνονται ακόμη και σε διαβόητες φυλακές στο Ελ Σαλβαδόρ, συχνά χωρίς νομική διαδικασία και παρά τις αποφάσεις δικαστηρίων.

Απίστευτες αποκαλύψεις δείχνουν κορυφαίους αξιωματούχους να συζητούν για αεροπορικά χτυπήματα στην Υεμένη μέσα σε chatroom εφαρμογής, ενώ ο Υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ δημοσίευε απόρρητες επιχειρησιακές πληροφορίες — χωρίς καμία συνέπεια. Η κατάσταση προκαλεί την ίδια αγωνία για την επάρκεια της ομάδας εθνικής ασφάλειας του Τραμπ, όπως και η σημερινή του οικονομική επιτελική ομάδα.

Σε μια ακόμα συγκλονιστική εξέλιξη, ο Λευκός Οίκος απέλυσε πολλούς αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένων τριών μελών του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, ύστερα από συνάντηση με τη Λόρα Λούμερ. Η ακροδεξιά ακτιβίστρια, που έχει δηλώσει ότι η 11η Σεπτεμβρίου ήταν εσωτερική υπόθεση των ΗΠΑ, κατηγόρησε τους εν λόγω υπαλλήλους για «έλλειψη πίστης» προς τον πρόεδρο.

Ο Τραμπ προκαλεί χάος στην ομάδα εθνικής ασφάλειας ενώ ταυτόχρονα ανατρέπει δεκαετίες αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, διαρρηγνύοντας την εμπιστοσύνη των δυτικών συμμάχων ότι θα τους υπερασπιστεί απέναντι στη Ρωσία.

Γιατί οι υποστηρικτές του Τραμπ στηρίζουν τους δασμούς, τουλάχιστον προς το παρόν

Ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο στην πολιτική καριέρα του Τραμπ είναι ότι οι πιο ακραίες του ενέργειες — από τις ποινικές του κατηγορίες μέχρι τις πιο παράλογες χρήσεις της προεδρικής εξουσίας — συχνά προκαλούν υστερικές αντιδράσεις από τους επικριτές του.

Στο επίκεντρο αυτών των αναταράξεων που ο ίδιος δημιούργησε, ο πρόεδρος αντλεί πολιτική ενέργεια από τη διαμάχη και αιφνιδιάζει τους αντιπάλους του. Έτσι, είναι λογικό να αναρωτηθούμε αν η αναστάτωση της Πέμπτης είναι υπερβολική. Άλλωστε, δεν ήταν η πρώτη πτώση στις μετοχές στην ιστορία.

Ανώτατοι αξιωματούχοι επιμένουν ότι οι δασμοί είναι το πρώτο βήμα προς την οικοδόμηση μιας οικονομίας που προστατεύει τους Αμερικανούς εργαζομένους και αναδομεί τη βιομηχανία που κατεδαφίστηκε από την απώλεια θέσεων εργασίας σε εργοστάσια των ΗΠΑ προς χώρες με χαμηλούς μισθούς στην Ασία και αλλού.

«Αυτό που θα δείτε είναι εργοστάσια να χτίζονται εδώ», δήλωσε ο Λάτνικ στο CNN στην Πάμελα Μπράουν. «Γιατί η πολιτική των ΗΠΑ να προτείνει ότι μπορείς να βρεις τη φθηνότερη εργασία στον κόσμο με τις χειρότερες συνθήκες εργασίας στον κόσμο, με τη χειρότερη ρύπανση… χωρίς κανόνες για το περιβάλλον, ας πάμε να χτίσουμε εκεί γιατί είναι φθηνό και θα το πουλήσουμε στην υπέροχη αμερικανική οικονομία;»

Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι η ζημιά που προκλήθηκε στις πρώην βιομηχανικές περιοχές είναι ένα σοβαρό ζήτημα για έναν πρόεδρο. Και ο Τραμπ ανταποκρίνεται άμεσα στις απογοητευμένες προσδοκίες εκατομμυρίων ψηφοφόρων του, που δεν τους ενδιαφέρει αν οι χρηματιστές της Wall Street υπέστησαν απώλειες ή αν οι Αμερικανοί σύμμαχοι που θεωρούν ότι είναι «τζαμπατζήδες» είναι θυμωμένοι.

Και αφού η είσοδος της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου οδήγησε στην οικονομική της εκτόξευση, δεν θα έπρεπε να αναρωτηθούμε αν μια εμπορική πολιτική που δημιούργησε έναν υπερδύναμο εχθρό θα έπρεπε να προσαρμοστεί;

Οι υποστηρικτές του Τραμπ ψήφισαν επίσης για τη μέγιστη αναστάτωση: Δεν άφησε καμία αμφιβολία ότι θα «απελευθερωθεί» στη δεύτερη θητεία του, ακόμα κι αν μερικοί από τους συμβούλους του πρότειναν κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, όπως και αυτή την εβδομάδα, ότι οι δασμοί θα χρησιμοποιούνταν απλώς ως διαπραγματευτικό εργαλείο και όχι ως μόνιμο υψηλό εμπόδιο.

Το ίδιο ισχύει και για την εθνική ασφάλεια. Οι ελίτ της εξωτερικής πολιτικής που καταδικάζουν τους αξιωματούχους του Τραμπ για την χαλαρότητα στη χρήση κινητών τηλεφώνων προέρχονται από την ίδια πλευρά που οδήγησε την Αμερική στους χαμένους πολέμους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Και είτε είναι δίκαιο είτε όχι, πολλοί πολίτες βλέπουν την ομοσπονδιακή κυβέρνηση ως αδιάφορη για τα προβλήματά τους και έτοιμη να υποκύψει στην αλυσοπρίονο του Μασκ.

«Σε οποιονδήποτε στη Wall Street το πρωί, θα έλεγα εμπιστευτείτε τον Πρόεδρο Τραμπ», δήλωσε η εκπρόσωπος τύπου του Λευκού Οίκου Καρολίνα Λέβιτ στο CNN την Πέμπτη, προσπαθώντας, και αποτυγχάνοντας, να ηρεμήσει το επικείμενο χάος στις χρηματαγορές. «Αυτός είναι ένας πρόεδρος που διπλασιάζει την οικονομική του φόρμουλα από την πρώτη του θητεία.»

Δύσκολη δοκιμασία για τη δημοτικότητα του Τραμπ

Οι χρηματιστές της Wall Street μπορεί να μην εμπιστεύονται πια τον Τραμπ, αλλά θα χρειαστεί κάτι περισσότερο από μια πτώση των χρηματιστηρίων για να σπάσει ο σπάνιος δεσμός που έχει ο πρόεδρος με την εκλογική του βάση.

Ωστόσο, αν η κρίση στις αγορές εξελιχθεί σε ύφεση και αν ο προσωρινός πόνος που οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης λένε ότι θα ανοίξει το δρόμο για μια νέα οικονομική χρυσή εποχή αποδειχτεί πιο μόνιμος, η υποστήριξη στον Τραμπ μπορεί να αντιμετωπίσει την πιο δύσκολη δοκιμασία της. Οι επόμενες ημέρες θα δείξουν αν ο πρόεδρος και οι υποστηρικτές του είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν ένα σημαντικό οικονομικό ή πολιτικό τίμημα για την υλοποίηση των υποσχέσεων που έδωσε στην προεκλογική του εκστρατεία.

Και ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του Νοεμβρίου 2026, οι Ρεπουμπλικάνοι συνεργάτες του Τραμπ ίσως να αρχίσουν να καταλαβαίνουν αν οι πιο μετριοπαθείς και ανεξάρτητοι ψηφοφόροι, οι οποίοι πίστεψαν στον εντυπωσιασμό του Τραμπ για τις διαπραγματεύσεις και την επιχειρηματική του αίσθηση και πίστεψαν ότι θα μπορούσε να εκτοξεύσει την οικονομία, θα παραμείνουν πιστοί στο κόμμα του όταν εκείνος δεν είναι πια υποψήφιος.

«Η πρόκληση που θα παρουσιάσουν αυτοί οι δασμοί είναι ότι σχεδόν σίγουρα θα αυξήσουν το κόστος ζωής για τους Αμερικανούς, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα», είπε η Ρεπουμπλικανή δημοσκόπος και στρατηγός Κρίστεν Σόλτις Άντερσον στην Κάσι Χαντ του CNN.

«Αυτό που ζητάει ο Ντόναλντ Τραμπ είναι να υπομείνουν όλοι λίγο βραχυπρόθεσμο πόνο σε αντάλλαγμα για κάποιο μακροπρόθεσμο όφελος — στη δική του άποψη, μια υγιή αναδιάρθρωση της παγκόσμιας οικονομίας», δήλωσε. «Στην πολιτική, επειδή έχουμε εκλογές κάθε δύο χρόνια για το Κογκρέσο — το να λες ότι αυτό θα είναι πολύ καλό για σένα στο μέλλον είναι δύσκολο να πουληθεί σε πολλούς ψηφοφόρους».

Ωστόσο, η κυβέρνηση — πέρα από αόριστες προειδοποιήσεις για βραχυπρόθεσμες αναταραχές — εξακολουθεί να μην παραδέχεται ότι οι Αμερικανοί θα αντιμετωπίσουν αυξήσεις τιμών.

«Οι ξένες χώρες που πρέπει να πουλήσουν εδώ θα μειώσουν τις τιμές τους και το επόμενο βήμα τους θα είναι να συνεχίσουν να χειραγωγούν το νόμισμά τους, έτσι το νόμισμά μας θα ενισχυθεί», δήλωσε ο Πίτερ Ναβάρο στο CNN στον Φιλ Μάτινγκλι. «Θα έχουμε μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη για τις εισαγωγές. Αυτό θα το αντισταθμίσει.»

Αυτές οι προβλέψεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν παγίδα για τον Λευκό Οίκο. Οι προηγούμενοι πρόεδροι έχουν χάσει αμετάκλητα την εμπιστοσύνη του κοινού όταν επέμεναν σε μια πραγματικότητα που οι ψηφοφόροι μπορούσαν να θεωρήσουν ψευδή. Αυτό περιλαμβάνει την επιμονή του Λίντον Τζόνσον να επεκτείνει έναν πόλεμο που έχανε στο Βιετνάμ, την άρνηση του Τζορτζ Μπους όταν η νίκη στο Ιράκ εξελίχθηκε σε ανταρσία και την επιμονή του Τζο Μπάιντεν ότι η χαοτική έξοδος από το Αφγανιστάν ήταν επιτυχία.

Κρίνοντας από τις δηλώσεις τους την Πέμπτη, ο Τραμπ και ο Βανς κινδυνεύουν να ακολουθήσουν έναν παρόμοιο δρόμο, ενώ η κατάσταση τους φαίνεται να χειροτερεύει.

«Συνήθως, όταν έχουμε μια τρομερή εμπειρία στο χρηματιστήριο, αυτό συμβαίνει επειδή μια τράπεζα αποτυγχάνει ή υπάρχει πανδημία ή τυφώνας ή κάποια άλλη χώρα κάνει κάτι», δήλωσε ο πρώην Υπουργός Οικονομικών Λόρενς Σάμερς στο CNN στον Χαντ.

«Δεν έχουμε τέτοιες αντιδράσεις στο χρηματιστήριο ως αντίδραση σε πολιτικές για τις οποίες ο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι περήφανος. Αυτό είναι κάτι που δεν έχει προηγούμενο και είναι εξαιρετικά επικίνδυνο.»