Το βέτο Μακρόν στη Βόρεια Μακεδονία και το νέο ρήγμα στην Ευρώπη

Η επιεικώς βεβιασμένη ενέργεια του Εμανουέλ Μακρόν να ανάψει κόκκινο στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Βόρειας Μακεδονίας αλλά και της Αλβανίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση είναι πολύ πιθανό να ανοίξει ένα νέο κύκλο έντονης πολιτικής-και όχι μόνο-αναταραχής στα νότια βαλκάνια με ότι αυτό συνεπάγεται για την Ελλάδα.

Τα πράγματα είναι πολύ απλά. Τόσο απλά που προκαλούνται απορίες από τη… βία της απόφαση του Μακρόν ο οποίος επικαλέστηκε λόγους… μετανάστευσης και βίζας για να πει το Νο στους βαλκάνιους γείτονές μας. Αραγε δεν ήξερε ο Γάλλος πρόεδρος ότι η συγκεκριμένη επιλογή του θα προκαλούσε πολιτική κρίση στη Βόρεια Μακεδονία;

Ηδη, από την Παρασκευή ο Ζόραν Ζάεφ είναι υπό προθεσμία Πρωθυπουργός. Διότι ακόμα και αν δεν επιλέξει τη λύση της προσφυγής στις κάλπες, το όποιο κύρος του έχει τρωθεί επικίνδυνα την ώρα μάλιστα που οι εθνικιστές του VMRO συνεχίζουν να λαϊκίζουν αφόρητα συγκινώντας όμως μεγάλος μέρος των μαζών.

Οι πληροφορίες από τα Σκόπια ήθελαν τον Βορειομακεδόνα πολιτικό να έχει πάρει ήδη την απόφαση της παραίτησης. Κάτι τέτοιο δεν επιβεβαιώθηκε την Παρασκευή, δεν αποκλείεται όμως το Σάββατο να γίνουν τελικά οι σχετικές ανακοινώσεις αφού ενημερωθούν επισήμως και οι πολιτικοί αρχηγοί.

Οι εκλογές σ’ αυτό το χρονικό σημείο, και μετά την “πόρτα” της ευρωπαϊκής ένωσης, ισοδυναμούν με μεγάλη περιπέτεια. Εδώ και αρκετό καιρό οι δημοσκοπήσεις, κρυφές και φανερές, φέρνουν στην πρώτη θέση το VMRO και στη δεύτερη το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα του Ζάεφ.

Τα πλήθη έχουν υποστεί μία πολύ μεγάλη πλύση εγκεφάλου από μερίδα μέσων ότι η Συμφωνία των Πρεσπών ήταν προδοτική. Υπό αυτήν την έννοια, η αποτυχία της χώρας να πάρει το “οκ” για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων ήταν για πολλούς η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι της αγανάκτησης. Ο Ζάεφ, πριν το δημοψήφισμα του Σεπτέμβρη του 2018, υποσχέθηκε Ευρωπαϊκή Ενωση και ΝΑΤΟ. Ως προς το πρώτο, προς το παρόν παίρνει μόνο υποσχέσεις, φιλικά χτυπήματα στην πλάτη και στο τέλος άρνηση.

Και αν εκλεγεί το VMRO;

Δυστυχώς, δεν πρόκειται μόνο για υπόθεση εργασίας αλλά για την πιο πιθανή εκδοχή με βάση τις έρευνες. Πιθανή εκλογή και επιστροφή του VMRO στην εξουσία σημαίνει ότι η γειτονική χώρα γυρνά, τρόπον τινά, στις ημέρες του Νίκολα Γκρουέφσκι. Ως προς τη Συμφωνία των Πρεσπών, τα πράγματα δύσκολα μπορούν να αλλάξουν και το πιο πιθανό είναι ότι μία νέα εθνικιστική κυβέρνηση θα κάνει μία ωραιότατη κωλοτούμπα και θα αποδεχθεί τα τετελεσμένα, ωστόσο τα πράγματα τόσο στις διμερείς σχέσεις όσο και στις σχέσεις με την Ευρώπη συνολικά δεν θα είναι τα ίδια.

Ο μεγάλος κίνδυνος έχει να κάνει με τον τρόπο αντίδρασης του αλβανικού στοιχείου που,ας μην το ξεχνάμε, αποτελεί το 30% του πληθυσμού χώρας. Διπλωματικές πηγές, μιλώντας στο News 24/7, ανέφεραν ότι το πιο πιθανό σενάριο προβλέπει συνεργασία του VMRO με κάποιο από τα αλβανικά κόμματα, ανάλογα με το ποια από αυτά θα καταφέρουν να εισέλθουν στη νέα βουλή.

Ομως, υπάρχουν και οι απαισιόδοξοι που φοβούνται για ενεργοποίηση του αλβανικού εθνικισμού και εν τέλει αποσταθεροποίηση της χώρας η οποία στις αρχές του αιώνα βρέθηκε προ του φάσματος του εμφυλίου πολέμου. Σ΄αυτό το απαισιόδοξο σενάριο θα πρέπει να λάβει κανείς υπόψιν του και το δεδομένο ότι σε αρκετές πόλεις της επαρχίας (Τέτοβο για παράδειγμα) οι Αλβανοί είναι πλειοψηφία.

Το τι μπορεί να γίνει σε περίπτωση που μία χώρα που βρίσκεται στην πίσω αυλή μας μπει σε μία τέτοια δίνη, όλοι μπορούν να το κατανοήσουν. Και φανταστείτε, ότι σε μία εποχή κατά την οποία υπάρχει έτσι και αλλιώς έξαρση του προσφυγικού η Ελλάδα να υποδέχεται και πρόσφυγες από τη γειτονική χώρα που θα σπεύδουν προς νότο για να γλιτώσουν τη μανία των όπλων.

Ετσι και αλλιώς η εν γένει κατάσταση των Βαλκανίων μόνο αισιόδοξη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Το ζήτημα του Κοσόβου είναι ακόμη ανοιχτό, στη Σερβία η κυβέρνηση αμφισβητείται ανοιχτά και σχεδόν καθημερινά, στην Αλβανία, η οποία εισέπραξε επίσης το Νο του Μακρόν, ο Ράμα επιδίδεται σε …πολιτειακό πόλεμο με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας. Εχει διαμορφωθεί, κοντολογίς, μία έκρυθμη κατάσταση στην οποία και η παραμικρή σπίθα μπορεί να προκαλέσει φωτιά.

Η ανωριμότητα των Ευρωπαίων ηγετών πάντως είναι παροιμιώδης. Διότι την ώρα που την Ευρώπη την απασχολούν τρεις κολοσσιαίας σημασίας υποθέσεις (Brexit, Συρία-προσφυγικό, Καταλονία) οι τάσεις επίδειξης πυγμής (σε ποιους άραγε;) του Μακρόν ανοίγουν μία ακόμη μεγάλη πληγή, αυτή τη φορά στην πυριταποθήκη της ηπείρου.

Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι ο Ζάεφ είνα σε θέση να αγοράσει λίγο ακόμη χρόνο παραμένοντας στην εξουσία μέχρι να λήξει και τυπικά η θητεία του. Οσοι όμως γνωρίζουν καλά τις συνήθειες του Πρωθυπουργού της Βόρειας Μακεδονίας, ξέρουν ότι πολλές φορές λαμβάνει παρορμητικές αποφάσεις, βασιζόμενος στο συναίσθημα.

Πέρυσι, μετά το φιάσκο του δημοψηφίσματος, έφτασε και πάλι κοντά στην παραίτηση αλλά τότε πείστηκε ότι δεν άξιζε τον κόπο να ρισκάρει την πορεία της ένταξης της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση για έναν συναισθηματισμό και μία απογοήτευση. Στο χρόνο που κύλισε όμως, η δημοφιλία του κάθε άλλο παρά ενισχύθηκε. Για τους συντηρητικού γείτονες θα είναι πάντα ο Πρωθυπουργός που έβαλε την υπογραφή του σε μία συμφωνία που άλλαξε για πάντα το όνομα και το Σύνταγμα της χώρας.

Η Συνθήκη των Πρεσπών πάντως είναι από τα λίγα πράγματα που διασφαλίζουν, κατά το δυνατόν, την Ελλάδα σ’ αυτήν την κρίσιμη συγκυρία. Σε διαφορετική ροή των πραγμάτων δεν αποκλείεται τώρα να είχε αναλάβει η τουρκική αεροπορία τον έλεγχο του εναερίου χώρου της γείτονος και ο τουρκικός στρατός την εκπαίδευση των στελεχών του βορειομακεδονικού στρατού. Με την Τουρκία να έχει “ψηλώσει” απότομα με το ρόλο της στο συριακό, ένα τέτοιο σενάριο φέρνει ανατριχίλα μόνο και μόνο στη σκέψη του.