Βλαντίμιρ Πούτιν: Πόσο πιθανό είναι να δικαστεί για την εισβολή στην Ουκρανία

Έρευνα για πιθανά εγκλήματα πολέμου ή κατά της ανθρωπότητας στην Ουκρανία, πρόκειται να ξεκινήσει ο εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου της Χάγης, όπως έγινε γνωστό αυτές τις μέρες. Πόσο πιθανό είναι ο Βλάντιμιρ Πούτιν και άλλοι Ρώσοι πολιτικοί και στρατιωτικοί ηγέτες να βρεθούν ενώπιον της Δικαιοσύνης και ποια είναι τα εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν για να συμβεί αυτό;

Ποια αδικήματα διώκονται από το ΔΠΔ

Υπάρχουν τέσσερα αδικήματα που διώκει το ΔΠΔ: εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, γενοκτονία και έγκλημα επίθεσης, όπως αναφέρει ο Guardian. Ο γενικός εισαγγελέας του ΔΠΔ, Καρίμ Χαν, είπε ότι υπάρχει εύλογη βάση να πιστεύει κανείς ότι στην Ουκρανία έχουν διαπραχθεί εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Τα εγκλήματα πολέμου περιλαμβάνουν σκόπιμη δολοφονία, εκούσια πρόκληση μεγάλου πόνου, εκτεταμένη καταστροφή και ιδιοποίηση περιουσίας, καθώς και σκόπιμη στόχευση άμαχου πληθυσμού ή αντικειμένων. Τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας περιλαμβάνουν δολοφονίες “που διαπράττονται ως μέρος μιας εκτεταμένης ή συστηματικής επίθεσης που στρέφεται εναντίον οποιουδήποτε άμαχου πληθυσμού”.

Είναι πρόβλημα ότι η Ουκρανία και η Ρωσία δεν έχουν υπογράψει το καταστατικό του ΔΠΔ;

Ο Χαν είπε ότι, καθώς η Ουκρανία δεν ήταν συμβαλλόμενο μέρος στο καταστατικό της Ρώμης που ίδρυσε το ΔΠΔ, δεν μπορούσε να παραπέμψει η ίδια τα υπό εξέταση εγκλήματα, αλλά είχε αποδεχτεί δύο φορές τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου, μεταξύ άλλων όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Κριμαία το 2014 και στη δεύτερη περίπτωση είχε αποδεχθεί τη δικαιοδοσία του σε βάση “αορίστου χρόνου”. Επομένως, η Ουκρανία δεν μπορεί να παραπέμψει η ίδια τα υπό εξέταση εγκλήματα, αλλά το ΔΠΔ έχει δικαιοδοσία για εγκλήματα που διαπράχθηκαν στο έδαφός της.

Η Ρωσία αποχώρησε από το ΔΠΔ το 2016 αφότου το δικαστήριο δημοσίευσε μια έκθεση που χαρακτήριζε τη ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας ως κατοχή. Εκ πρώτης όψεως, η απόδειξη ότι η Ρωσία έχει διαπράξει το έγκλημα της επιθετικότητας θα φαινόταν απλή. Ο ορισμός περιλαμβάνει εισβολή σε άλλο κράτος, βομβαρδισμό και αποκλεισμό λιμανιών. Ωστόσο, εάν ένα κράτος δεν είναι μέλος στο ΔΠΔ, πολίτες του δεν μπορούν να διωχθούν από το δικαστήριο γι αυτό το συγκεκριμένο αδίκημα. Η μόνη εξαίρεση είναι ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ μπορεί να παραπέμψει ένα μη συμβαλλόμενο μέλος στο ΔΠΔ για το έγκλημα της επίθεσης, αλλά η Ρωσία, ως μόνιμο μέλος του συμβουλίου, έχει δικαίωμα βέτο, οπότε αυτό δεν θα συμβεί.

Ωστόσο, δεν υπάρχει παρόμοια απαγόρευση που θα αποτρέψει την άσκηση κατηγοριών για εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονία εναντίον ενός μη υπογράφοντος, όπως η Ρωσία.

Πόσο πιθανό είναι ο Πούτιν να δικαστεί για εγκλήματα πολέμου ή/και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας

Είναι πολύ πιο δύσκολο να συνδεθεί ένας πολιτικός ηγέτης απευθείας με εγκλήματα πολέμου ή κατά της ανθρωπότητας που διαπράττονται από ένοπλες δυνάμεις – όπως απαιτείται για αυτά τα δύο αδικήματα– παρά για το πιο γενικό αδίκημα του εγκλήματος της επίθεσης. Ακόμα κι αν ο Πούτιν κατηγορείτο, θα έπρεπε να συλληφθεί σε ένα κράτος που –σε αντίθεση με τη Ρωσία– αποδέχεται τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου.

Υπάρχουν εναλλακτικοί τρόποι με τους οποίους ο Πούτιν θα μπορούσε να οδηγηθεί στη δικαιοσύνη;

Τα εθνικά δικαστήρια μπορούν να διώκουν άτομα ανεξαρτήτως της ιθαγένειάς τους και όπου έχει διαπραχθεί αδίκημα, εάν έχουν θεσπίσει τους λεγόμενους νόμους της οικουμενικής δικαιοδοσίας. Για παράδειγμα, τον Ιανουάριο, ένα γερμανικό δικαστήριο καταδίκασε έναν Σύριο πρώην αξιωματικό των υπηρεσιών πληροφοριών σε ισόβια κάθειρξη για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν στον εμφύλιο πόλεμο στη χώρα της Μέσης Ανατολής. Το 2015, και πάλι στη Γερμανία, δύο άνδρες από τη Ρουάντα που κατηγορήθηκαν για ηγεσία μιας ομάδας ανταρτών στην ανατολική Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό φυλακίστηκαν για εγκλήματα πολέμου. Ακόμα και η Ρωσία έχει νόμους οικουμενικής δικαιοδοσίας. Ωστόσο, ακόμη και αν υπήρχε μια προσπάθεια επίκλησης της οικουμενικής δικαιοδοσίας για έναν άλλο αρχηγό κράτους, θα εξακολουθούσε να υπάρχει το σημαντικό εμπόδιο να συλληφθεί ο Πούτιν και να παραπεμφθεί σε δίκη. Αυτό πιθανότατα θα απαιτούσε την απομάκρυνσή του από το αξίωμα και στη συνέχεια την έκδοσή του από ένα νέο ρωσικό καθεστώς με πιο εγκάρδιες σχέσεις με τη διεθνή κοινότητα.

Ο καθηγητής Φίλιπ Σάντς, διευθυντής του Κέντρου Διεθνών Δικαστηρίων στο Πανεπιστημιακό Κολέγιο Λονδίνου ζήτησε τη δημιουργία ενός ειδικού διεθνούς ποινικού δικαστηρίου για να ερευνήσει τον Πούτιν και τους συνεργάτες του για το έγκλημα της επίθεσης, το οποίο πιστεύει ότι είναι το αδίκημα που αρμόζει περισσότερο στις πράξεις της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Η Ουκρανία οδήγησε επίσης τη Ρωσία στο Διεθνές Δικαστήριο της Δικαιοσύνης (ICJ) επειδή εξαπέλυσε εισβολή με το πρόσχημα ψευδών ισχυρισμών για γενοκτονία κατά των ρωσόφωνων της χώρας, αν και αυτό έχει περιγραφεί ως συμβολική κίνηση λόγω αμφιβολιών για τη δικαιοδοσία του.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις