“Βλέπουμε να θυσιάζεται μια ολόκληρη γενιά”

Η Αθανασία Σωτηροπούλου, η Ελληνίδα ερευνήτρια που μαζί με την ομάδα της αποκωδικοποίησε τον μηχανισμό διόγκωσης των μυών, μίλησε στο NEWS 247 για τη σημασία της ανακάλυψής της, τους κινδύνους, αλλά και τη χρησιμότητά της.

Σημειώνει στο άμεσο μέλλον θα μπορέσουν να καταπολεμηθούν ασθένειες των μυών που σχετίζονται με τη γήρανση, ωστόσο δεν αποκλείει τα μόρια που παράγονται από τα γονίδια που μελέτησε με την ομάδα της να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ντόπινγκ.

Κάλεσε μάλιστα όσους ασχολούνται υπερβολικά με το σώμα τους να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί.

Όταν η συζήτηση έρχεται στην Ελλάδα, η Αθανασία Σωτηροπούλου, η οποία ζει μόνιμα στη Γαλλία, εκφράζει τη βαθιά της συγκίνηση γι’ αυτό που συμβαίνει στη χώρα μας.

“Βλέπουμε να θυσιάζεται  ολόκληρη γενιά,  η νέα γενιά” δηλώνει χαρακτηριστικά και αποφεύγει να κάνει πρόβλεψη για το μέλλον, λέγοντας ότι δεν μπορούμε να ξέρουμε αν τα πράγματα θα βελτιωθούν.

Ολόκληρη η συνέντευξη της Αθανασίας Σωτηροπούλου

-Πρόσφατα, εσείς και η ερευνητική σας ομάδα (INSERM), σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών και το πανεπιστήμιο Ντεκάρτ, αποκωδικοποιήσατε τον μηχανισμό διόγκωσης των μυών. Πόσο σημαντική είναι η γνώση αυτού του μηχανισμού για την αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με τη μυϊκή ατροφία.

Η γνώση των γονιδίων που εμπλέκονται  αλλά και των μορίων μας  επιτρέπει να  θεραπευτικούς στόχους για την καταπολέμηση της ατροφίας ή να ενισχύσουν την ανάπτυξη των μυών.

Η κατανόηση των μοριακών μηχανισμών που ρυθμίζουν τη μυϊκή μάζα είναι ζωτικής σημασίας για τη θεραπεία προβλημάτων των μυών που σχετίζονται με χρόνιες παθήσεις όπως ο καρκίνος (καχεξία) και η γήρανση (Sarcopenia).

Η γνώση των γονιδίων  και των μορίων που εμπλέκονται μας  βοηθούν σε  θεραπευτικούς στόχους για την καταπολέμηση της ατροφίας ή την  ενίσχυση  της ανάπτυξης των μυών.

Το μυστικό βρίσκεται σε ένα χημικό παράγοντα που παράγεται από τα κύτταρα των μυών κατά τη διάρκεια της άσκησης και ο οποίος στέλνει σήματα στα μυϊκά κύτταρα να πολλαπλασιαστούν, ώστε να είναι σε θέση να σηκώσουν το πρόσθετο βάρος και να καταβάλουν την αναγκαία έξτρα δύναμη. Η συγκεκριμένη ουσία (SrF) “πυροδοτεί” τα βλαστικά μυϊκά κύτταρα, που βρίσκονται σε ύπνωση και είναι σε θέση να μετατραπούν σε εξειδικευμένα μυϊκά κύτταρα, με τελικό αποτέλεσμα να παράγονται περισσότερες μυϊκές ίνες και έτσι οι μύες να “φουσκώνουν” και να δυναμώνουν.

Η ουσία SrF στέλνει τα σήματά της μέσω ενός δικτύου γονιδίων, μεταξύ των οποίων του γονιδίου Cox2.

Ορισμένα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως το ibuprofen, αναστέλλουν τη δράση του Cox2, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα αυτά τα φάρμακα να παρεμποδίζουν τη μυϊκή ανάπτυξη.
 

-Σε πόσο χρονικό διάστημα υπολογίζετε ότι η ανακάλυψή σας θα μπορούσε να έχει άμεση επίδραση ως προς τη θεραπεία της μυϊκής ατροφίας; Θα χρειαστούν χρόνια ή μπορεί να γίνει σύντομα;

Θα μπορούσαμε να έχουμε αποτελέσματα αρκετά γρήγορα. Ωστόσο η χρήση ορισμένων φαρμάκων που αναστέλλουν το  COX2 θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την ανάκτηση της μυϊκής μάζας μετά από μια περίοδο ακινητοποίησης.

Η μελέτη μας, αποσκοπεί στην κατανόηση των μηχανισμών με τους οποίους γίνεται η υπερτροφία των μυών και επίσης να  εντοπίσουμε  τα γονίδια που εμπλέκονται.

Στην ερευνά  μας, εντοπίσαμε τα μόρια που παράγονται σε τοπικό επίπεδο (δηλαδή στο μυ). Έτσι πρέπει να βρούμε πώς αυτά θα διαχειρίζονται σε τοπικό επίπεδο ή πως θα   διασφαλιστούν  οι δυσμενείς επιπτώσεις σε άλλους ιστούς πέραν του μυός. Οι μελέτες αυτές μπορεί να διαρκέσουν  αρκετά χρόνια.

Η Αθανασία Σωτηροπούλου εν ώρα εργασίας

Συνάδελφός της Ελληνίδας  ερευνήτριας

-Με την τάση που υπάρχει στην εποχή μας για εξιδανίκευση του γυμνασμένου σώματος, φοβάστε μήπως η γνώση της σημασίας της ουσίας SrF, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από επιτήδειους σε βάρος της υγείας ανθρώπων που θέλουν να διογκώσουν τους μύες τους;

Είναι πιθανό τα μόρια που παράγονται από τα γονίδια που μελετήσαμε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ντόπινγκ. Ωστόσο, τα περισσότερα από αυτά τα μόρια δρουν κατά των φλεγμονών, έτσι θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στις δευτερεύουσες  παρενέργειες.

-Τι μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στους ανθρώπους που προσπαθούν να φουσκώσουν τους μύες τους, όχι μόνο με γυμναστική, αλλά και με χρήση ουσιών.

Να είναι  πολύ προσεκτικοί! Το όφελος από τη διατήρηση μίας  επαρκούς μυϊκής μάζας κατά τη διάρκεια της ζωής  ενός ανθρώπου  μπορεί να ληφθεί με μια κανονική, μέτρια άσκηση (περπάτημα κάθε μέρα, ανέβασμα σκάλας, για παράδειγμα).

Η χρήση των θεραπειών  μπορεί να ενδείκνυται μόνο για τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα.

-Έχετε μια ευρύτερη γνώση των ερευνών γύρω από τον βιολογικό μεταβολισμό. Πόσο πιθανό είναι στο μέλλον να επιβραδύνουμε τη σωματική γήρανση ή να φτάσουμε σε ένα είδος υπερανθρώπου (σωματικά);

Πολλές μελέτες  δείχνουν τα οφέλη της άσκησης για τη γήρανση του ατόμου. Αυτό απαιτεί τη διατήρηση της μυϊκής μάζας και κατά συνέπεια τη βελτίωση του γενικού μεταβολισμού.

-Γεννηθήκατε στη Γαλλία, αλλά οι γονείς σας επέστρεψαν στην Ελλάδα. Τι σας λένε για την κατάσταση που επικρατεί εδώ;

Γεννήθηκα στην Ελλάδα. Το 1972, σε ηλικία δύο ετών ήρθα μαζί με τους γονείς μου στη Γαλλία. Οι γονείς μου και ο αδελφός μου επέστρεψαν και ζουν  στην Ελλάδα εδώ και  πολλά χρόνια.

Η κατάσταση στην Ελλάδα με συγκινεί βαθύτατα. Το κλίμα που μου μεταφέρουν είναι μιας Ελλάδας όπου κυριαρχεί μια ευρέως διαδεδομένη απελπισία. Βλέπουμε να θυσιάζεται  ολόκληρη γενιά,  η νέα γενιά (οι νέοι κάτω των τριάντα δεν βρίσκουν εργασία…).

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε εάν τα  πράγματα θα βελτιωθούν τους επόμενους μήνες, καθώς ο πληθυσμός  ασφυκτιά. Αυτό είναι το πιο θλιβερό για μένα.

-Είναι μια δύσκολη περίοδος για την Ελλάδα. Ποιο είναι το κλίμα στη Γαλλία σχετικά με την χώρα μας; Τι εισπράττετε από τους ανθρώπους με τους οποίους έρχεστε σε επαφή εκεί;

Όταν ξεκίνησε η  ελληνική κρίση συζητούσαμε  πολύ στην Γαλλία για την Ελλάδα. Υπήρχαν σχόλια για την  διαφθορά, την παράνομη εργασία κλπ.

Παράλληλα συζητούσαμε το κίνημα των “Αγανακτισμένων”  (όπως και αυτών στην  Ισπανία). Ο κόσμος με τον οποίο επικοινωνώ (οι Γάλλοι είναι  πολύ κοινωνικοί) δεν κατανοούν την “προνομιούχο” θέση της Εκκλησίας στην Ελλάδα.

Να σας δώσω ένα  παράδειγμα : Πολλοί Γάλλοι δεν κατανοούν  γιατί οι ιερείς πληρώνονται από το κράτος, ενώ το ίδιο  κράτος δεν έχει χρήματα για να πληρώσει τους δημοσίους του υπαλλήλους .

-Θα μπορούσατε να εργαστείτε στην Ελλάδα; Έχετε εικόνα για το επίπεδο όσον αφορά το πεδίο της έρευνας στη χώρα μας;

Δεν γνωρίζω το επίπεδο της έρευνας στην Ελλάδα. Γνωρίζω δυο  διεθνούς φήμης ιδρύματα, αυτό του  Αμαλία Φλέμινγκ κοντά στην Αθήνα και αυτό του  πανεπιστήμιου του Ηρακλείου της Κρήτης.

Έχω πολλούς  Έλληνες φοιτητές που ήρθαν να κάνουν το  διδακτορικό τους στη Γαλλία και μου περιέγραψαν μια πολύ δύσκολη κατάσταση.

-Πόσο συχνά επισκέπτεστε την Ελλάδα; Τι σας αρέσει και τι όχι στη νοοτροπία των Ελλήνων;

Έρχομαι στην Ελλάδα τουλάχιστον μία φορά με  δύο φορές το χρόνο: Συχνά τα Χριστούγεννα και πάντα το καλοκαίρι . Περνώ το μεγαλύτερο μέρος των καλοκαιρινών διακοπών μου στην  Ύδρας, ένα μικρός παράδεισος στη γη!

Αγαπώ τη γενναιοδωρία και την ενέργεια των Ελλήνων. Η αυτοβοήθεια και το οικογενειακό πνεύμα είναι επίσης πολύ σημαντικά.

Αυτό που δε μου  αρέσει στην νοοτροπία των  Ελλήνων είναι ότι μερικές φορές  είναι αγενείς και αρκετά “εθνικιστικές”.