Βόρεια Μακεδονία: Πάει για ρεκόρ αποχής με το λαό της απογοητευμένο από τα σκάνδαλα

Κάτι λιγότερο από 100 ημέρες πριν από τις κρίσιμες βουλευτικές εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία (12 Απριλίου) ο μεγάλος κερδισμένος προσώρας φαίνεται ότι είναι η αποχή.

Ολοένα και λιγότεροι πολίτες εμπιστεύονται τα δύο μεγάλα κόμματα, το σοσιαλδημοκρατικό του Ζόραν Ζάεφ το οποίο υπέγραψε τη Συμφωνία των Πρεσπών και το εθνικιστικό ακροδεξιό VMRO του Χρίστιαν Μιτσκόφσκι το οποίο, υπό τη ρωσική επιρροή, πολεμά τη Συμφωνία την οποία ουκ ολίγες φορές έχει χαρακτηρίσει προδοτική.

Στις δημοσκοπήσεις οι εθνικιστές προηγούνται αλλά αυτό δεν έχει ιδιαίτερη σημασία για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον γιατί οι δημοσκοπήσεις στη Βόρεια Μακεδονία δεν αποτελούν τον ορισμό της αξιοπιστίας και δεύτερον διότι ακόμη και η πρώτη θέση στις εκλογές δεν εξασφαλίζει το σχηματισμό κυβέρνησης.

Στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές συνέβη ακριβώς το αντίθετο. To VMRΟ πρώτευσε με 51 έδρες, οι Σοσιαλδημοκρατές εξασφάλισαν μόλις 49 αλλά κυβέρνηση τελικά έκανε ο Ζάεφ με σύμμαχο το μεγαλύτερο αλβανικό κόμμα το οποίο έβαλε πλάτη και στη Συμφωνία των Πρεσπών.

Τι έκανε η κυβέρνηση Ζάεφ τα τελευταία τέσσερα χρόνια; Το παν έτσι ώστε να ανοίξει ο ευρωπαϊκός δρόμος για τη χώρα (πριν τον κλείσει, προσωρινά ή όχι, ο Μακρόν) αλλά και το παν για να δικαιώσει όσους στη γειτονική χώρα πιστεύουν ότι οι πελατειακές σχέσεις, ο νεποτισμός, το ρουσφέτι και η διασπάθιση του κρατικού χρήματος αποτελούν γνωρίσματα που χαρακτηρίζουν οριζόντια το σύνολο του πολιτικού συστήματος, ανεξάρτητα από την ιδεολογική τοποθέτηση.

Από τα εγκλήματα, αισθητικής και οικονομικής φύσης, της περιόδου Γκρουέφσκι (ο οποίος εξακολουθεί να ζει αυτοεξόριστος εκτός χώρας για να μην πάει φυλακή) η Βόρεια Μακεδονία πέρασε στα σκάνδαλα του Ζάεφ που έχουν να κάνουν περισσότερο με προσλήψεις ημετέρων στο στενό δημόσιο, διευκολύνσεις φίλων επιχειρηματιών και κρούσματα διαφθοράς στην κρατική μηχανή.

Σκάνδαλα που άγγιξαν και το στενό πολιτικό περιβάλλον του πρώην Πρωθυπουργού ο οποίος είδε την αντιπρόεδρο της Βουλής (και δεξί του χέρι) Φρόσινα Ρεμένσκι να κατηγορείται επισήμως για διαφθορά.

Το να κατηγορεί βέβαια το VMRO για διαφθορά τον Ζάεφ δημιουργεί θυμηδία. Ομως οι πολίτες, ιδιαίτερα οι νέοι, διαβλέπουν ότι δεν υπάρχει σωτηρία στον τόπο τους, έστω και αν τα τελευταία χρόνια αυξήθηκε ο μέσος μισθός και η μέση σύνταξη (που πάντως παραμένουν πολύ χαμηλότερα του ευρωπαϊκού μέσου όρου) και γι’ αυτό δεν σταματούν να μεταναστεύουν μαζικά, ιδιαίτερα οι πιο μορφωμένοι.

Τους απογοητεύει όμως και κάτι άλλο. Ο ρόλος των μεγάλων ξένων δυνάμεων και ιδιαίτερα των ΗΠΑ που διαφεντεύουν τη χώρα. Είναι κοινό μυστικό ότι η συμβολή των ΗΠΑ στο να σχηματίσει κυβέρνηση ο Ζάεφ (σε συνεργασία με το αλβανικό κόμμα) ήταν κάτι παραπάνω από κομβική. Οπως κομβική ήταν και η αμερικανική παρέμβαση στο να περάσει από το κοινοβούλιο η Συμφωνία των Πρεσπών (παρά τη λυσσώδη προσπάθεια της Ρωσίας για το αντίθετο).

Ακόμα και το VMRO, που προς το παρόν βρίσκεται υπό τη ρωσική επιρροή (και ίσως και χρηματοδότηση) μπορεί, υπό όρους, να εξασφαλίσει αμερικανική στήριξη. Αν πρωτεύσει στις εκλογές και δηλώσει ότι θα σεβαστεί (και θα εφαρμόσει) τη Συμφωνία των Πρεσπών, οι Αμερικανοί δεν θα έχουν πρόβλημα να τους ανάψουν το πράσινο φως.

Προσώρας βέβαια οι εθνικιστές του VMRO υιοθετούν γραμμή… Σαμαρά. “Προδοτική η Συμφωνία, προδότης ο Ζάεφ, ιστορικά έχουμε κάθε δικαίωμα να χρησιμοποιούμε μόνο εμείς τον όρο Μακεδονία”. Φληναφήματα δηλαδή για να ταϊστεί το πόπολο πριν τις εκλογές. Οι περισσότεροι αναλυτές υποστηρίζουν ότι το VMRO, που προηγείται δημοσκοπικά, θα κάνει μία ωραιότατη πιρουέτα, εφόσον κερδίσει τις εκλογές, για να σχηματίσει κυβέρνηση. Το με ποιους πάντως παραμένει ένα σημαντικό ερώτημα.

Οπως και να έχει, η νέα κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές της 12ης Απριλίου θα έχει ακανθώδη ζητήματα για να χειριστεί με κυριότερο την ουσιαστική επανέναρξη των συνομιλιών για την ευρωπαϊκή προοπτική στην οποία άναψε κόκκινο ο Εμανουέλ Μακρόν για όχι και τόσο σημαντικούς λόγους.

Οι Σοσιαλιστές επιμένουν, και ίσως έχουν δίκιο, ότι διαθέτουν τουλάχιστον την έξωθεν καλή μαρτυρία της δύσης σε σχέση με τους εθνικιστές του VMRO. Αυτό όμως δεν πείθει τους πολίτες που είδαν το Σύνταγμα της χώρας τους να αλλάζει σε μία νύχτα (υποχρέωση από τη Συμφωνία των Πρεσπών) ακριβώς για να ανοίξει διάπλατα ο ευρωπαϊκός δρόμος αλλά τελικά τους Ευρωπαίους να τους τραβούν το χαλί κάτω από τα πόδια.

Ο Ζάεφ εκκινεί, άρα, από τη θέση του απόλυτου αουτσάιντερ. Το αν, εν τέλει, κατορθώσει να κόψει πρώτος το νήμα ή τουλάχιστον να σχηματίσει κυβέρνηση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες τους οποίους δεν μπορεί να ελέγξει στο σύνολό τους. Ποντάρει πολλά στους Αμερικανούς αλλά ίσως και αυτό να μην φτάνει.