ΒRICS και ΗΠΑ “αναμετρώνται” στις εκλογές της Αργεντινής

Ο πολυαναμενόμενος δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών στην Αργεντινή στις 19 Νοεμβρίου, πέρα από το ότι θα κρίνει τη χάραξη πορείας της -σε διαρκή κρίση- χώρας της Λατινικής Αμερικής, περιλαμβάνει ευρύτερες γεωπολιτικές προεκτάσεις που φτάνουν ως τον ανταγωνισμό μεταξύ Δύσης και BRICS.

Δύο τελείως διαφορετικά σχέδια για την Αργεντινή της διαρκούς κρίσης

H «σύγκρουση δύο κόσμων» που αποτυπώνεται στη εκλογική αναμέτρηση μεταξύ του περονιστή υπουργού Οικονομίας Σέρχιο Μάσα και του «αναρχοκαπιταλιστή» και ακραία φιλελεύθερου -αλλά και κοινωνικά συντηρητικού- Χαβιέρ Μιλέι, καταδεικνύει δύο τελείως διαφορετικές προσεγγίσεις αντιμετώπισης της υφιστάμενης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης της χώρας. Μίας κρισιακής συνθήκης που καταγράφει για την Αργεντινή, τη μεγαλύτερη οφειλέτρια του ΔΝΤ και των τριών πρόσφατων χρεοκοπιών (2001, 2014, 2020), πληθωρισμό άνω του 138% σε ετήσια βάση και 4 στους 10 πολίτες κάτω από το όριο της φτώχειας.

Από τη μία πλευρά, ο ιδιόρρυθμος Μιλέι, με ρητορική Τραμπ και Μπολσονάρου υπόσχεται την δολαριοποίηση της αργεντίνικης οικονομίας, με κατάργηση της κεντρικής τράπεζας της χώρας και αντικατάσταση του πέσο από το αμερικανικό νόμισμα, τον περιορισμό του ρόλου του κράτους και τη δραστική περικοπή δημόσιων δαπανών, προς όφελος της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και των αγορών. Από την άλλη πλευρά, ο κεντροαριστερός Μάσα εμφανίζει μία προσέγγιση πιο ψύχραιμης διαχείρισης των πραγμάτων, με παρεμβάσεις κοινωνικού χαρακτήρα (αυξήσεις δημόσιων δαπανών, φοροελαφρύνσεις, κ.ά.) οι οποίες όμως απειλούν να εκτροχιάσουν το υφιστάμενο πρόγραμμα διαρθρωτικής προσαρμογής των 44 δισ. δολαρίων το οποίο συμφωνήθηκε με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο το 2022, τέσσερα μόλις χρόνια έπειτα από το αποτυχημένο πρόγραμμα με το ποσό-ρεκόρ των 57 δισ. δολαρίων.

Η Κίνα “αποπληρώνει” το ΔΝΤ

Η δεινή οικονομική κατάσταση της χώρας, με την κυβέρνηση του Αλμπέρτο Φερνάντες να μην καταφέρνει να αλλάξει την πορεία της τρίτης ισχυρότερης οικονομίας της Λατινικής Αμερικής μετά την αποτυχία της κυβέρνησης του κεντροδεξιού Μαουρίτσιο Μάκρι, οδήγησε την κυβέρνηση σε αναζήτηση εναλλακτικών σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο.

Η Αργεντινή αποπλήρωσε τον περασμένο Ιούλιο αλλά και τον Οκτώβριο τη δόση προς το ΔΝΤ σε κινεζικό γιουάν – με τα χρήματα αυτά να έχουν ως αρχικό σκοπό τη χρηματοδότηση εισαγωγών από την ασιατική χώρα- ώστε να μην «αγγίξει» τα πενιχρά συναλλαγματικά αποθέματα σε δολάριο, ακολουθώντας τα βήματα της Βραζιλίας συμφώνησε προ μηνών να πληρώνει τις εισαγωγές που κάνει από την Κίνα σε γιουάν και όχι σε δολάρια. Κάπως έτσι, Αργεντινή και Κίνα διαμόρφωσαν μία συνθήκη αμοιβαίου οφέλους, με την πρώτη να βρίσκει ρευστό και τη δεύτερη να ενισχύει τη γεωπολιτική επιρροή της μέσω του νομίσματός της.

Ακόμη, τον περασμένο Αύγουστο, οι BRICS κατά τη σύνοδό τους στο Γιοχάνεσμπουργκ απέστειλαν πρόσκληση προς την Αργεντινή, μεταξύ άλλων, να γίνει μέλος της ομάδας χωρών που την απαρτίζουν, με την Κίνα, αλλά και τη Βραζιλία του Προέδρου Λούλα ντα Σίλβα να αποτελούν ιδρυτικά μέλη της1. Ο νέος πρόεδρος της Αργεντινής θα αναλάβει καθήκοντα στις 10 Δεκεμβρίου, γεγονός που σημαίνει ότι θα πρέπει να αποφασίσει άμεσα αν θα αποδεχθεί την πρόσκληση των BRICS για συμμετοχή από την πρώτη Ιανουαρίου.

Η εκλογή Μάσα θα σημάνει τη δρομολόγηση της ένταξης της Αργεντινής στους BRICS+ ενώ η εκλογή του Μιλέι, με την εισαγωγή του δολαρίου ως νομίσματος της χώρας, ουσιαστικά θα θέσει υπό έντονη αμφιβολία την προοπτική αυτή, αφού ο ίδιος έχει εκφράσει τη βούληση για «πάγωμα» των σχέσεων με το Πεκίνο (αλλά και με τη Βραζιλία του Λούλα). Σημειώνεται ότι ο Μιλέι έχει προαναγγείλει ότι εφόσον εκλεγεί το πρώτο του ταξίδι θα είναι στο Ισραήλ, ενώ ακολουθώντας την πρακτική Τραμπ θα μεταφέρει την πρεσβεία της Αργεντινής από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ.

Με βάση αυτούς τους συσχετισμούς, η ψήφος των πολιτών της Αργεντινής δεν θα αποφασίσει μόνο τον καταλληλότερο διαχειριστή και το καλύτερο σχέδιο για τη χώρα των 46 εκατομμυρίων ανθρώπων, αλλά και την κατεύθυνση των διεθνών συμμαχιών της, επιλέγοντας είτε το «άρμα» των BRICS+ είτε των ΗΠΑ.

1 Η προκάτοχoς του Λούλα ντα Σίλβα στην προεδρία της χώρας Ντίλμα Ρούσεφ ανέλαβε πρόσφατα επικεφαλής της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας (New Development Bank – ΝDB), του χρηματοδοτικού βραχίονα των BRICS.

* Ο Βαγγέλης Βιτζηλαίος είναι Συντονιστής Κύκλου Διεθνών & Ευρωπαϊκών Αναλύσεων Ινστιτούτου ΕΝΑ, Υποψήφιος Διδάκτωρ Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας Πανεπιστημίου Πειραιώς