Χασάν Νασράλα: Ο ηγέτης της Χεζμπολάχ που διαμόρφωσε τον Λίβανο

Ο Χασάν Νασράλα ήταν σιίτης κληρικός που ηγείτο της Χεζμπολάχ από το 1992, και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη μετατροπή της οργάνωσης σε πολιτική -αλλά και στρατιωτική- δύναμη.

Είχε στενούς δεσμούς με το Ιράν και τον ανώτατο ηγέτη του, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, οι οποίοι χρονολογούνται από το 1981, όταν, σύμφωνα με το BBC, ο πρώτος ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί, τον διόρισε προσωπικό του αντιπρόσωπο στο Λίβανο.

Ο Νασράλα δεν είχε εμφανιστεί δημοσίως για χρόνια, μια κίνηση που ερμηνεύτηκε από το Ισραήλ ως φόβος. Ωστόσο, παρέμεινε δημοφιλής και κέρδισε τον σεβασμό των ανθρώπων της Χεζμπολάχ εκφωνώντας τηλεοπτικές ομιλίες κάθε εβδομάδα.

Υπό τον Νασράλα η Χεζμπολάχ ανάγκασε το Ισραήλ να αποσυρθεί από τον Λίβανο

Ο Χασάν Νασράλα γεννήθηκε στις 31 Αυγούστου 1960 στη Βηρυτό και μεγάλωσε σε μια σιιτική οικογένεια στη συνοικία Μπουρζ Χαμούντ της λιβανέζικης πρωτεύουσας, όπου ο πατέρας του Αμπντούλ Καρίμ διατηρούσε ένα μικρό μανάβικο. Ήταν το μεγαλύτερο από τα εννέα παιδιά της οικογένειας.

Πολιτικοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου τη δεκαετία του 1970. Αρχικά εντάχθηκε στο Κίνημα Αμάλ και μετά από ένα σύντομο διάλειμμα στην ιερή πόλη Νατζάφ του Ιράκ για να παρακολουθήσει ένα σιιτικό σεμινάριο, επανεντάχθηκε στην Αμάλ στο Λίβανο πριν αυτός και άλλοι αποσχιστούν από την ομάδα το 1982, λίγο μετά την εισβολή του Ισραήλ στο Λίβανο.

Η νέα ομάδα, η Ισλαμική Αμάλ, έλαβε σημαντική στρατιωτική και οργανωτική υποστήριξη από τους Φρουρούς της Επανάστασης του Ιράν που εδρεύουν στην κοιλάδα Μπεκάα και αναδείχθηκε ως η πιο εξέχουσα και αποτελεσματική από τις σιιτικές πολιτοφυλακές που αργότερα θα σχημάτιζαν τη Χεζμπολάχ.

Το 1985, η Χεζμπολάχ ανακοίνωσε επίσημα την ίδρυσή της δημοσιεύοντας μια “ανοιχτή επιστολή” που χαρακτήριζε τις ΗΠΑ και τη Σοβιετική Ένωση ως τους κύριους εχθρούς του Ισλάμ και ζητούσε την “εξόντωση” του Ισραήλ, το οποίο, όπως έλεγε, κατέχει μουσουλμανικά εδάφη.

Ο Νασράλα ανέβηκε στις τάξεις της Χεζμπολάχ, καθώς η οργάνωση μεγάλωνε και το 1992, σε ηλικία 32 ετών, ανέλαβε την ηγεσία της, μετά τη δολοφονία του προκατόχου του, Άμπας Αλ Μουσάουι, από ισραηλινή αεροπορική επιδρομή.

Υπό την ηγεσία του, η Χεζμπολάχ εξελίχθηκε από μια τοπική ένοπλη ομάδα στο μεγαλύτερο πολιτικό κόμμα στην πρόσφατη ιστορία του Λιβάνου αλλά και σε αξιοσημείωτη στρατιωτική δύναμη στον Λίβανο, κυρίως αναγνωρισμένη για τον ρόλο της στην εκδίωξη των ισραηλινών δυνάμεων από τον νότιο Λίβανο το 2000. Μέχρι σήμερα, είναι η μοναδική ένοπλη οργάνωση, που έχει αναγκάσει το Ισραήλ να αποσυρθεί από αραβική χώρα.

Αυτή η νίκη αύξησε σημαντικά τη δημοτικότητά του και σύντομα κατάφερε να αναδειχθεί σε ένα από τα πιο σημαντικά πολιτικά πρόσωπα στον αραβικό κόσμο, αφήνοντας ανεξίτηλο το στίγμα του τόσο στο Λίβανο όσο και στην ευρύτερη περιοχή.

Ο Νασράλα ήταν γνωστός για τη στρατηγική και ιδεολογική του σχέση με το Ιράν, το οποίο στηρίζει τη Χεζμπολάχ οικονομικά και στρατιωτικά. Υπό την ηγεσία του, η Χεζμπολάχ ενεπλάκη σε διάφορες περιφερειακές συγκρούσεις ενώ κέρδισε μια ισχυρή θέση στον “Άξονα της Αντίστασης”, στον οποίο περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων το Ιράλ, τις παλαιστινιακές οργανώσεις Χαμάς και Ισλαμική Τζιχάντ, το κίνημα Χούθι στην Υεμένη και αρκετές ιρακινές παραστρατιωτικές ομάδες.

Τα πρώτα χρόνια ως ηγέτης της Χεζμπολάχ

Μια από τις πρώτες του ενέργειες ως ηγέτης της Χεζμπολάχ ήταν να ανταποδώσει τη δολοφονία του Μουσάουι. Διέταξε επιθέσεις με ρουκέτες στο βόρειο Ισραήλ, από τις οποίες σκοτώθηκε ένα κορίτσι, ένας Ισραηλινός αξιωματικός ασφαλείας στην ισραηλινή πρεσβεία στην Τουρκία σκοτώθηκε από παγιδευμένο αυτοκίνητο και ένας βομβιστής αυτοκτονίας χτύπησε την ισραηλινή πρεσβεία στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής, σκοτώνοντας 29 άτομα.

Ο Νασράλα διαχειρίστηκε επίσης έναν πόλεμο χαμηλής έντασης με τις ισραηλινές δυνάμεις που έληξε με την αποχώρησή τους από το νότιο Λίβανο το 2000, αν και υπέστη μια προσωπική απώλεια όταν ο μεγαλύτερος γιος του, Χαντί σκοτώθηκε σε ανταλλαγή πυρών με τα ισραηλινά στρατεύματα.

Μέχρι το 2006 επικρατούσε σχετική ηρεμία, όταν οι μαχητές της Χεζμπολάχ εξαπέλυσαν διασυνοριακή επίθεση κατά την οποία σκοτώθηκαν οκτώ Ισραηλινοί στρατιώτες και απήχθησαν άλλοι δύο, προκαλώντας μαζική ισραηλινή απάντηση.

Τα ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη βομβάρδισαν προπύργια της Χεζμπολάχ στο νότο και στα νότια προάστια της Βηρυτού, ενώ η Χεζμπολάχ εκτόξευσε περίπου 4.000 ρουκέτες κατά του Ισραήλ. Περισσότεροι από 1.125 Λιβανέζοι, στην πλειονότητά τους άμαχοι, έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης των 34 ημερών, καθώς και 119 Ισραηλινοί στρατιώτες και 45 άμαχοι.

Το 2009, ο Νασράλα εξέδωσε ένα νέο πολιτικό μανιφέστο που προσπαθούσε να αναδείξει το “πολιτικό όραμα” της Χεζμπολάχ. Απέσυρε την αναφορά σε μια ισλαμική δημοκρατία που υπήρχε στο έγγραφο του 1985, αλλά διατήρησε μια σκληρή γραμμή κατά του Ισραήλ και των ΗΠΑ και επανέλαβε ότι η Χεζμπολάχ έπρεπε να διατηρήσει τα όπλα της παρά το ψήφισμα του ΟΗΕ που τα απαγόρευε στο νότιο Λίβανο.

Οι άνθρωποι εξελίσσονται. Όλος ο κόσμος άλλαξε τα τελευταία 24 χρόνια. Ο Λίβανος άλλαξε. Η παγκόσμια τάξη άλλαξε.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο Νασράλα δήλωσε ότι η Χεζμπολάχ εισέρχεται σε “μια εντελώς νέα φάση”, στέλνοντας μαχητές στη Συρία για να βοηθήσουν τον υποστηριζόμενο από το Ιράν σύμμαχό της, τον πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ, να καταστείλει μια εξέγερση. “Είναι η δική μας μάχη και είμαστε έτοιμοι να την δώσουμε”, είχε πε.

Το 2019, μια βαθιά οικονομική κρίση στον Λίβανο προκάλεσε μαζικές διαδηλώσεις κατά μιας πολιτικής ελίτ που κατηγορείται εδώ και καιρό για διαφθορά, σπατάλες, κακοδιαχείριση και αμέλεια. Ο Νασράλα εξέφρασε αρχικά τη συμπάθειά του για τις εκκλήσεις για μεταρρυθμίσεις, αλλά η στάση του άλλαξε καθώς οι διαδηλωτές άρχισαν να ζητούν πλήρη αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος.

Στις 8 Οκτωβρίου 2023 – την επομένη της πρωτοφανούς επίθεσης κατά του Ισραήλ από ενόπλους της Χαμάς που πυροδότησε τον πόλεμο στη Γάζα – κλιμακώθηκαν οι προηγούμενες σποραδικές μάχες μεταξύ της Χεζμπολάχ και του Ισραήλ. Σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους Παλαιστίνιους η Χεζμπολάχ έπληξε ισραηλινές θέσεις.

Σε ομιλία του τον Νοέμβριο, ο Νασράλα δήλωσε ότι η επίθεση της Χαμάς ήταν “100% παλαιστινιακή τόσο ως προς την απόφαση όσο και ως προς την εκτέλεση”, αλλά ότι οι βολές μεταξύ της ομάδας του και του Ισραήλ ήταν “πολύ σημαντικές”.

Στην πιο πρόσφατη ομιλία του, μόλις μερικές ημέρες πριν, ο Νασράλα κατηγόρησε το Ισραήλ για την έκρηξη χιλιάδων βομβητών που χρησιμοποιούσαν μέλη της Χεζμπολάχ, η οποία προκάλεσε τον θάνατο 39 ανθρώπων και τον τραυματισμό χιλιάδων άλλων, δηλώνοντας μεταξύ άλλων πως (σ.σ. το Ισραήλ) “ξεπέρασε όλες τις κόκκινες γραμμές”.