Χιλή: Άρση της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης – Καταγγελίες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης που είχε επιβληθεί στο μεγαλύτερο μέρος της Χιλής εξαιτίας των ταραχών και των μαζικών κινητοποιήσεων ήρθη τα μεσάνυχτα της Κυριακής προς Δευτέρα (05:00 της Δευτέρας ώρα Ελλάδας), όπως ανακοίνωσε χθες η προεδρία.

Ο πρόεδρος Σεμπαστιάν Πινιέρα «υπέγραψε τα απαραίτητα διατάγματα ώστε τη Δευτέρα 28η Οκτωβρίου από τις 00:00 να αρθεί η κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε όλες τις περιφέρειες και τις κοινότητες όπου είχε επιβληθεί», ανέφεραν οι υπηρεσίες του.

Ο αρχηγός του κράτους είχε αναγγείλει την προσεχή άρση των μέτρων εξαίρεσης προχθές Σάββατο, ταυτόχρονα με έναν ευρύ ανασχηματισμό της κυβέρνησής του, στην προσπάθειά του να κατευνάσει τη σοβαρότερη κοινωνική κρίση στη χώρα της Λατινικής Αμερικής εδώ και δεκαετίες.

Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης κηρύχθηκε τη 18η Οκτωβρίου στην πρωτεύουσα Σαντιάγο και τη μητροπολιτική περιοχή της πριν επεκταθεί στις περισσότερες επαρχίες, εν μέσω των βίαιων επεισοδίων και των λεηλασιών που ξέσπασαν με αφορμή την αύξηση κατά 3% και πλέον της τιμής του εισιτηρίου του μετρό της πρωτεύουσας αλλά γρήγορα γενικεύτηκαν, λόγω της γενικευμένης δυσαρέσκειας για τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες και τις ανισότητες.

Χιλιάδες άνδρες του στρατού αναπτύχθηκαν στους δρόμους, κάτι άνευ προηγουμένου μετά το τέλος της δικτατορίας του Αουγκούστο Πινοτσέτ (1973-1990), ενώ δεκάδες σούπερ μάρκετ, πρατήρια καυσίμων, οχήματα, σταθμοί του μετρό λεηλατούνταν, καταστρέφονταν, πυρπολούνταν. Οι ένοπλες δυνάμεις επέβαλαν νυχτερινή απαγόρευση της κυκλοφορίας στο Σαντιάγο, μέτρο που ήρθη το Σάββατο.

Ο απολογισμός των ταραχών αυτού του μήνα αναθεωρήθηκε προς το χειρότερο το Σάββατο το βράδυ, στους 20 νεκρούς. Ο υπουργός Εσωτερικών Αντρές Τσάντγουικ εξήγησε ότι ένα «απανθρακωμένο πτώμα» βρέθηκε μέσα σε σούπερ μάρκετ που είχε υποστεί εμπρησμό μερικές ημέρες νωρίτερα.

Από αυτούς τους είκοσι νεκρούς οι περισσότεροι χάθηκαν στις πυρκαγιές κατά τη διάρκεια λεηλασιών. Πέντε σκοτώθηκαν από πυρά δυνάμεων ασφαλείας, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία.

Την Παρασκευή, πάνω από ένα εκατομμύρια πολίτες συγκεντρώθηκαν στο κέντρο της πρωτεύουσας και πολλών άλλων μεγάλων πόλεων για να καταγγείλουν τις κοινωνικές ανισότητες, που γέννησε το νεοφιλελεύθερο μοντέλο που επιβλήθηκε επί των ημερών της στρατιωτικής χούντας του Πινοτσέτ και ουδέποτε αμφισβητήθηκε μετά την επάνοδο της χώρας στη δημοκρατία. Οι κινητοποιήσεις, μικρότερης κλίμακας, συνεχίστηκαν το Σαββατοκύριακο.

Μια δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε χθες κατέγραψε ότι η δημοτικότητα του Πινιέρα έχει καταποντιστεί στο 14%, στο χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγράψει οποιοσδήποτε πρόεδρος της Χιλής μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Η εφημερίδα La Tercera, που δημοσίευσε την έρευνα αυτή που διενεργήθηκε για λογαριασμό της από το ινστιτούτο Cadem, χαρακτήρισε το ποσοστό του δισεκατομμυριούχου επιχειρηματία ο οποίος επέστρεψε στην εξουσία στη Χιλή το 2017 «ιστορικό χαμηλό».

Παρά τις δεσμεύσεις του Πινιέρα ότι θα επιδιώξει να συναφθεί ένα νέο «κοινωνικό συμβόλαιο» και τις εξαγγελίες για μεταρρυθμίσεις υπέρ των ασθενέστερων στρωμάτων, το 80% του δείγματος έκρινε ότι τα κυβερνητικά μέτρα είναι ανεπαρκή.

Καταγγελίες για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τις δυνάμεις ασφαλείας

Αυξάνονται τις τελευταίες ημέρες οι καταγγελίες για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τις δυνάμεις ασφαλείας στη Χιλή, η οποία συγκλονίζεται από μαζικό κίνημα διαμαρτυρίας, ενώ ερευνητές του ΟΗΕ αναμένονται σήμερα στη χώρα.

Βασανιστήρια, σεξουαλική βία, ξυλοδαρμοί και σοβαροί τραυματισμοί από σκάγια: οι οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κάνουν λόγο τις τελευταίες ημέρες για πολλές ωμότητες από την πλευρά των δυνάμεων της τάξης στη διάρκεια της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης που επιβλήθηκε στη χώρα και ήρθη τα μεσάνυκτα της Κυριακής.

Μπροστά στην αύξηση των καταγγελιών η Ύπατη Αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η Μισέλ Μπατσελέτ πρώην πρόεδρος της Χιλής, ανακοίνωσε την Πέμπτη την αποστολή ερευνητών. Η Διεθνής Αμνηστία επεσήμανε επίσης ότι θα στείλει μία ομάδα στη χώρα.

«Μου αφαίρεσαν τον βολβό του ματιού για να βγάλουν τα σκάγια» που είχαν σφηνωθεί πίσω του, διηγήθηκε ο Έμερσον Γιαρκάν, 30 ετών, από το νοσοκομείο του Σαντιάγο όπου νοσηλεύεται.

Ο τριαντάχρονος, ο οποίος πλέον έχασε το μάτι του, τραυματίστηκε από τα πυρά της αστυνομίας την ώρα που βρισκόταν κοντά στην πλατεία Ιταλίας στο Σαντιάγο, όπου είχαν συγκεντρωθεί σχεδόν 1 εκατομμύριο άνθρωποι την Παρασκευή το βράδυ για να καταγγείλουν τις κοινωνικές ανισότητες στη Χιλή.

Αφού είχε πέσει η νύκτα και οι διαδηλωτές είχαν αρχίσει να διαλύονται η αστυνομία ξεκίνησε να κάνει χρήση δακρυγόνων. «Περίμεναν να σηκωθεί καπνός και άρχισαν να μας πυροβολούν ώστε να μην μπορούμε αν τους δούμε. Όμως αυτός που με πυροβόλησε (…) είδα ότι στόχευσε κατευθείαν στο πρόσωπό μου», πρόσθεσε ο νεαρός.

Οι καταγγελίες αφορούν κυρίως τη μονάδα αντιμετώπισης ταραχών της αστυνομίας, η οποία έχει αναλάβει τη διάλυση των διαδηλωτών, την ώρα που στρατιώτες, οι οποίοι είχαν αναπτυχθεί στο πλαίσιο της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, είχαν κυρίως υποστηρικτό ρόλο.

«Προς το παρόν η μεγάλη πλειονότητα των περιπτώσεων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εμπλέκουν τους καραμπινέρος της Χιλής», επεσήμανε ο Ροντρίγο Μπούστος νομικός υπεύθυνος στο Εθνικό Ινστιτούτο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (INDH), έναν ανεξάρτητο, κρατικό οργανισμό ο οποίος καταγράφει τους τραυματίες άμεσα από τα νοσοκομεία και τα αστυνομικά τμήματα.

Σεξουαλικές ταπεινώσεις

Από τους 20 ανθρώπους που έχουν σκοτωθεί μετά την έναρξη των ταραχών στις 18 Οκτωβρίου, πέντε έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας της επέμβασης των δυνάμεων ασφαλείας, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών, της εισαγγελίας και του Ινστιτούτου.

Ο στρατός εμπλέκεται σε τέσσερις θανάτους, ενώ ένας άλλος άνθρωπος έχασε τη ζωή του αφού ξυλοκοπήθηκε από την αστυνομία. Δύο άλλα θύματα σκοτώθηκαν όταν μεθυσμένος οδηγός έπεσε πάνω τους. Τα υπόλοιπα υπέκυψαν στα τραύματα που υπέστησαν σε πυρκαγιές ή λεηλασίες.

Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση του INDH, 3.193 άνθρωποι συνελήφθησαν και 1.092 τραυματίστηκαν, εκ των οποίων οι 596 από πυρά (σφαίρες, σκάγια).

Ο οργανισμός διευκρίνισε ότι έχουν κατατεθεί 88 προσφυγές , ανάμεσά τους πέντε για ανθρωποκτονία και 17 για βασανιστήρια και σεξουαλική βία.

Παράλληλα το κίνημα ενσωμάτωσης και απελευθέρωσης των ομοφυλόφιλων (Movilh) κατήγγειλε δύο περιπτώσεις «κακοποίησης και ομοφοβικών βασανιστηρίων» σε δύο αστυνομικά τμήματα προαστίου του Σαντιάγο.

Μία περίπτωση, που έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις στη Χιλή, αφορά έναν φοιτητή ιατρικής.

Σύμφωνα τον δικηγόρο του INDH Πάμπλο Ριβέρα, ο νεαρός άνδρας «υποβλήθηκε σε σοβαρές ταπεινώσεις που ισοδυναμούν με βασανιστήρια, με τα πιο σοβαρά να είναι σεξουαλικής φύσης. Αναγκάστηκε να γδυθεί εντελώς, τον έδεσαν με χειροπέδες και τον χτύπησαν. Φαίνεται ότι κακοποιήθηκε σεξουαλικά από τους καραμπινέρος με ένα γκλομπ».

Μια άλλη περίπτωση αφορά έναν άνδρα 21 ετών «ο οποίος κρατήθηκε επί πέντε ημέρες στο Σαντιάγο», σύμφωνα με το Movilh.

Ο ειδησεογραφικός ιστότοπος The Clinic δημοσίευσε επίσης μαρτυρίες γυναικών που κατήγγειλαν ότι έπεσαν θύματα σεξουαλικής βίας μετά τη σύλληψή τους.

Η αποστολή της Διεθνούς Αμνηστίας θα έχει στόχο «να συγκεντρώσει μαρτυρίες και να βρει έγγραφα που να επιβεβαιώνουν τις καταγγελίες για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τα πιθανά εγκλήματα διεθνούς δικαίου προκειμένου να βοηθήσει τα θύματα», επεσήμανε σε ανακοίνωσή της η Έρικα Γκεβάρα Ρόσας διευθύντρια της ΜΚΟ για την Αμερική.