Ήρθε η ώρα να πεις όχι στα στερεοτυπικά ‘πρέπει’ των διακοπών

Της Εύης Καραγεώργου

Αν και δεν είμαστε πολύ σίγουροι ότι το καλοκαίρι είναι εδώ (βροχές, σποραδικές καταιγίδες και λοιπά έντονα φαινόμενα σε συχνή βάση), το περιμένουμε με μεγάλη προσμονή.

Σίγουρα υπάρχουν και αυτοί που, διαβάζοντας την προηγούμενη πρόταση, σκέφτονται οτι δε νιώθουν καμία λαχτάρα για τις ζεστές μέρες και την κοσμοσυρροή στις παραλίες. Όποια και αν είναι η προτίμηση του καθενός σε θερμοκρασία και εποχή, το καλοκαίρι για όλους είναι συνδεδεμένο με διακοπές και ξεκούραση. Τι γίνεται, όμως, τα τελευταία χρόνια που για τους περισσότερους διακοπές = μεγάλος οικονομικός βραχνάς;

Όσο πλησιάζει αυτή η εποχή του «διαλείμματος» και επικρατούν καταστάσεις όπως κρίση, χαμηλοί μισθοί και συντάξεις, ανεργία και οικονομική στενότητα, τόσο μας κατακλύζουν δυσάρεστα συναισθήματα όπως θυμός, άγχος, ενοχή, απογοήτευση, ματαίωση. Θυμώνουμε, επειδή δε μπορούμε να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε όσα ονειρευτήκαμε για εμάς και τους αγαπημένους μας. Αγχωνόμαστε, επειδή κατά τη διάρκεια του χειμώνα ελπίσαμε ότι θα κάνουμε πολλά και βλέπουμε ότι μάλλον ξεμακραίνουν οι στόχοι και δε θα προλάβουμε. Νιώθουμε ενοχή, επειδή αναρωτιόμαστε τι πήγε λάθος και ίσως να μην κατορθώσουμε να καλύψουμε όσες ανάγκες θα θέλαμε εμείς και τα παιδιά μας. Απογοητευόμαστε έντονα, επειδή νιώθουμε αδικημένοι και πολύ πιεσμένοι. Κάποιες φορές νιώθουμε ότι είναι μάταιο να προσπαθούμε να αλλάξουμε κάτι ή να βρούμε μια άλλη οπτική, εξαιτίας της δυσκολίας του.

Δεν είναι ούτε παράλογο, ούτε παράξενο να νιώθουμε άσχημα όταν δε μπορούμε να εκπληρώσουμε τις επιθυμίες μας και να καλύψουμε τις ανάγκες μας για χαρά και ξεγνοιασιά. Μπορεί, όμως, να γίνει δυσλειτουργικό το να εμμένουμε σε γνώριμες στάσεις π.χ. σε υψηλές προσδοκίες. Συχνά, οι προσδοκίες μας από τις διακοπές του καλοκαιριού είναι μεγάλες και μη ρεαλιστικές π.χ. θα περάσω τέλεια, θα γνωρίσω τον/την επόμενο/η σύντροφό μου, θα αφήσω πίσω μου τα προβλήματα. Η περίοδος της άδειας δεν αποτελεί, όμως, μια ξεχωριστή φάση ζωής, αφού συνεχίζουμε και είμαστε οι ίδιοι άνθρωποι με τις ίδιες δυσκολίες και τις ίδιες σχέσεις. Ας έχουμε κατά νου ότι όσο μεγαλύτερες οι προσδοκίες, τόσο μεγαλύτερη και η ματαίωση που μπορεί να επέλθει.

Συνηθίζουμε, επίσης, να φορτώνουμε τους εαυτούς μας με πολλά «πρέπει» και μια σχεδόν ψυχαναγκαστική στάση απέναντι στο τι σημαίνει «καλές διακοπές» και «ξεκούραση». Έτσι η πλειοψηφία αντιμετωπίζει το θέμα «καλοκαίρι» με στερεοτυπικές πεποιθήσεις π.χ. πρέπει να πάω σε ένα νησί, για να καταλάβω ότι είμαι σε διακοπές ή αν δε μείνω σε καλό ξενοδοχείο, δε θα περάσω όμορφα κλπ. Όσο, όμως, εγκλωβιζόμαστε σε τέτοιες σκέψεις ή όσο συγκρίνουμε τους εαυτούς μας και τις ζωές μας με άλλους ανθρώπους, τόσο το άγχος μας και η απογοήτευσή μας μεγαλώνουν, με αποτέλεσμα πολλές φορές να ακινητοποιούμαστε και να επαναπαυόμαστε.

Επειδή, δυστυχώς, δε μπορούμε άμεσα να αλλάξουμε τις δύσκολες συνθήκες, είναι σημαντικό να βρούμε άλλους τρόπους αντιμετώπισης. Έχουν γραφτεί πολλά και διάφοροι οδηγοί διακοπών κάνουν αφιερώματα για οικονομικούς τρόπους διακοπών. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε κάποιες προτάσεις.

-Είναι σημαντικό, όταν σκεφτόμαστε το θέμα των καλοκαιρινών αποδράσεων, να είμαστε ρεαλιστές, με πραγματοποιήσιμες προσδοκίες π.χ. αντί να ξεκινάμε με τη σκέψη «θα περάσω τέλεια», ας μείνουμε στο «θα προσπαθήσω να περάσω όμορφα ό,τι και να κάνω»

-Είναι βοηθητικό να μη συγκρίνουμε τους εαυτούς μας και τις ανάγκες μας με το διαδεδομένο lifestyle. Είναι προτιμότερο να κατανοούμε και να σεβόμαστε τις ουσιαστικές μας επιθυμίες

-Βρίσκουμε εναλλακτικές. Εάν δε μπορούμε να φύγουμε από τη βάση μας, ας βρούμε τρόπους να γίνουμε ταξιδιώτες στον τόπο διαμονής μας π.χ. διάφοροι οδηγοί πόλης μας ενημερώνουν για τις δωρεάν ή χαμηλού κόστους δραστηριότητες της περιοχής

-Είναι χρήσιμο να επικοινωνήσουμε τις δυσκολίες μας στο υποστηρικτικό μας περιβάλλον (φίλους, οικογένεια, συγγενείς), να ζητήσουμε στήριξη και να τροποποιήσουμε τα κοινά πλάνα μας

-Επιλέγουμε πιο οικονομικούς τρόπους εξόρμησης π.χ. κάμπινγκ, προτιμούμε για διακοπές τα χωριά μας ή τα σπίτια φίλων σε επαρχιακά μέρη

-Μένουμε στα αυτονόητα, που συχνά λησμονούμε. Ανάπαυση από τη ρουτίνα και την ένταση όλης της χρονιάς δε σημαίνει αναγκαστικά μακρινό ταξίδι. Αρκετός και ποιοτικός ύπνος, έλλειψη άγχους, ένα καλομαγειρεμένο φαγητό, μια βόλτα ακόμη και με τα πόδια, μια μονοήμερη εκδρομή, μια ωραία βραδιά με φίλους στο σπίτι είναι κάποια από αυτά που μπορούν να μας χαλαρώσουν και να μας κάνουν να «γεμίσουμε μπαταρίες»

Ας μην ξεχνάμε ότι η λέξη «διακοπές» προέρχεται από το ρήμα «διακόπτω», που σημαίνει προκαλώ προσωρινή ή οριστική παύση. Η διακοπή, επομένως, συνδέεται με το γεγονός ότι θα σταματήσουμε για λίγο τη συνηθισμένη ροή των πραγμάτων π.χ. καθημερινή δουλειά ή συγκεκριμένα ωράρια και δεν αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο θα εκμεταλλευτούμε αυτή την παύση. Αυτό είναι προσωπική επιλογή και «γούστο» του καθενός.

*Η  Εύη Καραγεώργου είναι Ψυχολογος MSc – Γνωσιακή Ψυχοθεραπεύτρια

Απόφοιτος Τμήματος Ψυχολογίας Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Μεταπτυχιακή εκπαίδευση στην Κλινική Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο του Sussex (MSc in Clinical Psychology and Mental Health) και εξειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική προσέγγιση τόσο στα πλαίσια των μεταπτυχιακών σπουδών, όσο και στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Αιγινητείου Νοσοκομείου. Εμπειρία στην ατομική και ομαδική συμβουλευτική ενηλίκων.

Συνεργάτιδα του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου και του Κέντρου Ψυχολογικής Υποστήριξης & Συμβουλευτικής, Ίασμος.

Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί της στο: [email protected]

Φωτογραφία: AP Photo/David Goldman